Дәріс Генетика пәні. Қысқаша даму тарихы. Генетиканың зерттеу әдістері. Дәрістің мақсаты

СсАа - сұр
ссАа - ақ 
Ссаа - қара 
ссаа - ақ 
Екi геннiң өзара әрекеттесуi кезiндегi (комплементарлық) тышқан түстерiнiң тұқым қуалауы. 
жабайы тышқандарға тән сұр түстi, 3/16 бөлiгi (генотиптерi
С-аа
) қара түстi болып шығады;
ал 3/16 бөлiгi (генотиптерi 
ссА-
) және 1/16 бөлiгiнiң (генотипi 
ссаа
) фенотиптерi ұқсас, яғни 
альбиностар болады. 
Комплементарлы гендердiң әрекетiн көрсететiн тағы бiрнеше мысалдар келтiрейiк. 
Мысалы, аллельдi емес доминантты екi геннiң әрқайсысы өз бетiнше фенотиптiк көрiнiс 
беретiндiгi белгiлi. 
Тауықтарда айдардың төрт түрi болады: раушан гүл пiшiндi, бұршақ пiшiндi, жаңғақ және 
жапырақ пiшiндi. Айдарлары раушан гүл және бұршақ пiшiндес тауықтарды будандастырғанда 
олардың 
F
1
-
дегi ұрпақтарының айдарлары жаңғақ пiшiндi болып шығатындығы анықталды. 
Екiншi буында (
F
2
)
айдарлардың төрт түрi де көрiндi, олардың арақатынасы 9 жаңғақ пiшiндi: 3 
раушан гүл пiшiндi: 3 бұршақ пiшiндi: 1 жапырақ пiшiндi болды. Тауық айдары пiшiндерiнiң 
тұқым қуалауы сызбажобада көрсетiлгендей, егер екi геннiң доминантты аллельдерi 
R
мен 
Р
бiрге 
болса, екiншi буындағы тауықтардың 9/16-ының айдарлары жаңғақ пiшiндi болады. 
R
генi гомо- 
немесе гетерозиготалы жағдайда (
R-pp
) болса 3/16-iнiң айдарлары раушан гүл пiшiндi, ал басқа 
Р
генi бойынша (
rrP-
) дарабастардың 3/16 бөлiгiнде айдарлары бұршақ пiшiндi болып көрiнедi. Егер 
екi рецессивтi гендер бойынша гомозиготалы болып келсе, онда дарабастардың 1/16 бөлiгiнде 
айдардың пiшiнi жапырақ тәрiздi болады. Мұндай айдары бар тауықтарды бiр-бiрiмен 
будандастырғанда келесi буындарда ажырау болмайды. Бұл мысал бойынша доминантты 
комплементарлы гендердiң әрқайсысы (
R
және 
P
) өзiндiк көрiнiсiмен сипатталады, яғни олардың 
өзара әрекеттесуi жаңа бiр белгiнiң шығуына әкелiп соғады. 
Тауық айдары пiшiндерiнiң тұқым қуалауы. 

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: