Гипергликемиялық кома
Гипергликемиялық кома (кетоацидозды, диабетикалық комалар) – ағза кетон денелерімен ұланғанда дамиды.
Этиопатогенезі. Емделуді жай бастау және дурыс емделмеу, диетаны сақтамау, жедел инфекциялармен жарақаттар, операциялар, психикалық жарақаттар, жүктілік жіне басқа себептерден қанда қорытылмаған қант көбейіп, кетонға айналып ағзаны ұландырады.
Клиникасы. Баяу басталады. Қатты шөл пайда болады, полиурия, басы, іші аурады, құсады, іші өтеді, тәбеті жойылып, аузынан ацетон иісі шығады (шірік алманың иісі). Науқас қатты қозып кетеді, ұйқысы қашып, тырысулар пайда болады. Тынысы Куссмауль типтіге айнала бастайды. Біраздан кейін науқас қанауланады: ұйқышыл, немқұрайлық, ақырында есінен танады.
Объективті. Науқас ес түссіз қозғалмайды.Терісі құрғақ, көз алма тонусы төмендейді, жүмсақ, шырақтары тарылған. Біраз жерден үлкен куссмауль тынысы естіледі. Қан қысымы төмендеген. Зәрде көп мөлшерде глюкоза және кетон денелері анықталады.
Жедел жәрдем. Жылдам к/т 40-60 ЕД инсулин (қолдаушы хатқа белгілеу); 1-1,5 л изотоникалық ерітіндісін; 2,5% -натрий гидрокарбонатын 200-400 мл еңгізу. Тез арада стационарға жеткізу.
Гипогликемиялық кома.
Гипогликемиялық кома – көбінесе инсулин қабылдайтын қантты диабетпен ауыратын науқастарда, қанда жедел түрде қант мөлшері төмендеген кезде дамиды.
Этиологиясы. Ең жиі себебі – инсулинді көп мөлшерде еңгізіп қойғанда немесе инсулинді еңгізгеннен кейін аз тамақ ішу. Сирек көп мөлшерде инсулин түзетін ұйқы безінің ісігі инсулинома болады.
Клиникасы. Аяқ асты аштық сезу, дірілдеу, терлеу. Бір бөлік қант немесе конфет, печенье, 100гр нан қабылдаса, бұл жағдай демде қайтады. Егер бір себептердің әсерінен бұл жағдай қайтарылмаса гипогликемия белгілері күшеедң: жалпы мазасыздық, қорқу, үрей, әлсіздік, дірілдеу күшееді, науқас есінен танып тырысулар пайда болады.
Объективті. Терісі дымқыл, бұлшық еттерінің тонусы жоғары, клоникалық және тоникалық тырысулар. Шырақтары кеңіген, көз алмаларының тонусы қалыпты. Ауызда ацетон иісі жоқ. Тыныс алуы өзгермеген. Қанда қант мөлшері 3,33 ммоль/л ден төмен. Зәрде глюкоза жоқ, ацетонға реакция теріс (-).
Жедел жәрдем. Тез арада к/т 40-80 мл 40% глюкоза еңгізу, стационарға тасымалдау.Эффект болмаса, қайтадан глюкоза салу, есін жинамаса тамшылап 5% глюкоза еңгізу, сонымен қатар 125-250 мг гидрокортизонды к/т немесе б/е. Осы шаралардан кейін науқас есін жинайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
