Дипломдық ЖҰмыс 5В011900 «Шетел тілі: екі шетел тілі»
Шет тілін оқытудың интерактивті әдістері
жүктеу/скачать 297,7 Kb.
|
орта мектептерде ағылшын тілін интерактивті оқыту
| 1. 3 Шет тілін оқытудың интерактивті әдістері
Шет тілін оқытудың қазіргі заманғы практикасында интерактивті оқытудың әртүрлі әдістері тиімді қолданыла бастайды, бұл студенттерді сабаққа интерактивті іс-әрекетке тартуға ықпал етеді. Шет тілі сабағында интерактивті оқытуды ұйымдастырудың негізгі идеясы - әртүрлі білім беру жағдайларында оқушылардың белсенді бірлескен білім беру қызметіне жағдай жасау. Егер біз әр түрлі деңгейдегі студенттерді біріктіріп, оларға бірлескен іс-әрекеттегі әр қатысушының рөлін анықтайтын бір жалпы тапсырма берсек, онда студенттер өздері жұмыстың тек бөлігінің ғана емес, сонымен қатар бүкіл топтың нәтижесіне жауап беретін жағдайда болады. Бұл жағдайда әлсіз оқушыларды жолдастарымен өзара бақылау, кеңес беру және оқыту, материалды мықтылардың терең түсінуі жүзеге асырылады [11]. Педагогикада оқыту әдістерінің сан алуан классификациясы бар екені белгілі. Егер жіктеу оқушының оқу үрдісіндегі рөліне негізделсе, онда дәстүрлі түрде үш топтық әдіс бар: пассивті, белсенді, интерактивті. Оқушылар оқудың «объектісі» ретінде әрекет ететін пассивті әдістерде олар мұғалім берген білімнің қайнар көзі болып табылатын материалды үйреніп, оны көбейтуі керек. Бұл әдістерге лекция, оқу, сауалнама жатады. Студенттер оқытудың «субъектісі» болып табылатын белсенді әдістерде олар шығармашылық тапсырмаларды орындайды, оқытушымен диалогқа түседі. Оқыту барлық студенттердің, соның ішінде мұғалімнің өзара әрекеттесуіне негізделген интерактивті әдістерде бірлескен білім (ұжымдық, бірлесіп оқыту) қабылданады, ал студент те, оқытушы да оқу процесінің субъектілері болып табылады. Оқытушы көбінесе тек оқу процесінің ұйымдастырушысы, топ жетекшісі, фасилитатор және студенттердің бастамашылығына жағдай жасаушы ретінде әрекет етеді [37, 39–40]. Оқытудың интерактивті әрекеті оқу материалын сабақтағы сабақтарда қолданумен қатар, табиғи қарым-қатынас үшін әдістемелік тұрғыдан қолайлы жағдай жасауды да көздейді. Интерактивті өзара әрекеттесу жағдайларын жасау үшін сіз өз жұмысыңызды «Өзіңізді елестетіп көріңіз ..., сөйлесіңіз!» Сияқты тапсырмалармен шектей алмайсыз. » Керісінше, тапсырмалар орынды, олардың тұжырымдамасы интерактивті өзара әрекеттесуді қажет етеді. Олар әдетте серіктес немесе серіктестерсіз аяқталмайтын етіп салынған. Тәжірибеде студенттердің интерактивті сөйлесу әрекетінің үш түрі қолданылады: 1) студенттердің ортақ мақсатты дамытудағы ынтымақтастығы; 2) әртүрлі қатысушыларға белгілі ақпарат жиынтығы; 3) ақпаратты бір қатысушыдан екінші қатысушыға беру («келесі нұсқаулықтар» сияқты тапсырмалар орындалуы мүмкін). Ағылшын сыныптарындағы интерактивті өзара әрекеттесуді эксперименттік оқыту барысында біз «ақпараттық алшақтықты» (information gap) қамтитын тапсырмаларды қолдандық. Бұл тапсырмалар әр түрлі формада болуы мүмкін: picture gap (сұрақтардың арасындағы айырмашылықтарды табу), text gap (ақпараттың жетіспеушілігін толтыру), knowledge gap (біреуінде басқа ақпаратты толтырудың қажеті жоқ ақпарат бар), belief / opinion gaps(оқушылар әртүрлі нанымдар - ортақ пікір қалыптастыру қажет), reasoning gap (оларды біріктіру және салыстыру үшін маңызды әртүрлі дәлелдер бар) [34, 17]. Оқытудың интерактивті әдістерін жіктеу белгілі бір қиындық туғызады, өйткені көптеген әдістер бірнеше әдістердің күрделі араласуы болып табылады. Белгілі бір әдістерді қолдану сабақтың мақсатына, дайындық деңгейі мен оқушының білім деңгейіне, мұғалімнің біліктілігіне байланысты. Сондай-ақ, көптеген