Сөзді құрамы бойынша талдау (морфемалық талдау, морфема сөзінен – сөздің елеулі бөлігі) лингвистикалық талдаудың бір түрі, оның мақсаты сөздің құрамын, немесе құрылымын анықтау. Орфографиялық дағдыларды қалыптастыруда үлкен рөл атқарады.
Мысалы, зат есімнен жасалған сын есімдерді жұрнақ арқылы жазғанда -сағ, сияқты тротуар - тас төселген,тудырушы зат есімнің q әрпі қай морфемаға жататынын анықтау маңызды: егер түбірге (планк-а) болса, сәйкес сын есімде у жазылады, егер (бар-ок) жұрнағына болса, онда - h ( дауыссыз түбірден кейін).
Сөзді оның құрамы бойынша талдау қазіргі орыс тілінің нормаларына сәйкес жүргізілуі керек екенін есте ұстаған жөн. Сонымен, қазіргі орыс тілінде сөз байбір рет ерекшеленіп, сын есімдегідей мағыналы жұрнақ жоқ жолақты,атап айтқанда: сәйкес белгінің, объектінің болуы. Қазіргі сын есім жолақтысөзге қатысы бар топ, яғни оның уәжділігі, демек, жұрнағы бар -сағ, сын есім байтуынды зат есім құдаймен қатынасын жоғалтты, сондықтан оның негізі тек түбірден тұрады. Сөзді құрамы бойынша талдау кезінде оның бөліктерін немесе морфемаларын ерекшелеудің белгілі бір тәртібін сақтау керек.
Достарыңызбен бөлісу: |
