22 г пропанды дегидрлегенде 8,96 л пропен (қ.ж.) алынған болса, оның шығымын есептеңіз
емтихан билеті № 10 Галоген туындылары ациклді көмірсутектер. Сипаттамасы, медицинада қолданылуы-хлорэтил, хлороформ, йодоформ. Препараттарды зерттеу әдістерін талдаңыз. Көмірсутектердің галогентуындылары — көмірсутек молекуласындағы бір немесе бірнеше сутек атомдарының орнын галоген атомдарына алмастырғанда түзілетін қосылыстар екендігімен таныссыңдар. Химиялық белсенді болғандықтан, галогеналкандар органикалық синтезде кең қолданылады. Галогенді қосылыс құрамындағы көміртек пен сутек арасындағы С — Н байланыс энергиясы көміртек пен галоген С — Гал (фтордан басқа) байланысының энергиясынан едәуір жоғары.Ашық тізбекті қосылыстар , ациклді қосылыстар, алифатты (майлы) қосылыстар — молекуласындағы көміртек атомдары өзара түзу немесе тарамдалған тізбек құрап қосылған органикалық заттар. А. т. қ-ға қаныққан, қанықпаған көмірсутектер және олардың бір немесе бірнеше атомды туындылары жатады. Бір ғана көміртектік байланысы (С-С) бар қаныққан көмірсутектерге метанның гомологтық қатары, оның туындылары енеді. Ал құрамында қос (С=С; мыс., этилен, пропилен, изопрен, хлорирен) немесе үш (СС; мыс., ацетилен) көміртектік байланысы бар А. т. қ. қанықпаған көмірсутектер деп аталады. Қаныққан А. т. қ. қанықпаған А. т. қ-ға және кері айнала алады. Молекуласындағы көміртек атомдарын басқа функционалдық топтарға (ОН, NH2 т.б.) алмастырғанда А. т. қ-дың түрлі кластары (аминдер, спирттер, қышқылдар т.б.) түзіледі. А. т. қ. мұнайдан, табиғи газдардан, сондай-ақ өсімдіктер мен жануарлар майынан алынады.
Медицинада қосылыстардың осы тобынан келесі препараттар қолданылады - хлороформ (I), йодоформ (II), хлор-этил (III), Формулалар көрсеткендей, алғашқы екі дәрі – хлороформ және йодоформ метанның туындылары болып табылады; қалған екеуі – хлорэтил – этанның туындылары. Бұл препараттардың барлығы фармакопеялық. Химиялық жағынан олардың барлығы реактивті. Олардың молекуласындағы галогендер әртүрлі радикалдармен ауыстырылуы мүмкін.Хлорэтил, хлороформ және галотан ұшқыш заттар, олар ингаляциялық анестезия үшін қолданылады. Хлорэтилдің де ерекшелігі бар, оның қайнау температурасы өте төмен - 12-13 ° C, нәтижесінде ол тез буланып, ұлпа бетінің қатты салқындатылуын тудырады. