Эмбриология
арн аііы қ о р ға н ы ш т а
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Афанасьев Гистология
| арн аііы қ о р ға н ы ш т а
м ам анданған лим ф оциттер, плазм алы к ж асуш алар, антиген таны сты руш ы макрофагтар басты ж асуш алар болып табылады. Үне.мі козғалы ста болаты н лим ф оц иттер «иммундык кадағалауды» аткарады. О лар бактерияларды ң бөгде м акром олекулалары н ж әне көпжасуш алы организм нін әр түрлі тіндерінін ж асуш аларын «тануды» аткарады ж әне мам анданған корғаны ш реак- циясы н жүзеге асырады. Жеке жасушалардың иммундык реакциялардағы манызын түсіну үшін ал- дымен иммунитеттің кейбір түсініктеріне аныктама беру керек. Иммунитет ( immunitus — латын тілінен босау, бір нәрседен азат болу) организмнін гендік барлыкбөгде тектілерден, атап айтсак, микробтардан, ви- рустардан, бөгде жасушалардан немесе өзінің гендік өзгеріске үшыраған жа- сушаларынан корғанысы. Антигендер — адамның және жануарлардың организміне түскен кез- де арнайы иммундык жауап шакыра алатын күрделі органикалык заттар. Антигендік касиетке бактериялар, вирустар, паразиттер, бөгде текті жасуша лар мен тіндер, дененің мутациялык өзгерістерге шалдыккан өзінің жасуша- лары (мысалы, обыр жасушалары), бөгде текті жасушалардын тіршілігінін өнімдері — нәруыздар, полисахаридтер, полипептидтер, сонымен катар жа- санды жоғары полимерлі косылымдар ие болып келеді. Антиденелер В-лимфоциттердін және плазмоциттерде өндірілетін, өз- деріне сәйкес антигендермен байланыса алатын (мысалы, бактериялык) және оларды залалсыздандыра алатын күрделі нәруыздар. Антиденелердін кан акуыздарынын глобулиндік фракциясында аныкталуы оларға иммуногло- булиндер (Ig) деген атка ие болуға мүмкіндік берді. Иммуноглобулиндердің бірнеше класстарын ажыратады: IgG, IgM, IgA, IgD, IgE (14.1-кесте). Комплемент — адамның және жануарлардың жаңа алынған канының са- рысуында болатын нәруыздар тобы, олар антидене антигенмен байланыскан жағдайда белсендіріледі. Бұл күбылыс белгілі жасушалар түрлерінің лизисіне (комплементпен жанамаласкан лизис) әкеледі немесе комплементтің нәруыз- дарынан, бактерияларға жабысып, оларды нейтрофилдердің фагоциттеуін жеңілдететін, биологиялык белсенді заттардың түзелуіне әкеледі. Бұл заттар опсониндер деп аталады. Гистоүйлесімділік молекулалары. Организмнін барлык тіндік жасушала ры, иммундык жүйенін жасушаларынын ажыратуына колжетімді болатын, гистоүйлесімділік молекулаларын экспрессиялайды. Бүл иммундык жүйенің маманданған жасушаларынын (Т-лимфоциттері) «өзімдікі» және «бөтен» жа- сушаларды ажырату үшін маңызды механизм болып табылады. Бір организмнің жасушаларынын кұрамында екінші организмге енгізілетін жағдайда аластау реакциясын шакыруына байланысты, олар гистоүйлесімділік антигені немесе гистоүйлесімділіктің басты молекуласы (ГБМ) деген атка ие болды. Акырғының екі класы ажыратылады — I және II. / класстың гистоуйлесімділіктің молекуласы гликопротеид болып табыла ды. Ол үш бөліктен: а) жасушаның плазмолеммасын тесіп өтіп, үш — жасуша- 468 14-Тарау. Қан жасау (тузу) және иммундық қорғау жүйесі ішілік, цитоплазмалык және жасушадан тыс үлестен (доменнен) кұралатын, трансмембраналык нәруыздан (ауыр тізбектен); б) трансмембраналык нәруыздың ілмектерінің арасында орналаскан молекулярлык массасы төмен нәруыздан (эпитоп); в) шеткері нәруыздан тұрады. Трансмембраналык нәруыздың молекулярлык кұрылымын кодтайтын гендер, гистоуилесімділіктің басты кешені (ағылш. МНС — major histocompatibility complex ) деп аталатын аймакта аныкталатын, 6-шы хромосомада орналаскан. 14.1-кесте. Иммуноглобулиндердін сипаттамасы жүктеу/скачать 74,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|