Қысқа қашықтыққа жүгіру жеңіл атлетиканың көптараған түрі. Қысқа қашықтыққа
жататын жүгірудің классикалық түрлері: 100 м, 200 м, 400 м, эстафеталық жүгіріс 4х100 м, 4х200 м, 4х400 метрлік болып келеді.
Қысқа қашықтыққа жүгіруді төрт кезеңге бөлуге болады.
1. Сөре (жүгірудің басталуы – старттан шығу)
2. Сөрелік қозғалыс (стартық қозғалыс)
3. Қашықтық бойымен жүгіру.
4. Мəре (финиш)
Қысқа қашықтыққа жүгіру үшін бойдағы барлық күш-қуатты аз
уақытта тиімді пайдалану қажет. Жүгірістің бұл түріне тəн нəрсе – аяқтың қуатты түрде жұмыс істеуі, өте жедел қимыл жасау, сонымен қатар бұлшық етті,
буынды бос күйде ұстап жүгіру.
Жоғары разрядтағы спортшылар қысқа қашықтыққа жүгіргенде сөрелік
тірегішті қолданады. Жарыс кезінде əр спортшының өз тірегішін қолдануына рұқсат етеді, оның құрылымы бұрыштарды өзгертетіндей жасалады. Артқы тірегіштің бұрышын 80 градусқа дейін өзгертуге болады. Сөре сызығында тірегішті орналастыру мынадай түрге бөлінеді: əдеттегі сөреден шығарда алдыңғы тірегішті сөре сызығынан 1-1,5 табан, ал артқы тірегішті тізе ұзындығы мөлшерінде орналастырады.
Сөреден шығар кезде артқы тірегішті алдыңғы тірегішке жақындастыруға болады, алдыңғы тірегішті сөре сызығынан алшақ қояюға да болады. Бұлай істеу сөре жағдайына байланысты
болмақ.
Старт (сөреге) – қысқа қашықтыққа жүгірген кезде қолданылады. Бірінші тірегіштің сөре
сызығына қатысты қойылуы жеңіл атлетшінің арақашықтығына байланысты. Тірегіштің дұрыс қойылуы, сөреден дұрыс шығудың бірден-бір кепілі. «Сөреге» деген бұйрық берілгеннен кейін,
жүгіруші тірегіштің алдына тұрып, еңкейіп алақанды жерге тірей, аяғының табанын алдыңғы тірегішке қояды. Содан кейін, жүрелеп отырып, екінші аяғының табанын артқы тірегішке қояды да, артқы қойылған аяғының тізесін жерге тірейді. Қолдарын сөре сызығына жеткізбей қояды, саусақтарын иықтың кеңдігіндей етіп тірейді, үлкен бармақтар бір-біріне қарама қарсы, ал басқа саусақтар сырт жаққа қаратылып қойылаы. Бұл кезде иық тура сөре сызығы үстінде, одан сəл ғана алға шығып тұрады. Табан тірегішті сезіп, дене бос ұсталуы керек.
«Дайындал» бұйрығы бойынша артқы тізені жерден көтеріп, денені сəл ғана алға қарай
еңкейтіңкіреп, жүгірушінің жамбасы иық деңгейінен жоғары көтеріледі. Дене қандай өзгерісте
болса да екі аяқты тірегіштен босатпау керек. Дененің ауырлық күші алдыңғы тірегіштен аяқ
пен қол арасында бірдей түсіріледі.
Денені жоғары көтерумен бірге баяу тыныс алып, жүгіруге даяр тұру қажет. Осы кезде
назарды берілетін дыбысқа аудармай, мəре сызығына қарау керек. Дыбыс берілгеннен кейін,
жүгіруші денесін алға қарай ұмтылдырады да, екі аяқпен бірдей серпіледі. Артқы тірегіштегі аяқ тірегіштен серпіліп, алға қарай қозғалады. Осыдан кейін алдыңғы тірегіштегі аяқ жұмысқа қосылады. Алдыңғы тірегіштен серпілген аяқтың қозғалыс бұрышы əйгілі спринтшілерде (В.Борзов, ə.Тұяқов, Ғ.Қосанов, Э.Озолин) 32-44 градус, ал төмен разрядты балаларда 60-65
градус болған. Ал жаңа бастаған жастарда одан да төмен болған. Тірегіштен қатты серпінмен шығу көбінесе артқы тірегіштегі аяқтың жедел қозғалуына, оған қарама-қарсы қолдың алға
шығуына байланысты. Ал екінші қол сермеліп артқа беріледі.
Сөреден шығу қозғалысы қалай болады? Бірінші адым кезінде алдыңғы аяқтың табаны сөре сызығынан 20-40 см, жерге, өте жақын қойылады. Алдыңғы
тірегіштегі аяқтың серпілуі аяқталғанда дене мен бас бір сызық деңгейінде болуы қажет. Тірегіштен бір бағытта. Зор күшпен серпілу сөрелік қозғалысты үдетуге көмектеседі.
Адымның ұзындығы 40 см, жерге дейін өсіп отыруы керек. Осы кезде қолдың жедел қимылы қозғалуға əсерін тигізеді.
Адымның
ұзындығының . Сөреден екпіндей шыққаннан кейін өте үлкен күш салуды тоқтатады. Спринттік
жүгіруде ең басты сатысы болып итеру саналады. Мықты итеру қозғалысынан аяқтары, жамбасы, аяқтың ұшы түзеледі.
Достарыңызбен бөлісу: |