х  Тегiс сары  АА ВВ  Жасыл бұдыр  аа вв  Р

бөлiгiне тең болса, онда екi белгiнiң бiр мезгiлде пайда болу ықтималдылығы төмендегi 
көбейтiндiлерге тең болады: 
сырты тегiс сары дән
3/4 х 3/4 = 9/16, 
сырты тегiс жасыл дән
3/4 х 1/4 = 3/16,
сырты бұдыр сары дән
3/4 х 1/4 = 3/16, 
сырты бұдыр жасыл дән
1/4 х 1/4 = 1/16. 
Бұл алынған сандар Пеннет торындағы 9 : 3 : 3 : 1 қатынасына сәйкес келедi және белгiлердiң 
фенотип бойынша ажырауын көрсетедi. Мендельдiң тәжiрибесiнде 
F
2
-дегi 556 тұқым фенотип 
бойынша осылай ажырады. 
Сонымен гибридтердiң екiншi ұрпағы 
F
2 
фенотиптерi бойынша
 
9 : 3 : 3 : 1 қатынасында, ал
генотиптерi бойынша 1:2:1:2:4:2:1:2:1 қатынасында ажырайды. Бұл ажырауды Пеннет торынан 
көруге де болады. Генотиптiк ажырауды математикалық әдiспен де есептеп шығаруға болады. Ол 
үшiн дигибридтi ажырауды бiр-бiрiне тәуелсiз екi моногибридтi ажыраулар көбейтiндiсi ретiнде 
қарастыру керек
: (1АА : 2Аа :1аа) х (1ВВ : 2Вв : 1вв).
Сонда генотиптерi бойынша ажырау 
1ААВВ : 
2ААВв : 1ААвв :2АаВВ : 4АаВв : 2Аавв :1ааВВ : 2ааВв :1аавв
болып шығады. 
Гендер 
толық 
доминанттылық 
көрсеткенде, 
фенотипi 
бойынша 
гомозиготаларды 
гетерозиготалық формалардан айыру мүмкiн емес, мысалы 
ААВВ, АаВв, ААВв, АаВВ
. Ұқсас 
фенотиптердi кейде фенотиптiк радикалмен белгiлейдi. Фенотиптiк радикал дарабастардың 
фенотипiн анықтайтын бөлiгi болып табылады. Жоғарыда аталған төрт генотип үшiн фенотиптiк 
радикал
А-В- 
болады. Фенотиптiк радикалдағы сызықшалардың орнына әртүрлi аллельдердi 
орналастырып түрлi генотиптер алуға болады. Мысалы, 
А-вв
радикалы 
ААвв 
және 
Аавв 
генотиптерiне сәйкес келедi. Фенотиптiк радикалдың көмегiмен 
F
2
- дегi фенотип бойынша 
ажырауды 9/16,

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: