Дәріс №1. География ғылымдарының жүйесі, оның тұтастығы. Сұрақтар
Әлемдегі кәзіргі елдердің типтері
жүктеу/скачать 152,5 Kb.
|
Дәріс География
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс №4. Халық географиясы. Сұрақтар
- Халықтың саны, жыныстық, жастық, этникалық және әлеуметтік құрылымы.
| Әлемдегі кәзіргі елдердің типтері.
Әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі бойынша дүние жүзі мемлекеттері 2 топқа бөлінеді: Экономикалық дамыған елдер. Экономикалық дамып келе жатқан елдер. Бұл елдерді әрі қарай топшаларға бөлуге болады: Экономикасы дамыған елдерге 60 тан астам мемлекетті атайды. Оның ең басты экономикалық көрсеткіші – ішкі жалпы өнім (ІЖӨ). ІЖӨ - дегеніміз әр елдің халқының бір жылдағы өндірген тауарлары мен жасаған қызметінің (услуги) біртұтас бағасы (доллармен есептегенде) Экономикалық дамыған І топқа 7 ел («ұлкен жетілік»): АҚШ, Жапония, Германия, Франция, Ұлыбритания, Италия, Канада кіреді. Жан басына шаққанда ішкі жалпы өнім 20 дан 40 мың долларға жетеді. Бұлардың ішінде бірінші орынды АҚШ және Жапония алады. Бұл екеуінің үлесіне 20% өнеркәсіп өнімі тиеді. Егер АҚШ табиғи – ресурстық потенциалға бай болса, Жапония ғылым, техника мен технология потенциалына бай болып келеді. Әр ел өзіне тән географиялық ерекшілігімен көрінеді. Біздің мақсатымыз – картографиялық, статистикалық, геоақпараттық және т.б. мәліметтерді жинау, сараптау, талдау, тұжырымдау арқылы дүние жүзінің жекелеген аймақтарына, елдеріне кешенді географиялық сипаттама беру. Кешенді географиялық сипаттама - әдеби шығарма. Дәріс №4. Халық географиясы. Сұрақтар: Халықтың саны, жыныстық, жастық , этникалық және әлеуметтік құрылымы- халықтың көш-қоны және өмір сүру сапасы, халықтың кеңістік құрылымы(орналасуы мен қоныстануы) – урбанизация, субурбанизация, рурализация. Халықтың саны, жыныстық, жастық, этникалық және әлеуметтік құрылымы. Экономикалық, әлеуметтік және саяси география үшін халықты зерттеудегі басты мақсат: халықтың орналасуы мен қоныстануы, көші-қоны заңдылықтары мен ерекшіліктері, яғни сыртқы қоршаған ортаның әсерінен туындалатын халықтың кеңістіктегі қозғалысын анықтайды, сараптайды,талдайды, тұжырымдайды, ғылыми шешімдер қабылдайды. Жоғарыда айтылған сұрақтарды шешу үшін халықты әр қашанда өзгеріп отыратын жүйе ретінде қарап, оның әртүрлі салаларын, құрылымнан, жүйелерден тұратынын, сыртқы ортаның әсеріне тәуелді және керісінше сыртқы ортаға әсер ететінін ескеруіміз керек. Сондықтан, бұл мәселелерді шешу үшін, халықтың биологиялық, этникалық және әлеуметтік құрылымына сипаттама беру керек. Биологиялық құрылымын «демографиялық пирамида» түрінде қарастыруға болады. Демографиялық пирамида – белгілі бір елдің халқының санын, оның аумақ бойынша таралуын (халық санағы, басқада статистикалық есептеулер арқылы), жыныстық, жастық , құрылымын анықтауды көздейді Этникалық құрылымға анықтау және баға беру үшін екі бағыт қарастырылады. Бірінші – этникалық біркелкілік экономиканың дамуына тиімді әсер етеді, себебі, қоғамдық келісім, мақсатқа жету әдістерін таңдау, ұжымдық келісімдер мен шешімдерді, әдістерді қабылдау жылдам қарқынмен жүргізіледі. Әлеуметтік құрылым халықтың әлеуметтік-экономикалық дамуына маңызы зор, яғни, жанұя, өндірістік ұжым, әртүрлі әлеуметтік топтар, халықтың ұдайы өсіп-өнүіне, өмір сүруге қажетті материалдық база жасауға, тұрмыстық қажетті мәселелерді шешу мен қорғауға күш салуға және қоғамдық құрылымның функциялық қызметін атқаруға әсер етеді. Геодемографиялық үрдістерді кешенді зерттеу арқылы ЭӘжСГ халықтың кеңістегі қозғалысын, оның себептерін және болашағын болжау арқылы, қоғамда болып жатқан проблемаларды шешуге ат салысады. Мысалы: көші-қонға кешенді баға бергенде, оның басты себебі - өмір сүру сапасы екенін анықтауға болады. жүктеу/скачать 152,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|