526
15-Тарау. Эндокринді жүйе
дер және полипептидті гормондарға арналған карсысарысулармен өндеген
кезде арнайы реакция береді.
Барлык апудоциттерді бірегей (генетикалык) жасушалык жүйеге бірікті-
руге олардын гистогенетикалык және гистофизиологиялык айырмашылык-
тары жол бермейді. Эндокринді емес мүшелердің эндокринді жасушалары
кейбір ұксастығына, негізінен гистохимиялык белгілеріне, карамастан, олар
сәйкес тіндердін кұрамдык элементтері болып, бүл тіндерде жасушалардың
дивергентті саралануының тізбегін түзейді. Осыған байланысты APUD-
серияның келесі түрлерін айырады:
нейроэктодерманың
туындылары (гипо-
таламустың, эпифиздің нейроэндокриноциттері. ОЖЖ және ШЖЖ пепти-
дергиялык нейрондары);
терілік эктодерманың
туындылары (Меркель жасу
шалары, аденогипофиздің APUD-сериясынын эндокриноциттері);
ішек
энтодермасының
туындылары (гастроэнтеропанкреаттык жүйенің эндокри-
ноциттері);
мезодерманың туындылары
(Лейдиг жасушалары, аналык жыныс
безінін фолликулынын текалык эндокринопигтері) және баскалар.
Кейінгі жылдарда пептидті гормондар және биогенді аминдер кейбір
эндокриндік емес жасушаларда аныкталды: үлкен түйіршікті лимфоциттерде
(табиғи киллерлерде), мес жасушаларында, эозинофилді лейкоциттерде, кей-
бір эндотелиалды жасушаларда, тромбоциттерде және моноциттерде. Эндо-
криндік емес жасушалардың эндокриндік кызметтері олардың өздеріне тән
ерекше функцияларын атқару үшін кажетті ішкі аутореттеу механизмдерінін
көрінісі болып табылады деп есептеледі.
Сонымен, әр түрлі даму көздеріне қарамастан APUD-серияның эндо-
криноциттеріне олардың цитоплазмасында
неироаминнің
(серотониннің) де,
пептидті гормонның
да болуы тән. Бірінші де, екінші де секроторлык өнім осы
мүшеде немесе баска мүшеде орналаскан нысана-жасушаларға дистантты не-
месе жергілікті (паракринді) ықпал көрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: 
