Әлдихан Қалдыбаев
жүктеу/скачать 0,75 Mb.
|
| ЖУРНАЛИСТ БОЛУ ОҢАЙ ЕМЕС
Журналистік қызметке адам үш түрлі жолмен келеді. Атап айтар болсақ, алғашқысы – арнаулы оқу орнын бітірген мамандар, екіншілері – қаламгер болуды жасынан армандағандар, алайда, оқуға бірден түсе алмай, редакцияларды жағалағандар, үшіншілері жолдан қосылған басқа мамандық иелері, онда да көбіне қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдері. Осылардың ішінде журналистиканың ең ауыр жүгін көтеретіндер – екіншілері. Олар міндетті түрде еңбек жолын газеттің зіл батпан қызметі – корректорлықтан бастайды. Корректор дегеніңіз аты дардай, қауқары жоқтан бар жұмыс. Бұл – болашақ журналистің жаттығу алаңы. Осында келешекте, қаламын ақ қағаздың үстінде өмір бойы сырғытуға бекінген жас үйрену, шыңдалу жолынан өтеді. Арпыл-тарпыл жазған кішкентай хабарының баспасөз бетінен көріну бақытын сезінеді. Біртін-біртін күрделі дүниелер жазуға кәнігеді. Бұл айтқаныма мысал көп. Облыстық бұқаралық ақпарат құралдарында еңбек еткен қырық жылға жуық мерзім ішінде мен журналистердің барлық буыны өкілімен, барлық тегі ұрпағымен қызметтес болдым. Сондағы көзім анық жеткені журналистиканың ең төменгі, яғни «қара жұмысынан» шыққандары «тесік өкпе», яғни іскер болады екен. Жалындаған жастық шағымыз бірге өткен Жанайдар Бұралқиев, Жақан Сатаев – облыстық «Еңбек туы» (қазіргі «Ақ жол») газетінің редакциясына аудандық газеттің отымен кіріп, күлімен шығып, шынығып келген жігіттер еді. Екеуі де аудандық газетте корректор, әдеби қызметкер, жауапты хатшы болған. Екеуі де газет жұмысының ұңғыл-шұңғылына қанық, әсіресе, газет жанрына жетік-тін. Шіркін, өткен ғасырдың алпысыншы, жетпісінші жылдарындағы «Еңбек туының» тігіндісін қарар ма еді, оларда біздің небір материалдарымыз шүпірлеп жатыр. Ерте шапса, кешке озған, ылди салса, төске озған Жанайдар мен Жақанның жазғандары көп шығар. Бұл екеуі кішкентай хабардың өзін зіл қара тас салмақ беріп жазатын, сол кездегі сансыз жиындардан есеп жазуға шебер болатын, айына екі-үш очеркті сүйкеп тастайтын. Сол жылдары аудандарда осы екеуінің жолымен жүрген бірқанша жігіттер өсіп келе жатты. Солар бүгінде журналистиканың серкелері. Облыстық «Ақ жол» газетінің қазіргі жетекші журналистері – Тұрсынхан Толқынбаев, Ақылжан Мамыт, облыстағы басқа да басылымдарды дөңгелетіп жүрген Жаңабай Миллионов, Ахметжан Қосақов, Рахан Мөмей, міне, осындай жігіттер. Олар өндірістен, яғни газеттен қол үзбей жүріп білім алған, қолдарына диплом тимей тұрып-ақ әбден ысылған журналистер болып қалыптасқан. Қазақ әдебиетінің классигі Тәкен Әлімқұлов Мәскеуде М. Горький атындағы әдебиет институтында екі жыл оқыған. Сонысы жөнінде Тәкең: «Қайран босқа кеткен екі жыл өмірім-ай!» - деп өкініпті. Бұл сөзді Тәкең аудиториядан гөрі өз бетінше оқып, білім алғанды жақсы көргендіктен айтқан. Ал Тәкеңнің білімі – ұшан-теңіз. Қазақтың білімдарлығы Абайды танумен өлшенетіні бар, бұл өте орынды. Абайтанудың көшбасшысы Мұхтар Әуезов ғұламалылығымен әлемге мәшһүр. Одан кейінгі Қайым Мұхаметханов, қазіргі Мекемтас Мырзахметұлы өздері құралпы ғылымдардан оқ бойы озық. Тәкен ағамыздың Абай поэзиясы жайындағы «Жұмбақ жан» деген кітабы – қазақ көркемойының інжу-маржаны. Мына мен әңгіме етіп отырған жігіттер Тәкендей білімді болмас, бірақ қызметті оқумен ұштастыра жүріп, журналистиканың қыр-сырына әбден қаныққан. Бұлардың Раханнан басқасының бәрі облыстағы қазақ баспасөзінің қара шаңырағы – «Ақ жол» газетінде шыңдалудан өтті. Шындығында, Раханды да осы санатқа қосса болады. Себебі ол – облыстық газеттің ең өндіртіп, ең сапалы, тақырыптың тамырын дәл басып жазатын штаттан тыс тілшісі. Жаңабай мен Ахметжан – аудандық газеттердің бас редакторлары, жұмыстары бір бастарынан артылып жатады. Сөйте тұра Ахметжан соңғы екі жылда екі прозалық кітап жазып шығарды. Осы жоғарыда аталған жігіттердің бәріне белгілі бір дәрежеде ықпал еткенімді ойлап қоятын кезім болады, сонда «Ағаға қарап іні өсер» деген мақал ойға оралады. «Біз іні еліктейтін аға бола алдық па екен?» деп сәл тоқталып қалып, бәрінің «Ағалап тұратынын, әлі күнге бір де біреуінің: «Аға - бордан, іні – зордан» - демегенін медеу етемін. Жақсылық көрсем, өзімнен, Жамандық көрсем өзімнен, - деп ақын бекер айтпаған. Орыс «Адам – өз бақытының ұстасы», - дейді. Біз «Асарымызды асадық, жасарымызды жасадық» - дейтін жасқа жақындап келеміз, жастардың келешегі – алда. Жастарға айтарым: журналист болу тек жазу емес, көп-көп білу де. Журналист жер өңдеуді агрономдай, мал өсіруді зоотехниктей, оқу-тәрбие жұмысын мұғалімдей білмесе де соларға жетеғабыл бо- луы керек. Бизнестің, нарықтық тілін де анық әрі қанық білсін. Әрине, шындықты жазу – басты талап. Жақсыны, шындықты жазу жағында жүріңдер, інілерім! Бұл жай бір айта салған сөз емес, журналист ағайындардың наны мен арына жабысатындар көбеймесе, азаятын түрі жоқ. Баспасөз туралы заңға енгізілген өзгерістер талабына сай жұмыс істеу де талай проблеманы алға тартатын сыңайлы, өзіңе сен, журналист інілерім. жүктеу/скачать 0,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|