ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА»

ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА»

Учебный предмет «Физическая культура» – это система знаний о физкультурной деятельности, он направлен на поддержание физического и психического здоровья учащихся.

Изучение предмета направлено на формирование физической культуры учащегося посредством освоения основ физкультурной деятельности с общей развивающей направленностью; формирование устойчивых мотивов и потребностей в бережном отношении к своему здоровью; целостное развитие физических и психических качеств; творческое использование средств физической культуры в организации здорового образа жизни.

В регионах республики, где нет возможности проводить полноценные уроки по разделам «Лыжная подготовка» и «Плавание», рекомендуется замена. По решению педагогического совета школы эти уроки могут быть заменены соответственно кроссовой подготовкой и гимнастикой (ритмической, атлетической, профессионально-прикладной).

Вариативная часть учебного плана предусматривает дополнительные занятия оздоровительной физической культурой для физически отстающих детей или занятия другим видом спорта с учетом потребностей и интересов учащихся и их родителей.

«Дни здоровья» проводятся 3-4 раза в учебном году и организуются в каникулярное время.

Распределение учащихся на группы для занятий на уроках по учебному предмету «Физическая культура» производится на основании медицинского осмотра с обязательным предъявлением справок.

В целях оказания методической помощи учителям по вопросу организации и проведения уроков по физической культуре Национальным научно-практическим центром физической культуры разработаны методические пособия, которые размещены на сайте центра (www.nnpcfk.kz).

Объем учебной нагрузки по предмету составляет: во 2- 4 классах – 3 часа, 102 часа в учебном году.

При оценивании деятельности учащихся учитываются их индивидуальные особенности и психосоматические возможности.

Если учащийся по состоянию здоровья не может выполнить практическое задание, ему предлагается теоретическое задание.

Оценка «5» ставится в случае, если учащийся самостоятельно справился с заданием в соответствии со своими психосоматическими возможностями.

Оценка «4» ставится в случае, если учащийся справился с заданием в соответствии со своими способностями и психосоматическими возможностями, но при этом использовал небольшую помощь учителя.

Отметка «3» ставится в случае, если учащийся выполнил задание хуже,чем ему позволяют его способности и психосоматические возможности. При выполнении задания учащийся систематически использовал помощьучителя.

Отметка «2» ставится в случае, если учащийся не выполнил задание, не использовал помощь учителя.

4 ОСОБЕННОСТИ ОБУЧЕНИЯ ПРЕДМЕТАМ УРОВНЯ ОСНОВНОГО СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА»
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан жолы-2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Мәңгілік Ел» идеясын – Қазақ елінің ұлттық идеясы ретінде жариялады. Бұл – ел өміріндегі ерекше бір белес. Өйткені, ол – барша қазақстандықтардың өміріне, болашағына қатысты мәнді, саяси, мемлекеттік құжат болып табылады.

«Мәңгілік Ел» идеясын жүзеге асыру белгілі бір құндылықтар жүйесіне негізделетіні белгілі. Сол құндылықтардың ішіндегі ең бастысы – қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде нығайту, қазақстандықтардың үш тілде еркін сөйлеуіне жағдай жасау. Мемлекеттік тіл жалпыұлттық идеяның негізі, өзегі. Тіл – «Мәңгілік Ел» идеясының басты қолдаушысы. Ана тіліңді құрметтеу - ұлттық намысты ояту мен жаңғыртудың көзі. Бұл жолда тілдік және ақпараттық кеңістік қауіпсіздігін қамтамасыз ету – ел тәуелсіздігін қорғаудың басты ұстанымы болуы тиіс. Елбасының «Мәңгілік Ел – Мәңгілік Тіл» идеясын көтеруі – қазақ тілінің маңыздылығын, басымдығын көрсетеді, ал бұл идеяны қазақ тілі сабақтарында іске асыру – оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеуге, қазақ тілін білудің қаншалықты маңызды екенін түсінуге мүмкіндік беретін, жалпы тұлғалық қасиетін қалыптастырудың маңызды аспектісі болып табылады.

Функционалдық сауаттылық адамның мамандығына, жасына қарамастан үнемі білімін жетілдіріп отыруы. Мұндағы басшылыққа алынатын функционалдық сапалар: белсенділік, шығармашылық тұрғыда ойлау, шешім қабылдай алу, өз кәсібін дұрыс таңдай алуға қабілеттілік. Қазақ тілі сабақтарында Қазақстан Республикасының зияткерлік, рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады.

«Казахский язык» для школ с русским/ узбекским/ уйгурским/ таджикским языком обучения

Қазақ тілін үйретудің А₂ деңгейінің сөйлесім әрекетінің бес түрі бойынша қойылатын талаптар:

Тілдесім – айтылым және жазылымның өзара бірлігінен құрала келіп, қандай да болмасын ақпарат негізінде адамдар арасындағы тілдік қатынасты жүзеге асыратын сөйлесім әрекетінің түрі. Бұл қарым-қатынаста оқылым мен тыңдалымның да тыс қалмайтындығы өзінен-өзі белгілі.

