Қаланың функционалдық құрылымы
Әрбір қаланың басқару және ақпараттық, саудалық, өнеркәсіптік, көліктік, тұрғын үй,(селитеба) рекреациялық және т.б зоналарға, аудандарға бөлінеді. Онда халықтың тұрмыстық қажеттелігі, өмір сүру сапасы және т.б. мәселелер шешіледі. Функционалдық қызметтері бойынша қалалық функционалдық қызметі бойынша әртүрлі модельдерді ұсынуға болады.(әкімшілік, өнеркәсіптік, қаржылық, мәдениеттік және т.б.)
Қаланың динамикасы (даму қарқыны)
Қаланың динамикасы екі үрдісті қарастырады. Бірінші –қаланың шекарасының өзгеруі және сыртқы ортамен өзара қатынасы мен байланысы. Екінші - қала ішіндегі өзгерістер: функционалдық құрылымы, халықтың қозғалысы, капитал, тауар, қызмет жасау, көлік, инфрақұрылым, институциалық өзгерістер және т.б.
Қаларды топтастыру
Қаланы топтастуры арқылы табиғат жағдайын, мәдениет менталитет, экономикалық пен техникалық даму деңгейі, комфорт, әлеуметтік пен этникалық құрылым, тұрмыстық қажеттілікті шешу және т.б. толып жатқан сипаттарды анықтауға болады.
Геоурбанистиканың классигі, француз ғалымы Жаклин Боже-Гарнье 6 қалалық топты, 14 қалалық топшаларды бөледі. Мысалы: бірінші топқа – Еуропа қалалары, оны 4 топшаға: 1) солтүстік қалалар, 2) Батыс Еуропаның Орталық бөліміндегі қалалар, 3) Жерорта теңізі қалалары, 4) Шығыс Еуропа қалалары деп бөледі.
Негізгі терминдер мен түсініктер: қала, қаланың кеңістік және функционалдық құрылымы, қаланың динамикасы, қаларды топтастыру.
Географиялық атаулар: Пекин, Чикаго, Москва, Париж, Роттердам, Волгаград, Стокгольм, Амстредам, Стамбул, Токио.
Сұрақтар:
1) Қала дегеніміз не? 2) өзіңіз тұрып жатқан қала қандай кеңістік құрылымы тобына жатады? 3) өзіңіз қаланың қандай функционалдық зонасында тұрасыз? 4) қала өзінің шекарасын қандай себептермен өзгертеді?. 5) Еуропа қалаларының топшаларын атаңыз? Қазақстан қалаларын қалай топтауға болады ?.
Дәріс № 5.
Табиғат ресурстары және табиғатты пайдалану географиясы
Сұрақтар:
Негізгі түсініктер. – Табиғат жағдайы мен ресурстарының үйлесімді орналасуына баға беру.-Қоршаған ортаға әсер ету деңгейіне баға беру. – Экологогеографиялық аудандастыру.- Аумақтың табиғи-ресурстық потенциалы (АТП)
Достарыңызбен бөлісу: |
