Дістемелік материалдар
жүктеу/скачать 378,55 Kb.
|
Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Талдау үлгісі
| Талдау реті
Талданатын сөздің қай сөйлем мүшесі, қандай формада қолданылғанын анықтаңыз. Сөз өзгерсе, формативтік морфемаларды белгілеңіз Негізді таңдаңыз. Негізінде түбірді, туынды морфемаларды (бар болса) таңдаңыз. Талдау үлгісі Қалалық. Қалалық – ер есімдік жекеше түрдегі сын есім. Соңы - О. негізі городск-. Түбір қала-. Сөзжасамдық жұрнақ - ск-. Осы баяндауыш сөйлемнің соңына көп нүкте қойылады. 2) Қаңтар айының соңында алғашқы жылымықпен желпілдеген шие бақтары жақсы иіс шығарады(Шолохов). Сөйлем баяндауыш, шылаусыз, жай, екі жақты, кең тараған, толық, жеке келісілген анықтамамен күрделенген, септік жалғаулары арқылы білдірілген. Грамматикалық негіз - бақтардың иісі... Субъекті зат есім арқылы номинативті жағдайда, предикат жай етістік, етістік арқылы индикативті рай түрінде көрінеді. Тақырып – келісілген анықтама шие, сын есім арқылы білдірілген. Предикат уақыт жағдайын білдіреді қаңтардың соңында, (зат есім + зат есім) септік жалғауы бар сөз тіркесі арқылы көрсетіледі v, және іс-әрекет барысының мән-жайы ЖАРАЙДЫ МА, үстеу арқылы өрнектеледі. Осы баяндауыш сөйлемнің соңына көп нүкте қойылады; сөйлемдегі үтірлер жіктік жалғауын ерекшелеу үшін қолданылады, ол анықталып жатқан сөздің алдында тұрғанымен, оқшауланған, өйткені ол сөйлемде басқа сөздермен бөлінген. Одақ алдындағы жай сөйлемдер арасында аүтір қойылады, баяндауыш сөйлемнің соңына – нүкте қойылады. 2) Бірақ бір күні, наурыздың еріген күні, бір таңертең аэродром кенет қараңғыланып, кеуекті қар жауып, ұшақтар терең бороздаларды қалдырған кезде, Алексей өзінің истребительіне көтерілді.(Өріс). Сөйлем хабарлы, лепсіз, күрделі, күрделі, интонация арқылы байланысқан төрт жай сөйлемнен, одақ сөзден тұрады. қашанжәне бағынышты одақ не... Сөйлемде бір негізгі және үш бағыныңқы сөйлемдер ерекшеленеді: бірінші және екінші бағыныңқы анықтауыштар (сөзді қараңыз) күнінегізгі сөйлемде және не деген сұраққа жауап беру), бір-бірімен жауласушы одағай арқылы байланысады а; қимыл, өлшем және дәреженің үшінші бағыныңқы (предикат етістіктің көрсеткіш сөзбен тіркесуін білдіреді Сонымен Сөздің лексикалық талдауы сөзді орыс тілінің лексикалық бірлігі ретінде талдауды қарастырады, бұл: 1) сөздің бірегейлігі мен көп мағыналылығын; 2) оның осы контекстегі лексикалық мағынасының түрі; 3) синонимдер; 4) антоним сөздер; 5) сөздің шығу тегі; 6) сөздің жалпы сөздікке немесе қолданысы шектеулі лексикаға жатуы; 7) сөздің фразеологиялық байланыстары. Лексикалық талдау – мектеп тәжірибесіне арналған талдаудың таңдаулы түрі. Ол әдетте сынақ ретінде берілмейді. Сөздің лексикалық талдауы лингвистикалық сөздіктердің көмегімен жүргізілуі керек: түсіндірме сөздік, синонимдер, антонимдер, омонимдер сөздігі; орыс тілінің фразеологиялық сөздігі. жүктеу/скачать 378,55 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|