Екінші міндетіміз Бастауыш сынып оқушыларына сабақтан тыс жұмыстар арқылы экономикалық білімін қалыптастырудың педагогикалық психологиялық талдау
Ғалымдардың зерттеулерін, озық педагогикалық тәжірибелерді және өзіндік әзірлемелерді жинақтай отырып, біз келесі бағыттар бойынша зерттеу дағдыларын қалыптастырудың ерекшеліктерін анықтадық:
- мәселені тану қабілеті. Баладан зерттеуге кірісе салысымен сыныптан тыс нақты тұжырымдауды талап ету мүмкін емес. Мәселені тұжырымдаудың өзі көбінесе мәселе шешілген кезде ғана туындайды. Мәселені нақты тұжырымдауды, мақсатты нақты анықтауды талап етудің қажеті жоқ. Оның жалпы жуықтау сипаттамалары болса жеткілікті;
- сұрақ қоя білу. Зерттеу процесінде сұрақ шешуші рөл атқарады. Сұрақ баланың ой-өрісін жауап алуға бағыттайды, сөйтіп, білімге деген қажеттілікті тудырады;
- болжам (гипотеза) құру мүмкіндігі. Гипотеза – логикалық дәлелденген және тәжірибемен расталмаған болжам;
- ұғымдарға анықтама бере білу. Ұғымға анықтама беру - оның нені білдіретінін көрсету, оған жататын белгілерді анықтау. Анықтаманың мақсаты – ұғымдардың мазмұнын нақтылау.
Үшінші міндетімізБастауыш сынып оқушыларына сабақтан тыс жұмыстар арқылы экономикалық білімін қалыптастырудың құралдарымен әдістерін негіздеу
Зерттеу тақырыбымыз бойынша Бастауыш сынып оқушыларына сабақтан тыс жұмыстар арқылы экономикалық білімін қалыптастырудың құралдарымен әдістерін негіздеу процесінде әртүрлі әдістерді, құралдарды және тәсілдерді қолдануға тырыстық.
Мұндағы негізгі әдістер ойын әрекетін ұйымдастыру, проблемалық оқыту әдісін және эвристикалық оқыту әдісін қолдану болып табылады. Сондай-ақ, оқушылардың зерттеушілік дағдыларын дамытуда заманауи АКТ технологияларын және жұмыс әдістерін қолданудың маңызы зор екенін анықтадық.
Белгіленген зерттеу мүмкіндіктерін жүзеге асыруда мектепте сыныптан тыс жұмыстар арқылы бастауыш сынып оқушыларының ұлттықтәрбиесін дамытудың құрылымдық моделі негізге алынды. Оның басты компонттері болып мотивациялық, мазмұндық, психологиялық, процессуалдық саналады.
Мотивациялық компонент бастауыш сынып оқушыларының қазақ ауызекі шығармашылығындағы ұлттық тәжірибеге деген саналы қарым – қатынасымен сипатталады.
Бастауыш сынып оқушыларының сыныптан тыс жұмыстары іс-әрекетінің сабақтастығын үш кезеңде (анықтау, қалыптастыру, бағалау-қорыту) төменде баяндалған мақсаттарды шешіп, біз күткен нәтижені беруі керек деп белгіленді. Олар:
- анықтау кезеңінде - Бастауыш сынып оқушыларының сыныптан тыс жұмыстары іс-әрекетін топтастыру, бағдарлама, оқулықтарды зерттеп, тапсырмалар жүйесін құрастыру жоспарланды;
- қалыптастыру кезеңінде – Бастауыш сынып оқушыларының сыныптан тыс жұмыстары іс-әрекетінің сабақтастығын қалыптастыруда жобалау технологиясын енізу оқушылардың білім деңгейінің артуын қамтамасыз ету барысында керек деп күтілді;
түзету кезіңде бұған дейінгі жасалған жұмыстар нәтижесінде – Бастауыш сынып оқушыларының сыныптан тыс жұмыстары іс-әрекетінің соңғы деңгейі анықталып, оқушыларың зерттеушілік іс-әрекеті жоба әдісінің тиімділігі анықталды .
Біздің эксперименттік жұмысымыз:
Барлығы әр топтан 30 бала эксперименттік жұмысқа қатысты. Балалар екі топқа эксперименттік (15) және бақылау (15) топтарға бөлінді.
Компоненттері
Өлшемдері
Көрсеткіштері
Мотивациялық
Бастауыш сынып оқушыларының сыныптан тыс жұмыстарында бейнеленген тәжірибеге қарым -қатынасы
Сыныптан тыс жұмыстардың ұлттық тәрбиелік мәнін санамен түсінуі,
- сыныптан тыс тәжірибеге қызығушылығы
Мазмұндық
Ұлтық тәрбие туралы білімдерінің көлемділігі, жүйелілігі
- ұлттық тәрбие туралы білімдерінің көлемділігі
- жүйелілігі
-бүгінгі таңдағы тәрбие проблемалары туралы мағлұматтардың болуы.
Процессуалдық
Ұлттық тәрбие туралы дағды, іскерлігі, белсенділіктері рефлекс жасай білуі
- Тәрбиелік іс – шараларға қатысу белсенділігі
- тәрбие саласында, ғылыми зерттеу насихаттау, істеріне араласу белсенділігі
Кесте № 1. Мектепте сыныптан тыс жұмыстар арқылы бастауыш сынып оқушыларына тәрбие берудің құрылымдық моделі.