Дипломдық ЖҰмыс тақырыбы: «Мектепке дейінгі жастағы балаларға психологиялық көмек көрсету үшін ертегі терапия әдістерін қолдану»

1. Егер досың құлап қалса, күлуге бола ма? Неге?

2. Жануарларды ренжітуге бола ма? Неліктен?

3. Басқа балалармен ойыншықтарымды бірге пайдалануым керек пе? Неге?

4. Егер сен ойыншықты сындырып алсаң, ал мұғалім басқадан көрсе, сен өзіңнің кінәлі екеніңді айтуың керек пе? Неге?

5. Басқалар демалып жатқанда шулауға бола ма? Неге?

6. Егер басқа бала сенің ойыншығыңды тартып алса, онымен төбелесуге бола ма? Неге?

Екінші жағдай. Балаға бірнеше жағдайды аяқтау ұсынылады:

1. Меруерт пен Сәуле ойыншықтарды жинады. Меруерт текшелерді тездетіп қорапқа салды. Мұғалім оған: «Меруерт, сен жұмыстың өзіңе тиісті бөлігін жасадың. Егер қаласаң, ойнауға бар немесе Сәуленің жинауына көмектес» деді. Меруерт оған ... жауап берді.

Меруерт не деп жауап берді? Неге?

2. Дархан балабақшаға жаңа ойыншық - машина әкелді. Барлық балалар осы ойыншықпен ойнағысы келді. Кенет Серік Дарханға келіп, машинасын ұстап, онымен ойнай бастады. Содан кейін Дархан ...

Дархан не істеді? Неге?

3. Құралай мен Бақыт қуыспақ ойнады. Құралай қашып бара жатқанда, Бақыт қуып жетті. Кенет Құралай құлап қалды. Содан кейін Бақыт ...

Бақыт не істеді? Неге?

4. Айнұр мен Айгүл «анасы-қызы» ойынын ойнады. Олардың жанына кішкентай бала келіп: «Менің де ойнағым келеді», - деді. «Біз сені қабылдамаймыз, сен әлі кішкентайсың», - деп жауап берді Айгүл. Ал Айнұр айтты ...

Айгүл не деді? Неге?

5. Едіге «жылқылар» ойынын ойнады. Ол жүгіріп жүріп: «Әйт, шу, жануар!» - деп айқайлады. Екінші бөлмеде анасы кішкентай қарындасы Кәусарды ұйықтатып жатыр еді. Қарындасының ұйқысы ашылып кетіп, қатты жылады. Содан кейін анасы Едігеге келіп: «Шулама, өтінемін. Кәусар ұйықтай алмай жатыр» - деді. Едіге оған былай деп жауап берді ...

Едіге не деп жауап берді? Неге?

6. Талшын мен Марат сурет салды. Тәрбиеші оларға жақындап келіп: «Жарайсың, Талшын. Сенің суретің өте әдемі болды» - деді. Марат та Талшынның суретіне қарап: .... деді.

Марат не деді? Неге?

7. Санжар үйдің маңында жүр еді. Кенет ол суықтан дірілдеп, аянышты күйде мияулап тұрған мыршайды көрді.Содан кейін Санжар ...

Санжар не істеді? Неге?

Деректерді өңдеу. Бақылау нәтижелерін талдау мынадай сызба бойынша жүзеге асырылады.

1. Бала өз құрдастарымен қалай (салқын, барлығымен бірдей, жағымсыз) қарым-қатынас жасайды, ол біреуді артық көре ме, неге?

2. Басқа біреуге көмектесе ме және қандай себеппен (өзінің қалауы бойынша, құрдасының өтініші бойынша, ересек адамның ұсынысы бойынша); мұны қалай істейді (ықыласпен, екіжүзділікпен; құлықсыз, көз бояушылықпен; құлшыныспен көмектесе бастайды, бірақ ол тез жалықтырадыжәне т.б.).

3. Құрбы-құрдастарына, кішкентай балаларға, жануарларға, ересектерге көмектесу парыз деп санай ма, ол неден және қандай жағдайда көрінеді?

4. Басқа адамның эмоционалдық жағдайын байқай ма, қандай жағдайда, оған қалай қарайды?

5. Құрдастарына, кішкентай балаларға, жануарларға қамқорлық таныта ма және қалай (үнемі, кейде) танытады; оны басқаларға қамқорлық жасауға не итермелейді; бұл қамқорлық оның қандай іс-әрекетінен көрінеді?

6. Басқалардың жетістіктері мен сәтсіздіктеріне қалай қарайды (немқұрайлы, барабар әрекет етеді, біртүрлі әрекет етеді, басқаның жетістігін қызғанады, сәтсіздігіне қуанады).

Нәтижелерді өңдеген кезде баланың дұрыс жауабына ғана емес, сонымен қатар оның себебіне де ерекше назар аударылады. Бақылау және эксперимент деректері салыстырылады. Әлеуметтік эмоциялардың қалыптасуы және олардың мектепке дейінгі жастағы балалардың мінез-құлқына әсері туралы қорытынды жасайды.

«Паравоз» әдісі (мектеп жасына дейінгі балалардың бойындағы мазасыздықты анықтау)

Бұл әдіс баланың эмоционалды жағдайының ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік береді: көңіл-күйінің қалыпты немесе төмен болуы, мазасыздық, қорқыныш, жаңа немесе қалыпты әлеуметтік ортаға бейімделуінің қанағаттанарлық немесе нашар болуы.

Дереккөз: Мектеп жасына дейінгі балалардың психикалық жағдайын диагностикалау: Оқу-әдістемелік құрал. Құраст. Велиева С.В. Санкт-Петербург: Сөз, 2005.

Ол оң (PPP) және теріс (NPS) психикалық көңіл-күй дәрежесін анықтауға бағытталған. Ол 2,5 жастан бастап балаларға жеке қолданылады.

Ынталандыру материалы: ақ паровоз және 8 түрлі түсті вагон (қызыл, сары, жасыл, көк, күлгін, сұр, қоңыр, қара). Вагондар ретсіз ақ фонда орналастырылған.

Нұсқаулық:

«Барлық вагондарға қараңыз. Осы машиналардан поезд құрастырайық. Алдымен сіз ең әдемі деп санайтын көлікті салыңыз. Енді қалғандарының ішінен ең әдемісін таңдаңыз және т.б.».

Бала барлық вагондарды назарынан тыс қалдырмауы керек. Бала неғұрлым кішкентай болса, нұсқаулар соғұрлым жиі қайталанады, ал қалған вагондарды қолмен айналдырады.

Мыналар жазылады: вагондардың түсінің орналасуы; баланың сөздері.