негізделген болжаумен аяқталуы тиіс. Саяси ғылымның түпкілікті мақсаты да сонда.
108
Практикалық тапсырма
ТөМендегі мақала бойынша конспект жазыңыз.
Конспектінің қандай түрін қолданғаныңызды көрсетіңіз.
ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖАҢА АТАУЛАРДЫҢ ПАЙДА БОЛУ ЖОЛДАРЫ:
ЭКСТРАЛИНГВИСТИКАЛЫҚ ФАКТОРЛАР
Қазіргі кезең - жаңалықтар мен жаңа атауларға толы кезең. Қоғамда болып жатқан кез келген жаңалық, ең бірінші, тілден көрініс табады. Осыған байланысты тілде көптеген жаңа сөздер, яғни неологизмдер пайда болып жатады. Бұл - тіліміздің сөздік құрамын дамытатын тәсілдердің бірі. Сөздік құрамның дамуына екі түрлі фактор әсер ететіні белгілі, бірі - сыртқы экстралингвистикалық фактор болса, екіншісі - тілдің ішкі мүмкіншілігі. Экстралингвистикалық факторларға қоғамдағы тарихи, мәдени, экономикалық және т.б. жағдайлармен байланысты жаңалықтар жатады және тілге, негізінен, жаңалық әкелетін де осы факторлар болып табылады. Осы ретте жаңа сөздердің жаңашылдығы қандай деңгейде, осы сөздердің жаңалану дәрежесі қандай, тілімізде бұрын- соңды қолданылмаған сөздер қатарында ма немесе көнерген сөздердің тілімізге қайта оралуының нәтижесінде пайда болған сөздер ме деген сұрақтар туындайды.
Қай тілде де лексикалық жаңа жасалымдар көп және алуан түрлі, сондықтан да зерттеушілер оларды жіктеуге әрекет жасайды. Жіктеуде түрлі белгілер неұстанымдар негізге алынады: формалдық, семантикалық, парадигматикалық, синтагматикалық, әлеуметтік лингвистикалық т.б. Зерттеулерде кездесетін жіктемелерде бір зерттеушілер жалпы лексиканы жіктеудегі белгілерді басшылыққа алса, екіншілері тек неологизмдерге ғана тән белгілерді негізге алады. Енді қолданыста жүрген неологизмдер жіктеліміне нақты тоқталамыз.
Тілдік бірлік түріне байланысты неологизмдер неолексемалар, неофраземалар, неосемемалар болып бөлінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |