35. Біріншілік аурушаңдық дегеніміз не?
Алғашқы аурушаңдық = күнтізбелік жылда алғаш анықталған аурулар санын * 1000 / орташа халық санына. Жалпы аурушаңдық = барлық алғашқы аурушаңдық санын *1000/ халықтың орташа санына.
36. Аурудың таралуы дегеніміз не?
37. Патологиялық зақымдану - бұл
«Патологиялық зақымдану» термині медициналық тексеріс кезінде тұрғындар арасында анықталған патологиялар жиілігін анықтайды. Бұл тексеріс тек ғана ауруды емес, сонымен қатар кейіннен медициналық көмек сұрауға мәжбүр ететін преморбидті формалар, морфологиялық және функционалды ауытқуларды анықтайды. Бұл көрсеткіш жиілігін 100 тексерілген адамға есептейді. Қазір ғылым мен техниканың дамуына, инфекционды және паразитарлы ауруларды емдеу мен профилактикасы жағынан медицина жетістіктеріне байланысты патологияның ерекше типі пайда болды.
Егер 60 – 80 жыл бұрын экономикасы дамыған елдерде сырқаттану және өлім бойынша алдыңғы орынды инфекционды аурулар алса, қазір бұл елдерде бірінші орынға дегенеративті аурулар шықты, ең алдымен жүрек-қантамыр зақымданулары және қатерлі ісіктер. Олардың үлесіне басқа да созылмалы өтетін аурулармен қатар өлім жағдайларының көп үлесі тиеді (70% артық).
Созылмалы, эпидемиялық емес аурулардың маңызы өсетін себебі, тұрғындарды «қатарлау» мен т.б. себептер нәтижесінде олардың таралуы жоғарылайды, сәйкесінше осы аурулармен шақырылатын адамдық және экономикалық шығындар жоғарылайды. Созылмалы, эпидемиялық емес аурулар, әсіресе жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары және қатерлі ісіктер тұрғындар денсаулығының маңызды көрсеткішін анықтайды, соның ішінде өлім, сырқаттанушылық, алдағы өмірдің орташа ұзақтығын, мүгедектіктің негізгі себебі болып табылады.
Патологиялық зақымдану термині –дәрігерлік тексеріс кезінде тұрғындар арасында анықталған морфологиялық және функционалдық өзгерістердің жиынтығың анықтайды.
38. Аурулардың халықаралық жіктелісі
Аурулар мен денсаулыққа байланысты мәселелердің халықаралық статистикалық жіктемесі (ағылш. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) — денсаулық сақтаудың жетекші статистикалық және жіктемелік негізі ретінде қолданылатын құжат. Әр бір он жыл сайын Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) бақылауымен қайта қаралып отырады. Аурулардың халықаралық жіктемесі методикалық әдістер мен материалдардың халықаралық салыстырымдылығының бірлігін қамтамасыз ететін нормативтік құжат болып табылады.
Қазіргі кезде "Аурулардың халықаралық жіктемесінің оныншы қайта қарауы" (АХЖ-10, ICD-10)
Қазақстан денсаулық сақтау саласының ақпараттық жүйесінде АХЖ-10 қолдануды 2010 жылдан бастады[1].
АХЖ мақсаты – жүйелеген тіркеу, сараптама, әр түрлі уақытта әр түрлі мемлекеттер мен аймақтардан алынған өлім мен аурушаңдық жайлы мәліметтерді салыстыру мен интерпретациялау үшін жағдай жасау. АХЖ аурудың немесе басқа да денсаулыққа байланысты мәселелердің диагнозының ауызша тұжырымдамасын мәліметтерді сақтауға, пайдалануға және талдауға қолайлы әріптік-сандық тұжырымдамаға айналдыру үшін қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |