Елекен гульнур кабдыгалымовна

50 
4
ЛОРАТАДИН 
ҚҦРАМДЫ 
МИНИТАБЛЕТКАЛАРЫНЫҢ 
ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕСІ
 
4.1 
Лоратадин 
субстанцияларының 
физика-химиялық 
және 
технологиялық қасиеттерін зерттеу 
Зерттеуде қолданылған лоратадин субстанцияларының ӛндірушілері 
HeteroLabs (Үндістан) және Hasco-Lek S.A. (Польша) алынды. 
Лоратадин құрамды дәрілік қалып дайындау үшін әртүрлі ӛндірушілердің 
лоратадин субстанциялары қарастырылды
Лоратадин субстанциясы ақ кристалды ұнтақ болып табылады. Ацетонда, 
метанолда жақсы ериді ал суда мүлде ерімейді. Балқу температурасы 131-137 
°С аралықта.
Технологиялық қасиеттері заманауи талаптарға сай фармацевтикалық 
қондырғылар кӛмегімен Гданьск медициналық университетінде зерттелді 
(кесте 7).
Кесте 7 – Лоратадин субстанцияларының технологиялық қасиеттері 
Субстанция 
ӛндірушінің 
атауы 
Құрам
ындағ
ы су 
мӛлш
ері, % 
Фракциялық құрамы, % 
Аққы
штығ
ы, г/с 
Үйілген 
кӛлем 
бойынш
а 
тығызды
ғы, г/см
3 
Сілкуд
ен 
кейінгі 
тығызд
ығы, 
г/см
3
0-10
µм 
10-50 
µм 
50-100 
µм 
HeteroLabs 
Үндістан 
0,15±
0,08 
84,28±
1,23 
6,42±0,
07 
9,30±0,0
5 
0 
0,32±0,0
6 
0,54±0,
14 
Hasco-Lek 
S.A.Польша 
0,21±
0,10 
85,15±
1,35 
7,39±0,
12 
8,46±0,4
5 
0 
0,56±0,1
8 
0,78±0,
78 
Лоратадин субстанциясының технологиялық қасиеттерін зерттеу негізінде 
оның аққыштығының мүлде жоқ екенін анықтадық. Тығыздық кӛрсеткішінің 
кӛмегімен есептелген Карр индексі мен Хауснер коэфициенттері бойынша 
HeteroLabs, Үндістан субстанциясы 25,05 және 0,30, ал Hasco-Lek S.A., Польша 
субстанциясы 42,27 және 1,49 кӛрсетті. Әрине, бұл нәтижелер ұнтақ 
аққыштығының ӛте нашар екенін дәлелдеді. Алынған нәтижелерге сүйене 
отырып, лоратадин құрамды минитаблетка ӛндірісінде міндетті түрде 
таблеткалық массаның технологиялық қасиеттерін тікелей престеу әдісіне 
қажетті талаптарға жеткізу үшін, сәйкес қосымша заттарды қосу ұйғарылды. 
7 - кестеде берілген нәтижелер бойынша зерттелген екі субстанция бір-
бірінен айырмашылықтары бар. Құрамдарындағы судың мӛлшері бойынша 
Hasco-Lek S.A., Польша сынамасы HeteroLabs, Үндістан сынамасына қарағанда 
екі есеге жуық судың пайыздық мӛлшері кӛп екенін кӛреміз. Бірақ екі 
ӛндірушінің де субстанциялары құрамындағы су мӛлшері бойынша 0,5 % дейін 
болғандықтан технологиялық талаптарға сай.

