бозқараған
?
Сирень иісі аңқиды боз даладан.
Бозқараған
– тікенек, тікенге өскен
Сирень гүлін ешкім де қозғамаған.
(Соның аты, біздіңше –
Бозқараған.
)
Қара судың жағасы
бозқараған
,
Бозқараған
бұтағын қозғама адам.
Бозқараған
ішінде бойжеткенге,
Бозбалалар бозарып көз қадаған...
Бозқараған
!...
(Мақатаев М. Бозқараған).
«Қазақ әдеби тілінің сөздігінде»:
Бозқараған – қараған
өсімдігінің
боз (ақ) гүл ашатын бір түрі.
Қараған
зат. өс. Топырақ талғамайтын,
құрғақшылыққа, суыққа төзімді, ұсақ гүлді, жемісі бұршақ тәрізді бұта
немесе ағаш өсімдік [7, 9 том, 315 б.]. Ал,
Сирень
зат. өс. Ақ, күлгін
гүлді, хош иісті бақшада өсірілетін ағаш, бойшаң бұта [7, 9 том, 209].
...Керегі не патша менен нәбидің!
Сирень
қошы - күлкісіндей сәбидің!
Сирень
қошы - қайырындай Атаның!
Сирень
қошы - мейіріндей Ананың!
Сирень
қошы!... қандай нұрлы, қоп-қою!
Соның үшін ужапырақ жеп қою!...
(Әбдікәкімұлы Т. «Сирень
қошы»).
Кейбір ақындар өз жырларында бұл гүлді
бөртегүл
деп атайды:
Ендi аз күнде
бөртегүл
бар жұпарын шашады.
Ендi аз күнде
жауқазын
қауызын да ашады.
Гүл жайнаған көктемде өршеленер өрт сезiм,
Асықпасаң күз келiп аптығыңды басады
(Сарыбай Б. «Бұл көктем
– сенің көктемің»).
«
Бөрте
сын. Көбінесе жылқы мен ешкіде болатын, боз араласқан
көкшіл түс» [7, 7 том, 564]. Бұл гүлдің
бөртегүл
атануына бөрте түстің
уәж болуы мүмкін. Ақын Оразақын Асқар
бөртегүл
туралы: «Бөртегүл
– әдемі өсімдіктердің бірі. Қазіргі таңда
бөртегүлдің
жүзге жуық түрлері
белгілі. Оның гүлдері сия көктен алқызыл, сары, қызыл болып келеді» –
деп, гүлдің әсемдігін өз жырында былайша сипаттайды:
Жұпар иіс
Достарыңызбен бөлісу: |