Адамдардың бір-бірімен қандай мақсатпен, қалай сөйлесуіне байланысты тілдесім түрліше болады. Осы тұрғыдан келгенде, оларды келесідегідей жіктеуге болады: ресми тілдесім; бейресми тілдесім; қалыптасқан тілдесім; кәсіби /мамандыққа қарай/ тілдесім; әлеуметтік тілдесім; дербестік тілдесім.

Ресми тілдесім – тіл үйренушілерге ресми қарым-қатынастың элементтерін үйрету, ондағы сөз қолданыстарды, ситуацияларды, ресми материалдарға қатысты меңгерту.

Бейресми тілдесім – оқушыларды ресми емес, күнделікті тұрмыс- тіршілікте кездесетін, адаммен қарапайым қарым-қатынастың элементтерін білуге үйрету. Бұл – өмірде болатын кез келген жағдайда таныс болсын, бейтаныс болсын ұшырасқан адаммен тілдесе білу, сөйлесе білу деген сөз.

Қалыптасқан тілдесім – әр адамның өмірдегі өз орнына сай бір-бірімен тілдесуі, түсінісуі. Адамдар жастың өсуіне қарай – бала, әке, ана, туыс т.б. тәрізді табиғи кезеңдерден өтеді. Олардың әрқайсысының қалыптасқан өзіндік рөлі бар. Адамдардың осындай қарым-қатынасына негізделген сөйлесуді қалыптасқан тілдесім деп атауға болады.

Кәсіби тілдесім – тіл үйренушілерге белгілі бір мамандықтың саласына байланысты сөйлесудің үлгілерін, мамандыққа қатысты сөздерді, тілдік қолданыстарды, терминдерді үйрету. Оқушылар арасындағы тілдік қатынасты әртүрлі мамандық иелерімен қалай сөйлесіп, тіл табысуға болады, соған қарай құруға тура келеді.

Адамның қоғамдағы орнын, беделін, қызметін ескере отырып құрылатын тілдік қарым-қатынас – әлеуметтік тілдесім болып табылады. Мұнда сөйлеуші адамдар бір-бірінің қоғамдағы әлеуметтік рөліне, атқарып отырған қызметіне, жасына, жолына т.б. қарап тілдеседі. Қазақ тілін үйренушілерге мұны да білудің өмірлік қажеттігі бар.

Дербестік тілдесім – адамның қызметіне, беделіне, әлеуметтік орнына қарамай, жеке басының қасиеттеріне қарай, өзіне тән барлық ерекшеліктерін ескере отырып, тілдесу, сөйлесу. Бұл – тұлғаның жеке адамшылығын, білгірлігін, ақылдылығын танып, оны үйрене білумен қатар жүреді. Дербестік тілдесім – оқытушы мен оқушының тең дәрежеде, бірін-бірі құрметтей, бірінің кісілігін бірі танып тілдесуге мүмкіндік жасайды, тілдік қатынасты арттырады, адамдардың өзара достасуына, түсінісуіне жол ашады.

Жалпы адамдар арасындағы тілдесімнің кең тараған түрі: ақпараттық; ықпалдастық; қабылдамалық.

Ақпараттық – сөйлесім әрекеті кезінде адамдардың бір-біріне мағлұмат бере отырып пікірлесуі; оймен, идеямен, әртүрлі хабарлармен алмасуы.

Ықпалдастық – тілдесім кезінде адамдардың бір-біріне дәлелді пікірмен әсер етіп, тілдесушілердің бір-біріне ықпал етуі.

Қабылдамалық – тілдесім процесінде адамдардың бірінің пікірін, ойын екіншісінің қолдануы, қабылдауы.

«Балабақша-мектеп-колледж-жоғары оқу орны» жүйесіндегі мемлекеттік тілді деңгейлік үздіксіз оқыту стандартына (бұдан әрі – Стандарт) сай мемлекеттік тілді деңгейлік оқытудың сатылары жіктелді (1-кесте).

Стандартта Еуропалық деңгейлер жүйесіне сәйкес қазақстандық әдістемеші-ғалымдар қазақ тілін үйрету үшін алты деңгейді ұстанады. Ол деңгейлер жүйесі А1, А2, В1, В2, С1, С2 деп аталатын үш ірі деңгейден тұрады (2-кесте).

2-кесте – Тілді білу деңгейлерінің жіктелуі

Қарапайым деңгей	А1 Бастапқы игерім
Негізгі деңгей	А2 Қалыптасу қарсаңындағы игерім
Орта деңгей	В1 Қалыптасқан игерім
Ортадан жоғары деңгей	В1+ Тереңдетіле қалыптасқан игерім
Жоғары деңгей	В2 Ілгерілей қалыптасқан игерім
Жетік деңгей	В2+ Тереңдетіле, ілгерілей қалыптасқан игерім, С1 Кәсіби игерім

Стандартта ҚР жалпы білім беретін қазақ тілді емес мектептерде «Қазақ тілі» пәні бойынша оқушылардың қазақ тілін білу деңгейлері мен сөйлеу дағдыларына қойылатын өлшемдер де көрсетілген (3-кесте).

