Дене шынықтыру және спорт», «6В01501 Информатика», «6В01701 Қазақ тілі мен әдебиеті»

№ 1 практикалық сабақ: Кіріспе.Балалар және жасөспірімдердің өсуі мен дамуының физиологиялық заңдылықтары.

Сұрақтары:

1. 
   Жас ерекшелік физиологиясы мен мектеп гигиенасы дамуының негізгі кезеңдері.
   
2. 
   Жас ерекшелік физиологиясы мен мектеп гигиенасы ғылымдарының Қазақстанда дамуы.
   

4. Организм және қоршаған орта.

5. Ағза қызметтерінің нейрогуморалді реттелуі.

6. Органимзнің өсуі мен дамуы.

Сұрақтары:

1. Жүйке талшығының қасиеттері.

2.Жүйке талшығының миеленденуіне байланысты жас ерекшеліктері.

3.Синапстар орталық жүйке жүйесіндегі (ОЖЖ) қозуды өткізу механизмі.

4.Жүйке орталықтары және олардың қасиеттері.

№ 3 практикалық сабақ: Жоғары жүйке әрекеті, оның баланың өсіп-дамуы барысында қалыптасуы

Жұмыстың мақсаты: студенттерге жүйке жүйесінің әрекеті туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1.Бірінші және екінші түйсік жүйелері, олардың өзара байланысының жас ерекшеліктері.

2.Баланың дамуы барысында сөздің талдағышты және моторлық механизмінің тұрақтануы.

3.Стереотиптердің сөйлеудің дамуындағы маңызы
4.Жоғары жүйке әрекетінің типтері, олардың өзгермелігі.
5.Балалардың жоғары жүйке әрекетінің типологиялық ерекшеліктері.
№ 4 практикалық сабақ: Сенсорлық жүйелерінің физиологясы мен гигиенасы Жұмыстың мақсаты: студенттерге талдағыштар туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1. 
   Көру талдағышы.
   
2. 
   Көздің құрылысы мен оптикалық қасиеті.
   
3. 
   Аккомация және оның жасқа байланысты өзгеріс.
   
4. 
   Көру өткірлігі. Алыстан және жақыннан көру.
   
5. 
   Кеңестікті көрудің жасерекшеліктері. Әртүрлі жаста жарықты және түсті сезу.
   
6. 
   Балалар мен жасөспірімдердің көру қабілеті ауытқуларының алдын алу.
   
7. 
   Көру гигиенасы. Мектеп ғимаратын жарықтандыру.
   

Сұрақтары:

1.Жыныс бездері, олардың ағзаның дамуы, өсуі және жыныстық жетілуі барысындағы маңызы

2. Екінші реттік жыныстық белгілердің дамуы.

3.Физиологиялық және әлеуметтік жыныстық жетілу түрлері.

№ 6 практикалық сабақ: Тірек-қимыл жүйесінің жас ерекшеліктері мен гигиенасы

Сұрақтары:

1.Бұлшық ет жүйесі.

2.Бұлшық еттің құрылысы мен қызметі.

3. Бұлшық ет салмағы мен күшінің жас ерекшеліктері

4.Қозғалыс дағдыларының дамуы, қимылдар жасқа сай қозғалысты үйлестіруді жетілдіру.

№ 7 практикалық сабақ: Асқорыту жүйесі мүшелердің жастық ерекшеліктері.

Жұмыстың мақсаты: студенттерге асқорыту жүйесі және оның жастық ерекшеліктері туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1. 
   Ас қорытылуындағы ферменттердің қызметі.
   
2. 
   Тістер.Тістер алмасу.
   
3. 
   Ауыз қуысы мен тіс ауруларының алдын алу.
   
4. 
   Асқазандағы ас қорытылуы
   
5. 
   Астың қорытылуындағы бауыр мен ұйқы безінің маңызы.
   

Сұрақтары:

1.Балалар мен жасөспірімдер ағзасындағы белок, май және көмірсулар алмасуының ерекшеліктері.

2.Баланың өсуі мен дамуындағы судың, минералды тұздардың микроэлементтердің және дәрумендердің маңызы.

3.Азық-түлек өнімдері, олардың құрамы және қуатты құндылығы.

№ 9 практикалық сабақ: Қан жүйелердің жас ерекшеліктері.

Сұрақтары:

1.Иммунитет және оның түрлері.

