Дәріс №14 тақырыбы: Асқорыту жүйесінің бөліктері. Асқорыту түтігінің құрылысы. Тістің құрылысы. Сүт тістер және тұрақты тістер. Тілдің қызметі мен құрылысы. Пирогов-Вальдейер лимфоидты сақинасы Ішкі ағзалар
жүктеу/скачать 152,77 Kb.
|
Д ріс №14 та ырыбы Ас орыту ж йесіні б ліктері. Ас орыту т тіг
- Бұл бет үшін навигация:
- Кеңірдектің топографиясы.
- Кеңірдектің құрылысы.
- Бронхтар
- ДӘРІС № 19 ТАҚЫРЫБЫ: Өкпе қапшығының құрылысы.Өкпе қапшығының синустары.Көкірек аралық және оның бөліктері мен мүшелері Өкпе
| Кеңірдек, trachea-көмейдің жалғасы ретінде VI мойын омыртқа деңгейінде басталып, V кеуде омыртқасы деңгейінде аяқталып, сол жерде екі – оң және сол жақ бронхқа бөлінеді: кеңірдектің бөлінетін жері кеңірдек айырығы деп аталады. Кеңірдектің ұзындығы 9-11см, орташа көлденең диаметрі 15-18мм.
Кеңірдектің топографиясы. Мойындық бөлімі жоғары жағынан қалқанша безбен қамтылған, артқы жағынан өңешке жанасады, ал бүйір жақтарында жалпы ұйқы артериялары орналасады. Кеңірдектің құрылысы. Кеңірдек қабырғасы сақиналы байламдармен қосылған 16-20 толық емес шеміршекті сақиналардан тұрады. Әрбір сақина шеңбердің 2/3 бөлігін ғана алып жатады. Ал кеңірдектің артқы 3/1 бөлігі көлденең және бойлық бірыңғай салалы бұлшық ет талшықтарынан тұрады, олар тыныс алғанда, жөтелгенде кеңірдектің қозғалуына көмектеседі. Кеңірдектің шырышты қабығы кірпікшелі эпителиймен жабылған және лимфа тіні мен шырышты бездерге бай. Бронхтар, (bronchus, грекше – тыныс алу түтігі) –оң және сол жақ басты бронхтар. Кеңірдек айырығы тұрған жерден тік бұрыш жасай шығып, сәйкес өкпенің қақпасына келеді. Оң жақ бронх сол жақ бронхтан кең, өйткені оң өкпенің көлемі сол өкпенің көлемінен үлкен. Сонымен қатар сол жақ бронх оң жақ бронхқа қарағанда екі есе ұзын, оң жақ бронхта 6-8, сол жақ бронхта 9-12 шеміршекті сақина болады. Оң жақ бронх сол жақ бронхқа қарағанда тік орналасқан, сөйтіп кеңірдектің жалғасы сияқты болады. Оң жақ бронх арқылы арттан алға қарай доға тәрізденіп сыңар вена өтеді, ал сол жақ бронхтың үстінде қолқа доғасы жатады. Тірі адамда бронхоскопия кезінде, яғни көмеймен кеңірдек арқылы бронхоскопты енгізіп, кеңірдек пен бронхтарды қарағанда шырышты қабық сұрғылт түсті, шеміршекті сақиналар жақсы көрінеді ДӘРІС № 19 ТАҚЫРЫБЫ: Өкпе қапшығының құрылысы.Өкпе қапшығының синустары.Көкірек аралық және оның бөліктері мен мүшелері Өкпе (латынша pulmones, гр. Pneumon) - кеуде қуысында, жүрек пен үлкен тамырлардың жанында орналасқан. Оң өкпе сол өкпеге қарағанда үлкендеу (10%), әрі біраз қысқа және кең. Әр өкпе бұрыс конус пішінді. Конустардың ұшы жоғарыға, ал табаны төменге қараған. Ұшы алдыңғы жағында I -ші қабырғадан 3-4см жоғары немесе бұғанадан 2-3см жоғары тұрады. Ал артқы жағында VII -ші мойын омыртқасы деңгейіне жетеді. Өкпенің 3 беті бар: Алдыңғы- төс -қабырғалық беті Төменгі-көкеттік беті 3) Ортадағы-аралыққа қараған медиалды беті. Медиалды беті ойыс, осы бетінде оның ортасынанжоғары және артқа қарай өкпе қақпасы бар. Қақпаарқылы бронхтар мен өкпе артериясы өкпеге еніп, екі өкпе венасы және лимфа тамырлары өкпеден шығады. Барлығы қосылып, өкпе түбірін құрайды. Әр өкпе саңылаулар арқылы үлестерге бөлінеді. Әр өкпедегі қиғаш саңылау жоғарғы үлесті төменгі үлестен бөліп тұрады. Оң өкпедегі горизонталды саңылау жоғарғы үлестен ортаңғы үлесті құрайтын сына тәрізді бөліктен айырады. Сөйтіп оң өкпеде 3 үлес болады: жоғарғы, ортаңғы, төменгі. Ал сол өкпеде 2 үлес бар – жоғарғы және төменгі. Үлестер сегменттерге бөлінеді. Әр өкпеде 10 сегмент болады. Сегменттер бір-бірінен дәнекер тінді аралықпен бөлінген. Сегмент пішіні конусқа ұқсас. Конустың ұшы өкпе қақпасына, ал негізі өкпенің сыртқы бетіне қараған. Әр үлестің, одан сегменттердің бронхтары бар. Сегменттің бронхы мен артериясы ортасында, ал вена тамыры сегменттердің аралығында орналасқан. Сегментті бронх дегеніміз – 3-ші қатардағы бронхтар мен артерия, вена тамырларынан тұратын өкпенің бөлігі. Сегменттің бронхтары үлесшелердің бронхтарына бөлінеді. Әр үлесшенің ұшына қабырғасында әлі де шеміршегі бар бір ұсақ (d-1мм) бронх (8-ші реттік) енеді (үлесшелік бронх) – олардың әр өкпедегі саны-800 – дей. Әр үлесшелік бронх үлесше ішінде 16-18 жіңішке (d- 0,3-0,5 мм) соңғы бронхшаға тармақталады, оларда шеміршек пен бездер болмайды. Әр шеткі немесе соңғы бронхша 2 альвеола жолына тармақталады. Альвеола жолының қабырғасы кеңейіп, альвеола көпіршігі пайда болады. Альвеола – алды ашық, арты жабық бір қабатты эпителиймен жабылған. Бір соңғы бронхшадан пайда болған құрылымдар оның ацинусын, яғни өкпенің қызметтік – анатомиялық бірлігін түзеді. Оның пішіні жүзім шоғырына ұқсайды. Ацинус – өкпенің капилляр мен ауа толған альвеоласының газ алмасатын құрылыс бірлігі. 2 өкпедегі ацинустар саны – 30000, ал альвеола саны 300-350млн. Екі өкпенің тыны салу кезіндегі бетінің ауданы дем шығарғанда 35кв.м-ге, ал терең тыныс алғанда 100кв.м-ге жетеді. Ацинус жиынынан - үлесшелер - сегменттер - үлестер - тұтас өкпе құралады. Өкпенің негізгі қызметі – газ алмасу, сонымен қатар секрет бөліп шығару, зат алмасуға қатысу. жүктеу/скачать 152,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|