5. Табиғи ресурстар және олардың классификациясы.
6. Шегі бар табиғи ресурстар.
7.Абиотика факторлардың түсінігі.
8. Ауаны қорғаудың мақсаттары. 9. Атмосфераны ластауышы көздерінің классификациясы.
10. Экологиялық факторлар және олардың жіктелуі.
№ 5-тәжірибелік сабақ
КӘСІПОРЫННЫҢ САНИТАРЛЫ-САҚТАНУ АЙМАҒЫНЫҢ ШЕКАРАСЫН АНЫҚТАУ ЖӘНЕ ЕСЕПТЕУ
Мақсаты: кәсіпорынның санитарлы-сақтану аймағының шекарасын анықтау және есептеу
Бір көздің СҚА есептеу. Барлық өндірістік кәсіпорындар үшін, СН 245-71 СҚА орнатылады, зиянды заттар шығаратын қауіпті кластары мен саны көлемінен тәуелді. СН 245-71 сәйкес келесі нормативті көлемдермен ( ) барлық жұмыс істейтін өндірістер 5 класстарға бөлінеді:
I кл. – 1000 м;
II кл. – 500 м;
III кл. – 300 м;
IV кл. – 100 м (локомотивті депо);
V кл. – 50 м.
Теміржол және авто көлігінің кәсіпорыны 4-5 класқа бөлінеді. Өнеркәсіптік алаңның ұлғаюы мен дамуы үшін ССЗ резервті территория болып қаралмайды. ССЗ территориясына зиян келтіретін төмен классты өнеркәсіп орындары енгізіледі, негізгі өндірістер және; өрт депосы, гараждар, көлік қоймасы, қаймалар, әкімшілік ғимараттар т.б. ССЗ төңірегіне тұрғын үй салуға болмайды.
Тұрғындарға тигізетін ластықтың әлсіреуі, ССЗ төңірегінде газдан сақтайтын ағаш тұқымдары мен бұталар отырғызылуы керек. Тұрғын алабы жағындағы ағаштардың ұзындығы 50м кем болмау керек, ССЗ көлемінде 100м дейін 20м кем болмау керек.
ОНД-86 сәйкес бағыты тұзетілген ССЗ роза желінің мәліметті жері формула арқылы өнеді:
, м (5.1)
мұнда L –СҚА түзетілген көлемі, м; –СҚА нормативті көлемі, м; p – орташа жылғы бір румб желінің қайталануы (бағыт), % (1.1 ережесімен қабылданады); p0 – орташа дөңгелек роза желімен біркелкі желбағытының қайталануы, % (сегізрумбалы роза желі үшін Р0=12,5%).
СҚА есебі 5.1. ережесіне кіреді. Түзету румба арқылы жүреді; >1 қатнаста, кері жағдайда түзетілген мөлшер нормативке тең жағдаймен қолданады. Жалғыз көзді СҚА сызу үшін l0 радиусымен сегіз румбалы розаны қояды айналым өткізеді (нормативті СҚА).
Сол румбамен әрі қарай >1 қатысы I радиусымен циркулмен доға жасайды румбамен СҚА нормативінің шегінен қосылған және түйіснен нүктелер L= l0 тузетілген СҚА алады.
5.1-кесте.
Роза желі есебімен СҚА есебі
Румбалар
|
С
|
СШ
|
Ш
|
ОШ
|
О
|
ОБ
|
Б
|
СБ
|
l0, м
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р0, %
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р/Р0
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L, м
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lок, м
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кәсіпорынның СҚА салу үшін координат осьтарын табады Х (шығысқа бағыттау), У (солтустікке бағыттау). Кәсіпорын қалдығының көзіне сәйкес нүктелер табылады (11-кесте), әр нүкте айналасына l0 радиусымен айналым пайда болды. Ұштасқан айналым қосындысымен кәсіпорындар өзара нормативті СҚА алады. Әр көз үшін СҚА түзету сабын орындайды. Сол румбыларды ғана, нормативті СҚА ішкі шегіне бағытталған. Алынған нүктенің ұштасқаның қоссақ, СҚА түзергенін анықтаймыз.
Салып болғаннан кейін СҚА кәсіпорны тұрғын массивін картаға енгізеді, (Х=У=200тұрғын массив координаты) СНжЕ жағдайында қоныстандырылған бөлмелерге сәйкес қорытынды жасайды. (5.1- сурет.)
5.1-сурет. СҚА салуының үлгісі.
Достарыңызбен бөлісу: |