3-кесте – Қазақ тілін білу деңгейлері мен сөйлеу дағдыларына қойылатын өлшемдер

Аталымдар мен өлшемдер	Тілді меңгеру деңгейлері
	Негізгі деңгей (А2)				Орта деңгей (В1)
	Тілдік деңгейлер бойынша игерім кодтары
	А2.1	А2. 2	А2+	В1		В1.1
	Тілдік деңгейлер бойынша игерім атаулары
	Қалыптасу қарсаңындағы игерімдер
	орта	толық	жетік	толық		жетік игерім
Сыныптар:	5-сынып	6-сынып	7-сынып	8-сынып		9-сынып
Оқушы меңгеруі тиіс лексикалық минимум	130-150	130-150	130-150	130-150		130-150
Барлығы:	420-450 сөз				300 сөз
Бірминуттаоқуғатиістісөздердің (шартты) мөлшері	60-65	70-75	80-85	90-100		90-100
Тыңдаған/ оқыған мәтінді мазмұндаудағы сөз саны	25-30	30-35	35-40	40-50		50-60
Айтылымдағы сөз саны	30-40	40-50	50-60	60-70		70-80
Диктанттағы сөз саны	40-50	60-70	80-90	90-100		90-100
Жазбаша мәтін құраудағы сөз саны	30-40	40-55	55-70	70-85		85-100

5-9-сыныптарда оқу процесі ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген (ҚР Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы № 393 бұйрығымен өзгерістермен толықтырулар енгізілген) «Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін «Қазақ тілі» (оқыту қазақ тілді емес) пәнінен типтік оқу бағдарламасымен жүзеге асырылады.

«Қазақстан Республикасы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 27 қарашадағы №471 бұйрығына сәйкес «Қазақ тілі» пәні оқу жүктемесінің көлемі:

оқыту орыс тілді мектептерде:

5-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат; 6-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат; 7-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136сағат; 8-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат; 9-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында –136 сағат.

оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілді мектептерде:

5-сынып– аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат; 6-сынып– аптасына
2 сағат, оқу жылында – 68 сағат; 7-сынып– аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат; 8-сынып– аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат; 9-сынып– аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.

Әрбір тоқсанда алынатын жазба жұмысының (тест, эссе, диктант, бақылау жұмысы, шығарма, мазмұндама) саны сол сыныптағы апталық сағат санымен сәйкес келуі керек.

Білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау өткізудің үлгілік ережелеріне сәйкес 5-8-сыныптардағы білім алушылар оқу жылы аяқталғаннан кейін 31 мамырға дейін емтихан түрінде аралық аттестаттаудан өтеді. Жалпы білім беретін күндізгі мектептердің
9-сыныптың білім алушылары «Қазақ тілі» пәні бойынша қорытынды мемлекеттік емтихан түрінде (ауызша) қорытынды аттестаттауданөтеді.

Әрбір сабақтың мазмұнына сай әдістер мен тәсілдері дұрыс таңдап, саралап, даралап оқыту ұсынылады. Оқушылардың қазақ тілін өз еркімен, ынтасымен қызыға, түсініп оқуға, қадірлеуге, бағалауға, жақсы меңгеруге, ауызекі дұрыс сөйлеуге үйрету мақсатында белсенді оқыту, коммуникативтік технология, интерактивті оқыту негізінде және сабақты «Блум таксономиясы» стратегиясы бойынша ұйымдастыру, сын тұрғысынан ойлау жобасының стратегияларын қолдану қажет.

Қазақ тілін сауатты үйрету үшін оқушыларға берілетін жазба жұмыстарын дұрыс жоспарлаудың маңызы зор. Оқу орыс тілінде жүргізілетін мектепте оқушылар қазақ тілінің дыбыстық құрамын, дыбыстардың айтылу нормасын, дыбыстық заңдылықтарын, грамматикалық құрылысын меңгеруге, ойын еркін жеткізуге, жеткілікті дәрежеде сөздік қорын меңгеруге, сонымен бірге қазақ тілінде сөйлеуге жаттығып, қазақ тілінде қарым-қатынас жасай алуы қажет. Оқушыны мұндай дәрежеге жеткізу үшін түрлі жаңа технологиялардың тиімді жақтарын алып, оқушыны жеке тұлға ретінде дамыту жолында жұмыс жасау қажет.

Оқушының жазбаша тілін дамытуда, ойды байланыстырып құрастыруда, сөздерді орынды тіркестіріп, дұрыс айтуға дағдыландыруда жазба жұмыстарының атқаратын маңызы зор. «Қазақ тілі» пәнінің оқу бағдарламасында жазба жұмыстарына бөлінген сағат саны тоқсандарға бөлініп, жыл көлемінде жүргізіліп отырады.

Жазба жұмыстарына (диктант, мазмұндама, шығарма, эссе) қойылатын талаптарды сақтау ұсынылады (4-кесте).

4-кесте – Қазақ тілінен жазба жұмыстары саны

Сынып	Диктант(әр тоқсанда)	Мазмұндама(әр тоқсанда)
5	2	2
6	2	2
7	2	2
8	2	2
9	2	2

жүктеу/скачать 5,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: