Үшінші ретті анықтауыш туралы түсінік.
Анықтама. Үш ретті квадрат матрицаға сәйкесті үшінші ретті анықтауыш деп
а11 а22 а33 +а12 а11 а23 а31 +а13 а21 а32 -а13 а22 а31 -а12 а21 а33 -а11 а23 а32 санын атап, мына симвро арқылы белгілейді:
= а11 а22 а33 +а12 а11 а23 а31 +а13 а21 а32 -а13 а22 а31 -а12 а21 а33 -а11 а23 а32
Енді анықтауыш мүшелерін құрудың мынадай қарапайым ережесін келтірейік (үшбұрыш ережесі)
Мысал. Мына анықтауышты есептеу керек
Ол үшін үшбұрыш ережесін қолданамыз. Сонда
= Анықтауыштың қасиеттері.
Анықтауыштың жатық жолдарын оның сәйкес тік жолдарымен орын алмастырғаннан ол анықтауыштың сан мәні өзгермейді.
Егер анықтауыштың қандай болса ды бір жатық жолының барлық элементтері нөлге тең болса, онда анықтауыш нөлге тең болады.
Егер анықтауыштың екі жатық жолын бірі мен бірің орындарынан алмастырсақ, ондаанықтауыш таңбасы қарама қарсы таңбаға ауады.
Егер анықтауыштың кез келген екі жатық жолы өзара тең болса, онда ол нөлге тең болады.
Егер анықтауыштың қандай болса ды бір жатық жолыеың барлық эоементтерін бір ғана санына көбейтсек, онда анықтауыштың өзі осы санына көбейтіледі.
Екінші ретті анықтауыштағыдай үшінші ретті анықтауыш үш жақтың және үш жолдан тұрады. а11 , а22 , а33 , а13, а22 , а31 – қосалқы диоганалының элементтері.
Үшінші ретті анықтауышты есептеу үшін үшбұрыштар немесе Сарюс ережесі деп аталатын төмендегі схеманы еске сақтаған тиімді. Үшінші ретті анықтауыштың есептелуіндегі плюс таңбасымен алынған бірінші үш қосылғыш «+» схема, ал минус таңбасымен алынған екінші үш қосылғыш «-» схема бойынша есептеледі.
а11 а12 а13 а11 а12 а13
а21 а22 а23 а31 а32 а33
а21 а22 а23 а31 а32 а33
Достарыңызбен бөлісу: |