2.Иммунитеттің жас ерекшеліктері

№ 10 практикалық сабақ: Қан айналым жүйелердің жас ерекшеліктері

Жұмыстың мақсаты: студенттерге қан айналу жүйесі туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1.Қанмен тамырлармен қозғалысы (гемодинамика).

2.Қан қысымы және оның жас ерекшеліктері.

№ 11 практикалық сабақ: Тыныс алу жүйесі және оның жастық ерекшеліктері

Жұмыстың мақсаты: студенттерге тыныс алу жүйесі және оның жастық ерекшеліктері туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

2.Тыныс алудың гуморальдық реттелуі.

№ 12 практикалық сабақ: Сыртқы шығару жүйелерінің жас ерекшеліктері.

Жұмыстың мақсаты: студенттерге cыртқы шығару жүйелерінің жас ерекшеліктері туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1.Зәр шығару жүйесі ауруларының алдын алуда жеке бас гигинеасының ролі

2. Кіші мектеп жасындағы балаларда түнгі зәр ұстай алмау дерті, оның себептері.

№ 13 практикалық сабақ: Оқыту мен тәрбиелеу жағдайларының оқушылар денсаулығына әсері.

Жұмыстың мақсаты: студенттерге балалар мен жасөспірімдердің денсаулық күйі туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1. 
   Еңбек түрлерінің жасөспірімдердің денсаулық күйіне әсерлері.
   
2. 
   Еңбек тәрбиесін ұйымдастыруда оқушылардың жасын, жынысын, денсаулығын және жұмыс кезіндегі әртүрлі факторлардың (шу, діріл, шаң,т.б) әсерлерін ескере отырып қойылатын гигиеналық талаптар.
   
3. 
   Жарақаттанулардың алдын алу.Жарақаттанған кезде алғашқы жәрдем көрсету.
   

Алты жастағы балаларды оқытып- тәрбиелеудің және күн тәртібінің гигиеналық негіздері.

Сұрақтары:

Мектеп пен балалар мекемелерінің жиhаздары мен құрал-жабдықтарына қойылатын талаптар.

2.Жиhаздарды орналастыру тәртібі оқушыларды отырғызу.

3.Компьютерлік сыныптарда жұмыс жасауға қойылатын гигиеналық талаптар

№ 15 практикалық сабақ: Балалар және жасөспірімдерде саламатты өмір салтын қалыптастыру негіздері

Сұрақтары:

1.Физикалық және психикалық денсаулық байланысы.

2.Cтресс және психологиялық денсаулық

3.Экология және саламатты өмір салты

4. Cау тағам –саламатты өмір алтының құрамдас бөлігі

№ 1 тапсырма тақырыбы: Кіріспе.Балалар және жасөспірімдердің өсуі мен дамуының физиологиялық заңдылықтары.

1. Өмір сүру жағдайларының балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуына тигізетін әсері.

2. Дамудың үздіксіздіксіздігі, әркелкілігі, ең маңызды жүйелердің дамуының озық жүруі және гетерохрония

3. Онтогенездің кезеңдерге бөлінуі, онтогенездің қатерлі кезеңдері.

№ 2 тапсырма тақырыбы: Жүйке жүйесінің жас ерекшеліктері

Жұмыстың мақсаты: студенттерге жүйке жүйесінің бөлімдері туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1.Рефлекс –жүйке әрекетінің негізі. Рефлекторлық доға.Рецепторлар.

2.ОЖЖ-гі қозу мен тежелу және олардың өзара әрекеттесуі.

3.Иррадиация, индукция және доминанта.

4.Балаларда иррадиация, индукцияның өту ерекшеліктері, оларды оқыту және тәрбиелеу барысында ескеру.

Сұрақтары:

2.Функционалды жүйе туралы түсінік.

3. Организмнің қимыл әрекет реакцияларының жүзеге асырылуындағы кері афферентацияның маңызы.
№ 4 тапсырма тақырыбы: Талдағыштар физиологиясы, талдағыштар қызметінің жалпы заңдылықтары

Жұмыстың мақсаты: студенттерге талдағыштар туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1.Есту талдағышы.

2. Құлақтың құрылысы мен акустикалық қасиеттері.

3.Есту талдағышының жас ерекшеліктері

4. Есту гигиенасы

№ 5 тапсырма тақырыбы: Балалар мен жасөспірімдердің эндокринді жүйелерінің жас ерекшеліктері

Жұмыстың мақсаты: студенттерге эндокринді секреция бездері туралы түсінік беру.

