Акпаратты е вдеу теориясы: кодтау жене сацтау

Акпаратты е вдеу теориясы: кодтау жене сацтау
Кайталау акпараттын белсендi кYЙде болуына кeмектеседi (Anderson, 1990). 
ОЖ жагдайында белгiлi б£р уакыт аралыгында жадтагы шектеулi аппарат кана белсен- 
дi болады. Зейiн баскага ауган кезде, белсендшк денгейi eзгередi.
Белсендiлiктiн таралуын Мейер мен Шваневельдт (1971) эксперимент аркылы 
дэлелдеп бердi. Бул зерттеушшер зерттеуге катысушыларга екi катар эрш кeрсетiп, 
олардын сез немесе сез емес екенiн айтуга тапсырма бередг Ассоциативтi тургы- 
дан бiр-бiрiмен байланысты сездердi 
(bread, butter)
бiр-бiрiмен байланыссыз 
(nurse,
butter)
сездерге Караганда аныктау онай болды.
Белсендiлiктiн таралуы ОЖ контенпмен байланысты бiлiммен салыстырганда, 
¥М Ж-дьщ кеп белiгiнiн белсендiлiгiн арттырады. Кажет емес жагдайда iске косылган 
акпарат ¥М Ж -да тура бередi, алайда кебшесе оган ОЖ аркылы кол жетшзуге болады. 
Белсендiлiктiн таралуы сондай-ак бш м нщ тYрлi салага таралуын женiлдетедi. Транс­
фер кеп жагдайда ¥М Ж пайымдау желiлерiнiн белсендiлiк денгейiне байланысты бо­
лады. Ал бул окушылардын кандай бiлiмдi колдана алатынын тYсiнуiне кемектеседг 
Белсендiлiк децгетнщ тагы бiр артыкшылыгы - жадтагы акпараттын калай еске 
тYсетiнiн тYсiндiрiп бередi. Ол «жад фазасы» деген угымды жоя отырып, акпаратты 
тасымалдауда кездесуi мYмкiн кедергшщ алдын алады. ОЖ - казiргi кезде белсендi 
куйде турган жадтын б£р белiгi. Акпаратты кайталау аркылы еске ту ар ш отырмаган 
жагдайда, уакыт ете келе белсендiлiк жойылады (Nairne, 2002).
Алайда белсендiлiк денгейi акпараттык жYЙенi шектен тыс белшектеп немесе 
талдап тастайтындыктан, ол да ешжакты жад Yлгiсi тап болган проблеманы (бел- 
сендi-белсендi емес) бастан еткердг Бiз де акпаратты б£р денгейден екiншi денгейге 
жеткiзу кезiнде проблемага кездесiп жатамыз. Демек, б£з акпарат жартылай гана iске 
косылатынын сеземiз (мысалы, «тiлдiн ушында туру», ягни сiз не екенiн бiлесiз, бь 
рак еске тYсiре алмайсыз). Олай болса, «материалга белсендi деген аныктама беру 
Yшiн каншалыкты белсендiлiк кажет» деген орынды сурак туады. Калай десек те, 
мундай мэселенщ болуына карамастан, белсендiлiк денгейi мен таралуы акпаратты 
ендеу процесi жайлы толык мэлiмет бере алады.
Сызбалар.
Пайымдау желiлерi аз гана бiлiмдi камтиды. 
Сызбалар
дегенiмiз - ны- 
саннын, адамдардын, окигалардын курылымын бiлдiретiн тораптар (Anderson, 
1990). Курылым эркайсысы бiр атрибутка сэйкес келетiн бiрнеше «слоттан» тура- 
ды. Айталык, 
Yuze
арналган сызбада немесе слотта кейбiр атрибуттар (жэне олар­
дын кундылыктары) тем ендепдей болып келуi мYмкiн: материал (агаш, кiрпiш), 
курылымы (белмелер), кызметi (адам баспанасы). Сызбалар иерархиялык сипатта 
кескшделедг Олар ерекше идеялар (курылыс) мен оган багынышты 
(subordinate)
идеялардан (шатыр) турады.
Брюэр мен Трейенс (1981) сызбалардын табигаты жайлы бiркатар нэтижелерге 
кол жеткiздi. Жеке адамдарды аз уакытка кенсеге кiргiзiп, сосын баска белмеге экелш, 
алдыщы кенседен естерiнде не калганын жазуын етiнедi. Осылайша еске тYсiру кен- 
сенщ 
сызбасын
жасауга ерекше эсер етедi. Олар кенседе Yстел мен орындык (эдеттеп 
атрибуттар) барын еске тYсiргенiмен, онда бас CYЙек (эдеттен тыс атрибут) турганын 
байкамаган. Кiтаптар - кенсенщ эдеттегi атрибуты. Осыган байланысты, кенседе еш 
кгтап болмаса да, адамдар оны бар деп керсеткен.
Сызбалар б ш м беру мен трансфер кезвде аса манызды (Matlin, 2009). Окушылар 
сызбамен танысканнан кейiн, осы сызбаны колдануга болатын кез келген контентп

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: