Ойынқұралдары. Тоғызқұмалақтың арнайы тақтасы болады. Оның
бетінде тоғыз-тоғыздан екі жаққа бөліп орналастырған 18 отауы және 2 жақта 2 қазаны болады. Екі жақтың отаулары солдан оңға қарай сандармен белгіленеді. Әр отаудың өз аты бар.
Ойынмақсаты: тоғызқұмалақ ойынында да екі жақ кезектесіп жүріс жасайды. Ал жүрісті қай жағы бірінші
жасайтынын білу үшін жеребе тартылады. Ойын мақсаты қарсыласынан бұрын өзінің қазанына 82 құмалақ жинап алу. Егер 81 құмалақ болса, тепе-тең аяқталғаны.
Жүрутәртібі. Жүріс жасағанда ойыншы кез-келген отауындағы құмалақтың біреуінен басқасын түгел қолына алып, сағат тіліне қарсы бағытта араға отау қалдырмай бір-бірлеп салып шығады.
Осылайша жүріс жасағанда ең соңғы құмалағы қарсы ойыншының отауына түскенде, сол отаудағы құмалақ саны жұп болса, ондағы құмалақты түгел өзінің қазанына салады. Мұндай жүріс- табысты жүріс деп аталады. Ал ең соңғы құмалақ түскен отауда тақ құмалақ болса немесе ол ойыншының өз отауына түссе, бұл жай жүріс деп аталады.
Жеңімпаздыанықтау. Ойыншылардың бірі қазанына 82 құмалақ жинаса, қарсыластырының бірі ұтқандығын мойындап, ойынды тоқтатса, ойыншының бірі ажырағанда да, екіншісі жеңіске жеткен болып табылады.