1. Қалқан серік без

2. Бүйрек үсті безі

3.Ұйқы безі

№ 6 тапсырма тақырыбы: Тірек-қимыл жүйесінің жас ерекшеліктері мен гигиенасы

Жұмыстың мақсаты: студенттерге тірек-қимыл жүйесінің жас ерекшеліктері мен гигиенасы туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1. 
   Дене еңбегінің шамасына әр түрлі жастағы организм реакциясының ерекшеліктері. Ағзаның дене жүктемесіне раекциясының әртүрлі жас кезеңдеріндегі ерекшеліктері.
   
2. 
   Оқушылардың қозғалыс тәртібі.
   
3. 
   Гиподинамияның зияны.
   

Сұрақтары:

1. 
   Ішектің сініру және қозғалысты қызметтері.
   
2. 
   Қорғанысты ас қорыту рефлекстері.
   
3. 
   Балалардың бойындағы асқорыту мүшелері ауруларымен және ішек құрттарымен күресу, олардың алдын алу.
   

Сұрақтары:

1. 
   Дұрыс тамақтанбаумен байланысты аурулар-анемия, семіздік және гиповитаминоз, олардың алдын алу.
   
2. 
   Балалар мен жасөспірімдердің тамақтануын ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар.
   

№ 9 тапсырма тақырыбы: Қанның жас ерекшеліктері.

Сұрақтары:

1.Қанның мөлшері мен құрамының жасқа байланысты өзгерістері.

2.Оқу мен дене еңбегінің қанға әсері.

3.Қан құю және, қан топтары

№ 10 тапсырма тақырыбы: Қан айналым жүйелердің жас ерекшеліктері

Сұрақтары:

1.Жүрек –қан тамырларына жағымсыз әсер ететін факторлар.

2.Жүрек –қан тамырлары ауруларының алдын-алу

№ 11 тапсырма тақырыбы: Тыныс алу жүйесі және оның жастық ерекшеліктері

Жұмыстың мақсаты: студенттерге тыныс алу жүйесі және оның жастық ерекшеліктері туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1. 
   Өкпенің тіршілік сыйымдылығы
   
2. 
   Ауаның құрамы
   
3. 
   Газ алмасу
   
4. 
   Тыныс алу мүшелерінің аурулары
   

№ 12 тапсырма тақырыбы: Зат алмасу қалдықтарын денеден шығару жүйесі

Сұрақтары:

1.Бала бүйрегінің құрылыс ерекшелігі

2. Бала бүйрегінің қызмет ерекшелігі

3.Энурез

№ 13 тапсырма тақырыбы: Оқыту мен тәрбиелеу жағдайларының оқушылар денсаулығына әсері.

Балалар мен жасөспірімдердің денсаулық күйі. Оқыту мен тәрбиелеу жағдайының оқушылар денсаулығына әсері.

Жұмыстың мақсаты: студенттерге балалар мен жасөспірімдердің денсаулық күйі туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1. 
   Ағзаның қорғаныс күштерін жоғарылату әдістері.
   
2. 
   Оқу-тәрбие мекемелерінің санитарлық жағдайының балалар мен жасөспірімдер арасында жұқпалы аурулардың алдын алудағы маңызы.
   
3. 
   Тұмаудың және жедел респираторлық аурулардың алдын алу.
   

Алты жастағы балаларды оқытып- тәрбиелеудің және күн тәртібінің гигиеналық негіздері.

Сұрақтары:

1.Алты жастағы балалардың анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері мен еңбекке қабілеттілігі.

2.Оларда шаршаудың пайда болуының ерекшеліктері.

3.Алты жастағы баланы тамақтандыру.

4.Оның оқу жүктемесіне бейімделуі.

№ 15 тапсырма тақырыбы: Балалар және жасөспірімдерді cаламатты өмір салтын қалыптастыру негіздері

Жұмыстың мақсаты: Балалар және жасөспірімдерді cаламатты өмір салтын қалыптастыру негіздері туралы түсінік беру.

Сұрақтары:

1. 
   Дене тәрбиесі мен саламатты өмір салты.
   
2. 
   Гиподинамия-әр түрлі ауруларының негізгі себептерінің бірі.
   
3. 
   Емдеу-сауықтыру дене жаттығуларының қағидалары мен әдістері.
   
4. 
   Дене жаттығуларының жас ерекшеліктері.
   

11. ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.

1. 
   Аюпова С.Х. Клиникалык педиатрия. 2 томдык нұсқау.-Алматы: БАУР, 2008.
   