51 
Микроскопия әдісімен ұнтақтар кристалдарының ӛлшемін анықтау 
стреоскопиялық микроскоп (Опта-Tech, Варшава) құралы кӛмегімен лоратадин 
субстанциясы кристаллдары 10 мкм аспай зерттелетін заттың 80% астам 
мӛлшерді құрайтыны белгілі болды. Тікелей пресстеу әдісімен жасалған 
минитаблетканың құрамын жасау үшін осы нәтижелермен кӛмекші заттарды 
таңдау (микрокристаллдық целлюлоза, лактоза моногидрат, магнии стеарат, 
аэросил және т.б. ) зерттеулері ӛткізілді. 
Фракциялық құрам аққыштық дәрежесіне, демек дәрінің сапалы 
сипаттамаларына (түріне, ыдырағыштығына, жаншуға тұрақтылығына және 
т.б), дәрілік заттың нақты мӛлшеріне белгілі бір ықпалын тигізеді. Лоратадин 
субсанциясының физика-химиялық, технологиялық ерекшеліктерін ескере 
отырып, біз қосымша заттардың құрамын жасау үшін фракциялық құрамы 
бойынша белсенді затты таңдадық. Таблеткалауға тиісті фармацевтикалық 
ұнтақтың фракциялық құрамының зерттеулері кӛбінің ұсақ фракциядан 
тұратынын (20 мкм кем) кӛрсетті, сол себепті аққыштығы нашар. Бұл қасиеті 
таблетпрестерде матрицаға таблеткалық массаның біркелкі және толық түсуіне 
кері әсерін тигізеді, нәтижесінде алынған минитаблеткалар салмағы жағынан 
да, басқа да технологиялық кӛрсеткіштері бойыша бірдей болмайды.
Електен ӛткізу арқылы кристалдар мӛлшерінің пайыздық кӛрсеткішін 
анықтау сынамасын қолданған кезде зерттелетін затты фракцияларға бӛліп 5 
минут аралығында лоратадин субстанциясы елек тізбегінен ӛткізілді, содан 
кейін әр фракцияның салмағын есептеп пайыздық мағынасы табылды (кесте 8).
Лоратадин 
субстанциясының 
фракциялық 
құрамы 
изометриялық 
болғанымен негізгі бӛлігі таяқша тәріздес кристалдардан тұрады.
Кесте 8 – HeteroLabs, Үндістан лоратадин субстанциясының сипаттамасы 
Атауы 
Кӛрсеткіштері 
Фракциялық құрамы, мкм 
10 ге дейін – 84 % 
10-50 арасы - 6 % 
50-100 арасы -10% 
Престелуі, г/мм 
10.5±0.5 жақсы престелгіш 
Аққыштығы, г/с 
0 
Нығыздалу коэфициенті 
1.17 
Балқу нүктесі, ºС 
134-136 ºС 
Суда ерігіштігі, ºС 
0.011 мг/л 25 ºС 
Ерігіштігі 
Ацетонда, 
спиртте, 
хлороформда, 
метанолда 
Кесте 8 - дегі мәліметтер бойынша таблеткалар дайындау барысында осы 
кӛрсеткіштерге сүйене отырып қосымша заттар және престеу әдісі таңдалып 
алынды. 

52 
Тӛмендегі 8 - сурет бойынша микроскоп кӛмегімен алынған суреттерден 
лоратадин кристалдарының 9 - кестедегі мәліметтердің расталғанын 
байқаймыз. 
Сурет 8 - Кристалдар мӛлшерлерінің микроскоптағы кӛрінісі 
Кесте 9 - Кристалдар мӛлшерлері 
Кристалдардың 
реттік номері 
Кристалл 
ұзындығы, µм 
Кристалдардың 
реттік номері 
Кристалл ұзындығы, 
µм 
1 
2.24 
8 
1.63 
2 
1.32 
9 
2.21 
3 
2.42 
10 
1.45 
4 
1.38 
11 
1.92 
5 
0.84 
12 
2.52 
6 
0.97 
13 
1.22 
7 
1.84 
14 
3.46 
15 
1.01 
Орташа мәні және ауытқу (SD %)
1.762 (0.71) 
Минитаблеткалардың құрамындағы белсенді заттың мӛлшері аз 
болғандықтан 
таблеткалық 
массада 
бірыңғай 
таралуы 
дозалаудың 
біркелкілігінде және таблеттеу кезеңінде маңызы зор. 
Дайын дәрілік қалыпты сақтау кезінде және таблеттеу барысында бұл 
кӛрсеткіштің рӛлі маңызды болады деген тұжырыммен құрамындағы су 
мӛлшері 0,15±0,08 құраған HeteroLabs, Үндістан субстанциясы ары қарай 
қолданылды. 

жүктеу/скачать 3,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: