18. Профилактиканың түрлері
Алдын алу түрлері Денсаулық жағдайына, аурудың қауіп факторларының немесе ауыр патологияның болуына байланысты алдын алудың үш түрін қарастыруға болады. Алғашқы профилактика-бұл аурулардың даму факторлары (вакцинация, рационалды еңбек пен демалыс, рационалды жоғары сапалы тамақтану, физикалық белсенділік, қоршаған ортаны қорғау және т.б.) пайда болуын және әсерін болдырмауға бағытталған шаралар жүйесі. Бірқатар профилактикалық іс -шараларды республикалық масштабта жүргізуге болады. Екіншілік профилактика - бұл белгілі бір жағдайларда (стрессте, иммундық жүйенің әлсіреуінде, дененің басқа функционалды жүйелеріне шамадан тыс жүктемелерде) аурудың басталуына, өршуіне және рецидивіне әкелуі мүмкін қауіпті факторларды жоюға бағытталған шаралар кешені. ауру Екіншілік профилактиканың ең тиімді әдісі - ауруды ерте анықтаудың кешенді әдісі ретінде клиникалық тексеру, динамикалық бақылау, мақсатты емдеу, рационалды дәйекті қалпына келтіру. Кейбір сарапшылар толыққанды өмір сүру қабілетінен айырылған науқастарды оңалту бойынша шаралар кешені ретінде үшінші реттік профилактика терминін ұсынады. Үшінші дәрежелі профилактика әлеуметтік (өзінің әлеуметтік жарамдылығына сенімділікті арттыру), еңбек (жұмыс дағдыларын қалпына келтіру қабілеті), психологиялық (мінез -құлық белсенділігін қалпына келтіру) және медициналық (ағзалар мен дене жүйелерінің функцияларын қалпына келтіру) оңалтуға бағытталған.
19. Біріншілік және екіншілік профилактика
Профилактика- (prophylaktikos – алдын алушы немесе сақтаушы) – термині, қауіп қатер факторлары бар кез келген құбылысты алдын алу немесе жоюды білідіреді.
1Біріншілік профилактика – аурудын дамуы мен даму факторларын алдын алатын шаралар жүйесі(вакцинация, еңбектің және демалыстың тиімді режимі, тиімді және сапалы тамақатну, физикалық активтілік, қоршаған ортаны қорғау және т. Б.). Іс шаралардың бір қатары түрлері мемлекет көлемінде жүзеге асырылады Біріншілік профилактика—әр индивидттің кәсіптік , жастық , әлеуметтік және аумақтық ерекшеліктеріне сай ағза жүйесі жұмысының ауытқуларын алдын алуына бағытталған медициналық және медициналық емес комплексті шашарал.
Біріншілік профилактиканың ең басты компоненті салауатты өмур салтын қалыптастыру болып саналады.
Екіншілік профилактика -- аурудың пайда болуы мен ұшығуына және рецидивіне әкеп соқтыратын факторларын жоюға бағытталған компелексті шаралар жүйесі (стресс, иммунитеттің әлсіреуі, кез келген ағза жүйесіне әдеттен тыс жук түскенде) Екіншелік прфилактиканың ең эффективті тәсіліне диспанцеризация жатады. Диспанцеризация ауруды алдын алуға , емдеуге және динамикалық бақылауға бағытталған комплексті шаралар жүесі.
Екіншілік профилактика кез келген аурудың дер кезінде пайда болуын,ұшұғуын,шиеленісуін,созыламлыға ауысуын, тіршілік әрекеттерінің шектеулерін және әлеуметтік дезадаптациясына соқтыратындерттерді анықтауға мен алдын алуға бағытталған медициналық, әлеуметтік, психологиялық, санитарлы-гигиеналық комплексті шаралар жүйесі.
Екіншілік профилактикаға кіреді:
• жеке әр бір ауруды және оның жанұя мүшелерін нақты бір ауруға байланысты білімдер мен дағдыларға үйрету, топтық және идивидуальдік консультациялау , мақсатты санитарлы-гигиеналық тәрбие беру;
• керекті емдеу сауықтыру шараларды жүргізу мен аурудың дамуы мен денсаулық динамикасын бағалау мақсатында диспансерлік медициналық бақылауларды жүргізу ;
• мақсатты сауықтыру мен профилактикалық емдеу курстарын жүргізу, соның ішінде емдік тамақтану және санатролы-курортық , емдік массаж бен басқа да емдік профилактикалық шаралар;
•денсаулық жағдайына байланысты медико-психологиялық адаптациялқық жұмыстарды жүргізу;
Достарыңызбен бөлісу: |