Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

Ацпаратты ен
д
еу теориясы: кодтау жене сацтау
Сощы мэселе жогарыда айтып кеткен, ешмдер жYЙесi кYPделi тiтipкендipriш- 
жауап (Т-Ж) байланысы емес пе деген суракпен байланысты (Mayer, 1992). Пайымдау- 
лар (процедуралык бiлiмнiн 6ip б е л т ) жадта бiр-бiрiмен байланыска TYcin, желшер 
курады. Нэтижеciнде бipнеше эрекет катарынан icке косылады. Андерсон (1983) ешм- 
деpдiн ассоциативтж табигатын мойындаганымен, олар жай бip Т-Ж байланысымен 
салыстырганда бipаз жетiлген, cебебi олардын максаты айкын деп ойлайды. Бул кез- 
карасты куптау максатында, ACT ассоциацияларынын нейрондык тораптар байланы- 
сына уксайтынын айта кеткен жен (2-тарау). Бихевиориспк теориялар сиякты, ACT 
окытудан геpi эpекеттi жаксы тYciндipе алуы мYмкiн. 0нiмдеpдiн бiлiм беруде тигiзеp 
пайдасын аныктау Yшiн осы тэpiздеc баска да мэcелелеpдi элi де терен зерттеу кажет.
Коннекционистж модель. Коннекционистгк модель
(немесе 
коннекционизм)
- кур- 
делi танымдык процесс жайлы ен сощы теориялардын бipi (3-тарауда сез болган 
Торндайктын коннекционизмiмен шатастырманыз) (Baddeley, 1998; Farnham-Diggory, 
1992; Matlin, 2009; Smith, 1996). в ш м д ш к (productions) сынды коннекциониспк 
модель де окыту процесш компьютеpлiк модельдеумен айналысады. Екi модель де 
окытуды нейрондык жYЙеде ендейду сол арадан импульстер синапстар аркылы тара- 
лып, байланыс тYзедi (2-тарау). Болжам бойынша жогары денгейлi танымдык процес- 
тер нейрондар сиякты н еп зп элементтеpдi байланыстыра отырып, icке асырылады 
(Anderson, 1990, 2000; Anderson, Reder, & Lebiere, 1996; Bourne, 1992). Коннекционис- 
■пк модель бiлiмнiн дистрибутивт сипатын (ягни кептеген желiге тараган), параллель 
ендеудi (кептеген эрекеттер бip уакытта icке асырылады) жэне сандаган карапайым 
ендеу бipлiктеpiнiн байланыстарын камтиды (Siegler, 1989). Байланыстар белсен- 
д ш ктщ тYpлi кезенiнде орын алуы (Smith, 1996) жэне акпаратты кабыл алып, оны 
сыртка тарататын жуйелермен байланысты болуы немесе кабаттар арасынын бipiнде 
болуы мумшн.
Румельхарт жэне МакКлелланд (1986) диcтpибутивтi параллель ендеу (ДПв) 
(parallel distributed processing)
жуйеciн аныктап беpдi. Бул модель жадтагы акпарат 
женiнде категориялык пайымдаулар жасау ушш керек. Бул авторлар еш гангстерлш 
топтын мушелеpi жэне олардын жасы, бiлiмi, отбасы жагдайы, кэciбi туралы акпа­
ратты мысалга алган. Эр адамнын уксас каcиеттеpi жадта бip-бipiмен байланысты. 
Мысалы, жастары шамалас, уйленген жэне уксас кылмыс туpiне катысы болган жаг- 
дайда топтын 2 жэне 5 мушесш байланыстырады. Бiз топтын 2 мушеci жайлы акпа­
ратты еске тушру ушiн адамнын атын жад белiмiнен табамыз, ал ол, ез кезепнде, бас­
ка да жад белiмдеpiн icке косады. Осы таралу белcендiлiгi аркылы жасалган улгiлеp 
(паттерн) жеке адамнын жадындагы сипаттармен сай келедi. Боровский жэне Беснер 
(2006) лексикалык шешiм шыгаруга катысатын Д П в улгiciн (мысалы, тiтipкендipгiш 
сез бе, жок па дегендi шешу) сипаттап беpдi.
Коннекциониспк теория мен еш мдш ктщ уксастыгы - екеуi де жадтын кызме- 
тш камтиды жэне идеяларды бipiктipедi. Алайда айырмашылык та жок емес. Кон- 
некциониспк улгiде барлык белiмдеp бip-бipiне уксас, ал еш м дш к рефлекстер мен 
эрекеттерден турады. Белiмдеp паттерндер мен белсендшк денгейiне карай бip-бipi- 
нен ерекшеленедг Тагы бip айырмашылык - еш м дш к ережеге багынса, коннекцио- 
низмде ережелер жумыс icтемейдi. Нейрондар паттеpндеpдi калай icке косу кеpектiгiн 
«бшеда», содан кешн 5ia pеттiлiкке жауап беретш ережелер жасай аламыз (мысалы, 
паттеpндеpдi атауга жауапты ережелер icке косылады (Farnham-Diggory 1992).

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: