Ежелгі шығыс медицинасының жазба ескерткіштері Қыш тақтайшаға жазылған рецепт

 Ежелгі Үндістан медицинасының негізі әйгілі Веда деп аталатын философиялық трак­таттардан басталады. Шива және Дханвантари құдайдың қолдауымен жүре­тін дәрігерлікте б.д.д. ІV ғасырдың соңы мен ІІІ мыңжылдықта Үндістанда қа­лып­тасқан құлиеленушілік қоғамда өмірге кел­­ген философиялық таным өзгеше орын алады. Ведалық көзқарас бойынша, ағза аса маңызды үш элемент – ауа, шы­рыш және өттен, және бес ғарыштық эле­мент – жер, су, от, ауа мен эфирден тұ­­рады. Ал осылардың арасындағы бай­ланыс­қа ақау түссе, ауру иектейді деп есеп­телген. Сондықтан бұл байланыстарды қалыпқа түсіріп, тыныс алу, өт және қан арасындағы жүйеге баса мән беру керек дейді. Дәрігерлікпен алғашында брах­мандар ғана айналысқан. Ал өзге варналардың өкілдері кшатрилер, вайшьилар мен шудраларға бұл кәсіппен жүруге рұқсат етілмейді. Брахмандар өздеріне тумысынан құдай белгілеп берді дейтін кәсібін тегін жүргізген. Кейін брахмандар бұрынғыдан да жоғарылап үйретуші гуру­ларға айналған. Ал олардың алдынан білім алып шыққан дәрігерлер брахман атаулыны тегін емдеп, қалған варналардан ақы алып отырған. Бір айта кетерлігі, науқастардың жазылуымен оның дәрежесі де, емге деген ақысы да өсіп отырған. Ал дұрыс ем жүргізе алмаса кастасының деңгейіне қарай айып төлеген, сондықтан үмітсіз ауруды қарамайтын құқығы болған. Шудраларды өлтіріп алса аздаған ғана айып төлеген, ал брахман өмірі жұтылса кәсі­бімен қоштасқан.

Бүгінгі офтальмология, гинекология, пластикалық хирургия, жалпы хирур­гия, терапия негіздерін салған ежелгі үн­ді­лік дәрігерлер құлақ, мұрын, ерін ке­міс­­тіктерін жауып, пластикалық оталар жасапты. Тіпті әйел өздігінен босана ал­мағанда қазіргі кесарь тілігі тәрізді опе­рацияға барып, қуықтан тас алып, катарактаны сылып отырған.

Мысыр, Қытай медицинасындағыдай үн­ділік емші-дәрігерлер де дәрі жасау мен оны емге қолдануда тәжірибеге бай бол­ды. Дәрігерлер 800-ге таяу дәрілік өсім­діктердің, тамырларынан, дәндерінен дәрілер жасап, минералды заттар мен оның тұздарын да емге кеңінен қолданды. Сондай-ақ үнділіктер Ману заңдарында қарастырылғандай гигиенаға да көп мән берген. Дене күтімі, ас ішетін, даяр­лайтын ыдыстардың тазалығы, күн ша­пағымен бірге ояну, жуыну, дене бітімі үшін билеуді ежелгі үнділіктер назарда ұстапты. Ману заңдары бойынша, үй­ленуге тек дені сау адамдарға ғана рұқсат берілді. Себебі ауру адамнан сау ұрпақ жетілмейді деп заңмен тыйып, ұрпақ саулығын естен шығармаған.