Дәріс Генетика пәні. Қысқаша даму тарихы. Генетиканың зерттеу әдістері. Дәрістің мақсаты
Гендердiң толық көрiнбеуiнен туатын ауытқулар
жүктеу/скачать 1,35 Mb. Pdf көрінісі
|
Краткий конс.лек. genetics
|
Гендердiң толық көрiнбеуiнен туатын ауытқулар Гендердiң толық көрiнбеуi фенотиптiк кластардың белгiлi бiр сандық қатынаста ажырауына өзгерiс енгiзедi. Қытай бәйшешегiнiң (примула) қызғылт және ақ гүлдi сорттары бар. Оларды жұп аллельдер анықтайды. Гүлдiң қызғылт түсiн анықтайтын аллель R , ақ түстi анықтайтын r аллелiне доминанттылық жасайды. Бiрақ, R аллелi тек өсiмдiк жоғары 30 0 C температурада өсiрiлсе ғана көрiнедi. Ал егер өсiмдiк онан да жоғары температурада өсiрiлсе, генотипiнде R аллелi болғанымен тек қана ақ гүлдер өсiп дамиды. Сондықтан егер бәйшешектiң осы қызғылт және ақ гүлдi сорттарын будандастырудан алынған F 2 өсiмдiктерiн 15 0 -25 0 С температурада өсiрсе, онда өсiрiлген барлық F 2 өсiмдiктерiнiң 3/4 бөлiгi қызғылт, ал 1/4 бөлiгi ақ гүлдер болады. Бұл генотип бойынша 1 RR :2 Rr :1 rr қатынасында болатын ажырауға сәйкес. Егер осындай F 2 өсiмдiктерi 30 0 -35 0 C температурада өсiрiлсе, онда фенотипi бойынша ажырау мүлде болмайды: RR және Rr өсiмдiктерiнiң генотипiндегi R генiнiң көрiнбеуi себептi, rr өсiмдiктерi сияқты оларда ақ гүлдi болып өседi. Егер F 2 -нi 30 0 C айналысындағы тұрақты температурада өсiрсе, онда RR және Rr өсiмдiктерi қызғылт гүлдi, ал rr өсiмдiктерi ақ гүлдi болып өседi де, фенотиптiк екi кластың сандық қатынастары 3:1-ден 0:1-ге дейiн болуы мүмкiн. Ал, зерттеулердi әрi қарай, яғни 30 0 С-тан төмен температурада жүргiзсе, онда белгiлердiң тұқым қуалауы кәдiмгi моногибридтiк будандастыруға тән 3:1 қатынасындай болады. Мұндай құбылмалылық сыртқы ортаға, атап айтқанда, температураға байланысты болып отыр. Сыртқы орта жағдайларына немесе басқа да генотиптiк жағдайларға байланысты пайда болатын мұндай құбылмалы ажыраулар түрленбелi пенетранттылық деп аталады. жүктеу/скачать 1,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|