Функциональді сынама – дене шынықтыру және спортпен шұғылданатын адамдарды бақылауда дәрігердің қолданатын кешенді әдістерінің бірыңғай бөлігі. Осындай сынамаларды қолану ағзаның функциональді жағдайын толық сипаттау үшін жүргізіледі.
Функциональді сынама нәтижелерін бақылау басқа дәрігерлік мәліметтермен салыстыру арқылы жүргізіледі. Функциональді сынама жүргізгенде жүктемеде қолайсыз реакциялардың пайда болуы аурулармен , шаршаумен және физикалық жүктеменің көптігімен байланысты. Неғұрлым жиі кездесетін функциональді сынамалар, спорт тәжірибесінде, сондай-ақ өзіндік дене шынықтырумен айналысқанда қолданылатын
сынамалар жатады.
ЖЖЖ тыныштық жағдайда ерлерде (55-70)рет/мин, әйелдерде (60-75)рет/мин. Осы көрсеткіштен жоғары жиілікте пульс жиіленген (тахикардия), ал төмен жиілікте – брадикардия болып саналады.
ЖЖЖ тыныштық жағдайда ерлерде (55-70)рет/мин, әйелдерде (60-75)рет/мин. Осы көрсеткіштен жоғары жиілікте пульс жиіленген (тахикардия), ал төмен жиілікте – брадикардия болып саналады.
Жүрек қантамыр жүйесінің жағдайын сипаттау үшін АҚҚ-ың да маңызы зор болып келеді.
АҚҚ систолалық және диастолалық (минимальді) қан қысымен ажыратады. Жас адамдар үшін АҚҚ-ң қалыпты мөлшері : максимальді 100-ден 129мм.с.б. дейін, минимальді 60-79мм.с.б. дейін.
АҚ 130мм.с.б. және одан жоғары болған кезде, ал минимальді (диастолалық) қысым үшін 80мм.с.б. және одан жоғары болуы гипертониялық жағдай болып аталады., сәйкесінше 100 және 60мм.с.б. –нан төмен болса гипотониялық жағдай деп аталады. Жүрек-қан тамырлар жүйесін сипаттау үшін жүрек жұмысы мен АҚҚ-ң физикалық жүктемеден кейінгі ұзақ уақыт қалпына келу кезіндегі өзгерістерді бағалаудың маңызы зор.
Функциональді жағдайлар және сынамалар.
Функциональді жағдай – ағзаның тіршілік әрекетінің деңгейін, ағзаның физикалық жүктемеге жауапты жүйесін анықтайтын қасиетер комплексі.
Физикалық жаттығулармен шұғылданатын ағзаның функциональді жағдайын зерттеген кезде, қан айналым және тыныс алу жүйелерінің өзгеруі өте маңызды, себебі олар спорт сабақтарына кіруге және физикалық жаттығулардың мөлшерін таңдауға маңызды болып келеді, сондай-ақ көп жағдайда олардан физикалық еңбек қабілеттілік деңгейі байланысты.
Жүрек-қантамыр жүйесінің функциональді жағдайының негізгі көрсеткіші – пульс(ЖЖЖ) және оның өзгерістері.
Тыныштық пульсі: отырған қалыпта самай, ұйқы, білезік артерияларын немесе жүрек түрткісі бойынша 15с интервалымен 2-3 рет жүргізіледі. Кейін 1 мин. Есептеу жасалады.
тесттер
жыныс
Бағалау
Жатқан қалыпта 3мин демалғаннан кейінгі тыныштық тағы ЖЖЖ рет/мин