2. 
   Ә.Күзенбаева. Адам анатомиясы.-Алматы, 2001.
   
3. 
   Бұғыбаева С.Ж. Адам физиологиясы.-Алматы, 2003.
   
4. 
   Безруких М.М., Сонькин В.Д., Фарбер Д.А. Возрастная физиоло­гия. М. Издательский центр Академия». 2007 г.
   
5. 
   Дробинская, А.О. Анатомия и возрастная физиология: Учебник для академического бакалавриата / А.О. Дробинская. - Люберцы:Юрайт,2015.-546 c.
   
6. 
   Джумакаева К.С., Зиналиева М.З., Бакесова Р.М., Мендигалиева А.С.Физиология развития школьников:Учебное пособие.-Уральск.-2020.-199с.
   
7. 
   Демеуов Ж.Д., Байназарова Б.Я., 3.Алиакбарова. Мектепке дейінгі балалардың анатомиясы, физиологиясы жэне гигиенасы.-Алматы: Білім,2015.
   
8. 
   Дробинская, А.О. Анатомия и возрастная физиология: Учебник для бакалавров / А.О. Дробинская. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 527 c.
   
9. 
   Дүйсембин Қ. Орталык жүйке жүйесі және жоғары жүйке әрекетінің физиологиясы.-Алматы: ҚазМемҒАҒЗИ, 2001.
   
10. 
    Дүйсембин К., Алиакбарова 3. Жаска сай физиология және мектеп гигиенасы.-Алматы: Дэуір, 2003.
    
11. 
    Ермолаев, Ю.А. Возрастная физиология: Учебное пособие для студентов. / Ю.А. Ермолаев. - М.: Советский спорт, 2001. - 444 c.
    
12. 
    Жатканбаев Ж. Валелогия.-Алматы: Зият Пресс, 2004.
    
13. 
    Ибраева С.С. Организмнің шартты рефлекторлык әрекеті және оның нейрофизиологиялык тегершіктері. Жоғарғы жүйке іс-әрекетінің типтері,- Астана: Қаз.ІУІемл.Мед. Академия, 2010.
    
14. 
    Құттықожанова Ғ.Ғ. Балалардың жұқпалы аурулары.-Алматы, 2003.
    
15. 
    ҚР Денсаулык сактау министрлігінін мектепке дейінгі, жалпы білім беру және интернаттык балалар мекемелерінің құрылысына, қызмет етуіне және окыту жағдайына койылатын санитарлык-эпидемиологиялык талаптары бойынша санитарлык ережелер мен нормаларды бекіту туралы бұйрықтары.
    
16. 
    Каменская, В.Г. Возрастная анатомия, физиология и гигиена: Учебник для вузов. Стандарт третьего поколения / В.Г. Каменская, И.Е. Мельникова. - СПб.: Питер, 2013. - 272 c.
    
17. 
    Кузембаева А. Анатомия человека. - Алматы, 2002. - 256с.
    
18. 
    Красноперова, Н.А. Возрастная анатомия и физиология / Н.А. Красноперова. - М.: ВЛАДОС, 2012. - 214 c.
    
19. 
    Лысова, Н.Ф. Возрастная анатомия, физиология и школьная гигиена / Н.Ф. Лысова, Р.И. Айзман. - М.: СУИ, 2010. - 398 c.
    
20. 
    Любимова, З.В. Возрастная физиология. В 2 ч. Ч. 1 / З.В. Любимова. - М.: Владос, 2004. - 304 c.
    
21. 
    Любимова, З.В. Возрастная анатомия и физиология в 2 т. Т .2. Опорно-двигательная и висцеральные системы: Учебник. / З.В. Любимова, А.А. Никитина. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 373 c.
    
22. 
    Любимова, З.В. Возрастная анатомия и физиология в 2 т. т.1 организм человека, его регуляторные и интегративные системы: Учебник для СПО / З.В. Любимова, А.А. Никитина. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 447 c.
    
23. 
    Мусаева Г.А. Орталык нерв жүйесі және сезім ағзалары.-Алматы:
    

24. 
    Нүрышев М. Адам анатомиясы.-Алматы: Қарасай, 2006.
    
25. 
    Обреимова Н.Анатомия, физиология и основы гигиены.Москва,2000.-215с.
    
26. 
    Обреимова Н.И., Петрухин А.С. Основы анатомии, физиологии и ги­гиены детей и подростков. - М.: Академия, 2000.-165с.