Дәріс тақырыбы: Жақпамайлар. Пасталар. Бұласырлар. Жұмсақ дәрілік үлгілерге майлар, бұласырлар, линименттер,
пасталар, эмульсиялар мен суспензиялар, т.б. жатады. Ірі ӛндіріс
жағдайында линименттердің барлық түрі дайындалады: бір-
бірінде еритін мӛлдір қоспалар, эмульсиялар, суспензиялар және
олардың қосындысы.
Мазьдер – терінің бетіне, сілекейлі қабаттарға, жараларға
жағуға арналған жұмсақ дәрілік үлгі.
Мазьдер негізден және біркелкі таралған бір немесе бірнеше
дәрілік заттан тұрады. Майлардың құрамына сонымен қатар
тұрақтандырғыштар, беттік белсенді заттар, консерванттар және
басқа да қосымшалар кіруі мүмкін. Майлар медицинаның әртүрлі
салаларында (дерматологиялық, отодарингологты ауруларды
емдеуде, хирургияда, т.б.) қолданылады.
Мазьдердің емдік әсері оның құрамына кіретін дәрілік
заттармен анықталады. Қазіргі кезде май түрінде барлық дерлік
фармакологиялық топқа жататын дәрілік заттарды шығарады
(антисептиктер, жергілікті анестетиктер, гормондар, дәрумендер,
анальгетиктер,
антибиотиктер,
т.б.).
Олар
бір-бірінен
физикахимиялық қасиеттерімен ажыратылады.
Жүйенің
консистенциясына,
тұтқырлық
дәрежесіне,
серпімділігіне байланысты барлық жұмсақ дәрілік үлгілерді
майлар, пасталар, кремдер, гельдер және линименттер деп бӛледі.
Мазьдерді жіктеудің бірнеше түрі бар: қолдану орнына, әсер
ету сипатына және дисперсті жүйенің типіне байланысты.
Қолдану орнына байланысты майларды дерматологиялық
майлар, мұрын қуысына арналған майлар, стоматологиялық
майлар, вагиналды, ректалды, уретралды майлар.
Әсер ету сипатына қарай майларды 2 топқа бӛледі: 1)
сілекейлі қабатқа немесе тері эпидермисінің беткі қабатына
тікелей әсер ететің майлар, 2) әсері резорбтивті майлар, олар тері
және сілекейлі қабаттардан ӛтіп, қан тамыры мен лимфаға жетеді
және жалпы ағзаға немесе ағзаның жеке мүшелеріне әсер етеді.
Технологиялық кӛзқарас тұрғысынан дәрілік зат пен негізден
құралған дисперсті жүйенің түріне негізделген жіктеу маңызды