әдістердің атауларының конвенцияларын атап өткен жөн. Көбінесе бірдей атау әртүрлі мазмұнды белгілеу үшін қолданылады және керісінше бірдей әдістер әр түрлі атауларда кездеседі. Мұнда оқушылардың шет тілін интерактивті оқытудың мақсаттары мен міндеттеріне жауап беретін әдістердің тізімі берілген: шығармашылық тапсырмалар, рөлдік және білім беру ойындары, конкурстар, сайыстар, спектакльдер, презентациялар, презентациялар, қыздыру, “POPS” формуласы, дизайн әдісі, компьютерлік презентациялар, пікірсайыс, аквариум, проблемаларды шешу, миға шабуыл, жаттығу, кластер. Шет тілі сабағында интерактивті әрекеттесудің кейбір әдістерінің мүмкіндіктерін қарастырайық. «Кейс әдісі» (ағыл. Case method - кейс әдісі, кейс әдісі, кейс-стади, кейс-стади, кейс-стади әдісі) - нақты жағдайларды сипаттауды қолданатын жаттығу әдісі. Студенттер жағдайды талдап, туындаған мәселелердің мәнін түсініп, мүмкін болатын шешімдерді ұсынып, ең жақсысын таңдау керек. Іс нақты фактілік материалға негізделген немесе нақты жағдайға жақын [19, 52]. Кейс-әдіс немесе кейс-технология (нақты жағдайлар мысалында оқыту) – тр енингте әдеттегідей қолданылады. Алайда, оның дәстүрлі түрінде мектеп оқушыларына жарамайды. Оқытудың бұл әдісінің мәні студенттерге практикадан нақты жағдайлар ұсынылады. Әрине, кейс әдісі коммуникативті-бағдарланған тілді оқыту кезінде де қолданылуы мүмкін, бұл кезде студенттерге талдау үшін бір немесе басқа коммуникативті жағдай ұсынылады. Сонымен қатар, тілдің шынайы қолданылуы, фразеологизмдер мен идиоматика, ескертулердің механикасы және басқалары талданады, бұл әдіс «шет тілінің дискурсын талдау» және шет тілінің шын мәнінде қалай жұмыс істейтіні туралы идеяларды қалыптастыру үшін өте тиімді. Кейс әдісіне қойылатын басты талап - оқу үшін жағдай ойластырылмаған, нақты болмақ. Кейс - бұл белгілі бір тәжірибеде туындаған және шешімін табуды қажет ететін мәселелерді сипаттайтын жағдай. Бұл нақты өмірдің бір бөлігі сабаққа кіретін, практикалық жағдай талқыланатын және негізделген шешім қабылдауға болатын құрал. Кейс технологиясы, кез-келген басқа сияқты, табиғи түрде алгоритмделген үрдіске, берілген реттелген жүйені бұзу ұсынылмайды. Әдістеме кейстерді көрсетудің үш түрін ажыратады: баспа, мультимедиялық корпус, видео корпус, сонымен қатар іс бойынша жұмыстың үш кезеңі, оның ішінде оқытушы мен студенттердің әрекеттерінің қатаң дәйектілігі бар: кіріспе, зерттеу, презентация. Кейс әдісінің педагогикалық мүмкіндігі дәстүрлі оқыту әдістеріне қарағанда әлдеқайда жоғары. Мұғалім мен оқушы үнемі араласып отырады, мінез-құлық формаларын таңдайды, іс-әрекеттерін уәждейді, моральдық нормалармен дәлелдейді. Дәлелдемелер, пікірталастар, аргументтердің кейс-әдісі құрылымында болуы пікірталасқа қатысушыларды үйретеді, қарым-қатынас нормалары мен ережелерін сақтауды үйретеді. Оқытушыға одан да үлкен жүктеме жүктеледі, ол бүкіл оқу процесінде эмоционалды болуға, қақтығыстарды шешуге және болдырмауға, ынтымақтастық атмосферасын құруға тиіс. Мысалы, «Paper bags or plastic bag: which one is the best?» тақырыбындағы мысалды қарастырайық. Студенттік тапсырмаларға келесілер кіруі мүмкін: 1. Conduct a social survey on the topic "Your choice: paper, plastic or eco bags in our lives." 2. Create a comparative table of environmental friendliness of packages. 3. Conduct environmental monitoring of the level of pollution in their microdistrict (Primorsky district of the city of St. Petersburg) with paper and plastic bags. 4. To study the features of the production of paper bags and plastic bags and their impact on the environment.