Әл-фараби атын да ғы Қа зақ Ұлт тық уни вер ситеті жоғары мек теп

2-бөлім. Педагогика ғылымы
68
таң дау да, оқу орын дар ға тү су ге дай ын ды ғын анық тау да, ең бек 
ры но гын бағ дар лауда, өзін дік өмір де гі ор нын, өмір сү ру мұ ра ты мен 
сти лін, ке ліс пеуші лік ті ше шу амал да рын та бу сияқ ты ті ке лей өзі не 
бай ла ныс ты мә се ле лер ді ше шу сияқ ты жағ дай лар да пай да бо ла ды.
Құн ды ма ғы на лық құ зы рет ті лік бі лім алу шы ның құн ды лық 
бағ дар ла ры мен, яғ ни оның қор ша ған әлем ді кө ру мен ұғы ну, 
он да бейім де лу, өзі нің әре кет те рі мен қы лық та ры үшін қа жет ті 
мақ сат тық жә не ма ғы на лық нұс қау лар ды таң дап алу қа бі ле ті мен 
бай ла ныс ты. Атал ған құ зы рет ті лік оқу әре ке ті жағ даят та рын да 
бі лім алу шы ның же ке бі лім дік траек то риясы мен жал пы өмір лік 
әре ке ті бағ дар ла ма сын ай қын дай оты рып өзін-өзі бас қа ру ына 
ық пал ете ді. Мә де ни құ зы рет ті лік ке бі лім алу шы ның ұлт тық 
жә не жал пы адам зат тық мә де ниет ерек ше лі гі нен, адам өмі рі нің 
же ке ха лық тар дың ру ха ни құн ды лық тар не гі зі нен, от ба сы лық, 
әлеу мет тік, қо ғам дық құ бы лыс тар мен салт-дәс түр лер ден, тұр-
мыс тық жә не мә де ни де ма лыс са ла сы на қа тыс ты құ зы рет ті лік тен, 
ғы лы ми дү ние су ре тін иге ру тә жі ри бе сі нен ха бар дар бо лу жа та ды. 
Оқу-та ным дық құ зы рет ті лі гі не нақ ты та ны лу ға тиіс ті ны сан-
дар ға қа тыс ты ло ги ка лық, әдіс на ма лық, жал пы ғы лы ми қыз мет 
эле ме нт тер ене тін бі лім алу шы ның өзін дік та ным қыз ме ті са ла-
сын да ғы құ зы рет ті лік тер жиын ты ғы мен си пат та ла ды. Бұ ған мақ-
сат ты бол жауды, жос пар лауды, са рап тау ды жат қы зу ға бо ла ды. 
Не гіз гі құ зы рет ті лік тер тү рін де гі кү ті ле тін нә ти же лер ре тін де 
ұсы ныл ған бі лім бе ру жүйесі нің ма сат та ры:
– мә се ле нің ше ші мін та бу құ зы рет ті лі гі (өзін дік ме не дж мент);
– ақ па рат тық құ зы рет ті лік тер;
– ком му ни ка тив тік құ зы рет ті лік.
Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның жал пы ға мін дет ті бі лім бе ру 
стан дар тын да ком му ни ка тив тік құ зы рет ті лік ті мең ге ру дең гейле-
рі көр се тіл ген.
Бі лім алу шы лар дың құ зы рет ті лі гі оқу про це сі нің са па көр-
сет кі ші, оның же тіс ті гі қой ыл ған пе да го ги ка лық мақ сат қа же ту 
бо лып та бы ла ды. 
Со ны мен, құ зы рет ті лік ұғы мы на мы на дай анық та ма бе ру ге 
бо ла ды: құ зы рет ті лік – оқу дың жә не өз ді гі нен бі лім алу дың нә-

2.3. Жо ға ры мек теп оқы ту шы сы ның ком му ни ка тив тік бі лік ті лі гі
69
ти же сі қа лып та са тын жә не адам ның әлеу мет тік мо биль ді лі гін 
анық тайт ын, бі лім мен тә жі ри бе ге, құн ды лық тар мен бейім ді лік-
тер ге не гіз дел ген жал пы қа бі лет ті лік тер.
Оқу шы лар мен құ зы рет ті лік тер – оның мең ге ру ны са ны. Оқу 
ке зін де оқу шы да бо ла шақ өмі рі не дай ын дық құ зы рет ті лі гі емес, 
со ны мен қа тар күн де лік ті жағ даят тар ға қа жет ті құ зы рет ті лік тер 
де қа лып та са ды. 
Әлеу мет тік құ зы рет ті лік бі лім мен бі лік ті лік ті, дағ ды жә не іс-
әре кет тік ма ңыз ды іс-әре кет тер ді жү зе ге асы ру үшін қа жет. Оқу шы-
лар мен құ зы рет ті лік тер – оның мең ге ру ны са ны. Оқу ке зін де оқу-
шы да бо ла шақ өмі рі не дай ын дық құ зы рет ті лі гі емес, со ны мен қа тар 
күн де лік ті жағ даят тар ға қа жет ті құ зы рет ті лік тер де қа лып та са ды. 
Мы са лы, бі лім алу шы құ зы рет ті лік ті, оның бө лік те рін өмір де 
қол да ну да оқу ор нын бі тір ген соң ға на іс ке асы ра ала ды. Сон-
дық тан да ол оқу ор нын да ал ған бі лі мін құ зы рет ті лік тер ар қы лы 
көр се те ді.
Оқу про це сін де гі жа ңа мо дель құ зы рет ті лік не гіз де рін қа лып-
тас ты ру ға бір не ше мүм кін ші лік тер жа сап отыр.

жүктеу/скачать 5,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: