Эмбриология
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Афанасьев Гистология
- Бұл бет үшін навигация:
- Жасушалардың кұрылысы және қызмет аткаруы.
| Гистогенезі.
Бұл тін екіге бөлінеді: висцералдык және тамырлык. Эмбрионалдык гистогенез барысында электронды-микроскопиялык деңгейде де фибробласттардың мезенхималык ізашарларын жазык миоцит- терден ажырату киын. Аздифференцияланған жазык миоциттерде түйіршікті эндоплазмалык тор, Гольджи кешені дамыған. Жінішке филаменттері жасу ша ұзындығының бойымен бағытталған. Даму барысында жасушаның көлемі мен цитоплазмадағы филаменттердің саны артады. Біртіндеп жиырылғыш филаменттерге толы цитоплазманың мөлшері артады және филаменттердін цитоплазмада орналасуы реттеле бастайды. Миогенез барысында жазык миоциттердін пролиферативтік белсенділігі біртіндеп төмендейді. Ол жасу- шалык циклдың үзаруына, жасушаның репродукциялык циклдан шы- ғуына және дифференцияланған күйге өтуіне байланысты калыптасады. Дифференцияланудың нәтижесінде, олар жасуша аралык матрикстін компоненттерін, базальды мембрананың коллагенін және эластинді өндіреді. Дефинитивті жасушаларда (миоциттерде) өнім өндіру кабілеті төмендегенімен, толык жойылмайды. Жасушалардың кұрылысы және қызмет аткаруы. Жазык миоцит — ұзындығы 20—500 мкм, ені 5—8 мкм ұршык тәрізді жасуша. Ядросының пішіні таякша тәрізді, оның ортасында орналаскан. Миоцит жиырылған кезде ядро- сы иіледі, кейде тіпті ширатылып та калады (9.12—9.14-суреттер). 9.3. Жазық бүлшық ет тіндері 261 Ішкі мүшелердін және тамыр- лардың кабырғасының құрамына кі- ретін дефинитивті жазык миоцит- тердің (лейомиоциттердің) кұры- лымдары бір-біріне үксас болғанына карамастан, олар гетероморфиялык- пен сипатталады. Мысалы, көкта- мырлар мен артериялардың кабыр- ғаларында ұзындығы Ю—40 мкм, кей- де 140 мкм-ге дейін жететін сопакша, үршык тәрізді, өсінділі миоциттер аныкталады. Ең ұзын — 500 мкм-ге дейін жететін, миоциттер жатыр кабырғасында орналаскан. Миоцит- тердің диаметрі 2—20 мкм аралығында кұбылады. Жасушаішілік биосинте- тикалык үдерістердің сипатына бай- ланысты контрактильді және сек- реторлық миоциттерді ажыратады. Біріншілері жиырылу кызметіне ма- манданғанымен, секреторлык белсен- діліктерін де жоймайды. Секреторлык миоциттер ультра- кұрылымы бойынша фибробласт- тарға ұксас болып келеді, бірак цитоплазмасының кұрамында жасу- шаның шетінде орналаскан, жіңішке миофиламенттердің шоғыры ажыра- тылады. Цитоплазмасында Гольджи кешені, түйіршікті эндоплазмалык тор жаксы дамыған, митохондриялар, гликоген түйіршіктері, бос рибосома- лар мен полисомалар да көп. Даму деңгейіне байланысты мұндай жа- сушаларды аздифференцияланғандар катарына жаткызады. Актин фила- менттері үшжазыктыкта орналаскан тор кұрап, цитоплазмада көбінесе бойлай бағытталады. Филаменттердің ұштары өзара және плазмолеммамен арнайы байланыстырушы нәруыздар аркылы бірігеді. Бұл аймақтар элек- тронды микросуреттерде тығыз денешіктер түрінде жаксы көрінеді. Миозин мономерлері актин фила- жүктеу/скачать 74,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|