[58]. «POPS-формула» (позиция - негіздеу - мысал - нәтиже). Бұл студенттерге өз ойларын нақтылауға көмектеседі, сонымен қатар өз ойларын анық және тұжырымдап жеткізуге көмектеседі. POPS формуласы сізге өз ойларыңызды қорытындылауға және тақырыптан ауытқымауға үйретеді. Сонымен, мұғалім өз пікірін білдіру үшін әр түрлі лексикалық шертулерді қолдануды үнемі атап көрсетуі керек: «I believe, I consider,I strongly believe, I can`t but dsay, etc.» Шағын топтарда жұмыс жасау, әңгімелесушілердің көзқарастарын тыңдау, мүмкін керісінше болуы мүмкін, студент өзінің дәлелдей отырып, өзінің ұстанымын өзгерте алады. Оқушылар келіспеушілікті білдіру үшін «I see your point of view, but ..., I can`t totally agree with you here, I strongly disagree with you, I think shee is absolutely wrong» сияқты лексикалық кликтерді қолдануы керек. «Аквариум» балаларды «көпшілік алдында» проблеманы талқылауға шақырған кездегі диалог нысаны. Шағын топ проблема бойынша осы немесе басқа диалогты жүргізуге болатын адамды таңдайды. Кейде бірнеше келушілер болуы мүмкін. Барлық студенттер көрермен ретінде әрекет етеді. Демек атау - аквариум. Бұл ұйымдастырушылық әдіс студенттерге өз құрдастарын сырттан көруге, яғни олардың қалай қарым-қатынас жасайтындығын көруге мүмкіндік береді. олар біреудің ойына қалай қарайды; пайда болған жанжалды қалай шешуге болады; олар өз ойларын қалай дәлелдейді және т.б. Аквариум технологиясы көрермендер бақылаушылар, сарапшылар, сыншылар мен талдаушылар рөлін атқаратын спектакльге ұқсайды. Бірнеше оқушы жағдайды шеңберде ойнайды, ал қалғандары бақылап, талдайды. Ол «эмоциялар», «мінез ерекшеліктері» сияқты тақырыптарды зерттеуде қолданылады. Мұғалім «аквариуммен диалогты» ұсынады: диалог мәтіні кез-келген болуы мүмкін, мысалы, қонақ үйдегі қабылдау бөлмесіндегі әңгіме. Актерлердің міндеті - сәйкес көңіл-күйді, эмоцияны, кейіпкерлердің қасиеттерін жеткізу, ал көрермендердің міндеті - байқау, олардың нәтижелерін түсіндіру, нені негіздегені, нені басшылыққа алғаны. Мұғалімнің өзі эмоционалды рөлдерді, әрине, аудиториядан жасырын түрде ұсынады, мысалы: «сен оптимистсің, бәріне күлімсіреп жауап бересің» немесе «сен өте сөйлейтін, таныс болуға бейімсің». Opposites (қарама-қайшылықтар) - интерактивті әрекеттестіктің тағы бір әдісі, оның мақсаты - сөздерді қайталау және сөздік қорын, әсіресе сын есімдер, атрибуттар, етістіктер және антонимдер жұбы. Қажетті материал: бір сөз жазылған карточкалар палубасы: сын есім, есімдік немесе етістік. Әр сөзде антоним болуы керек (картада жазылмаған). Мысалы: HEAVY UP STAND TOP CRY SAD QUICKLY WIDE FAT HOT LOUDLY FORGET Сынып 2 командаға бөлінеді (А және В). А командасының ойыншысы сөзді таңдап, оны В тобының ойыншысына береді, ол антонимді айтып, сөйлемде қолдана алады. Содан кейін В тобының ойыншысы А командасының ойыншысына жұппен сөз айтады. Мысалы: A42: MY FATHER - FAT. B41: MY FATHER - THIN В42:THIS BOOK - LIGHT. A41: THIS BOOK - HEAVY. A43: I LAUGH WHEN I AM HAPPY. B44: I SAD WHEN I AM HAPPY. В43:HE TALKS LOUDLY. A44: WE HAVE NO IDEA. Ұпай: дұрыс сұраққа 1 ұпай, дұрыс жауапқа 1 ұпай, егер сөйлемді қарсыласыңыз білмейтін антониммен атасаңыз, 2 балл. Егер антонимді ешкім білмесе, мұғалім оны шақырады. «Жобалық әдіс» сабақта шығармашылық атмосфера құруға мүмкіндік береді, мұнда әр студент ынтымақтастық методологиясына негізделген белсенді танымдық процеске қатысады. Жоба әдісінің теориялық негізін американдық философ және оқытушы Дж.Дьюи және оның шәкірті В.Х.Килпатрик салды. Әдістің негізін қалаушы - американдық оқытушы Э. Пархарст («Далтон жоспары», 1919). 1905 жылы орыс мұғалімі С.Т.Шацкийдің жетекшілігімен Ресейде жобалық әдіс енгізілді.
Жоба әдісінің негізгі идеясы: 1) бала өзі таңдайтын іс-әрекетті үлкен ынтамен орындайды;
3) команданың барлық мүшелері бір-бірімен қарым-қатынас жасауды ұнатуы керек, өйткені олар тапсырманы бірге орындады; 4) барлығы белсенді және ортақ іске өз үлестерін қосуы керек; 5) соңғы нәтиже үшін жауапкершілік барлық топ мүшелеріне жүктеледі. Студенттер топтары психологиялық үйлесімділікті ескере отырып құрылады, ал әр топта мықты оқушы, орта, әлсіз болады. Топ бір тапсырманы таңдайды, бірақ ол орындалған кезде рөлдер бөлінеді. Жобада әр оқушы өз бетінше жұмыс алады. Жобаны жүзеге асыру барысында студенттер бүкіл жобаның сәттілігі әркімнің сәттілігіне байланысты деген қорытындыға келеді, сондықтан әрбір қатысушы жаңа ақпаратты іздеуге, білімді «алуға» белсенді қатысады. Жоба бойынша жұмыс кезінде студенттер «командада» жұмыс істеуге үйренеді, өз міндеттерін орындауға жауап береді, өз жұмысының нәтижелерін және жолдастарының жұмысын бағалайды. Бұл білімді белсенді игеруге үлкен стимул. Жобалық тапсырмаларды орындау мәдениетін игере отырып, студент шығармашылықпен ойлауға, өз іс-әрекеттерін өз бетінше жоспарлауға, тапсырмалардың мүмкін болатын шешімдерін болжай білуге, үйренген құралдар мен әдістерді іске асыруға үйренеді. Жобалық әдісті қолданған кезде мұғалімнің рөлі өзгереді. Бұл дизайнның әртүрлі кезеңдерінде ерекшеленеді. Мұғалім кеңесші, ассистент, бақылаушы, ақпарат көзі, үйлестіруші қызметін атқарады. Мұғалімнің негізгі міндеті - нақты білімді беру емес, білімді алу үшін жұмыс жасауды үйрену. Сондықтан, егер мұғалім қандай да бір бөлімді, бағдарламаның сұрақтарын оқып-үйрену кезінде жобалық әдісті қолдануды ұйғарса, онда ол барлығын мұқият ойластырып, әзірлеп, есептеуі керек. Егер оқушылар өздері ұсынған жағдайға сәйкес мәселені тұжырымдайтын болса, мұғалімнің өзі бірнеше мүмкін нұсқаларды болжауы керек. Оқушылар олардың бірнешеуін атай алады, мұғалім жігіттерге сұрақтарды, жағдаяттарды басқаларға жеткізеді. Сонымен қатар студенттерге тақырыпты оқып біткен кезде жарнамалық постер, буклет, қысқа мәтіндер, суреттер, фотосуреттер, ашық хаттар жазылған альбом шығару ұсынылады. Егер бұл тақырыпты зерделеудің алғашқы кезеңінде берілсе және жобаны іске асыруға бағытталған бүкіл оқу процесін құруға мүмкіндік берсе, бұл жоба міндеті ретінде қарастырылуы мүмкін. Қазіргі уақытта интерактивті-бағдарланған тапсырмаларды орындаудың үш бөліктен тұратын түрі таралды. Іс жүзінде кез-келген тапсырманы 3 кезеңде орындауға болады: 1) дайындық (pre-activity); 2) атқарушы (while-activity); 3) қорытынды (post-activity). Интерактивті оқыту бірнеше мәселелерді бір уақытта шешуге мүмкіндік беретініне назар аударыңыз. Ең бастысы, ол студенттердің коммуникативті қабілеттерін дамытады, студенттер арасында эмоционалды байланыстар орнатуға көмектеседі, тәрбиелік міндет береді, өйткені ол сізді командада жұмыс істеуге, жолдастарыңыздың пікірін тыңдауға дағдыландырады.
жүктеу/скачать 297,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|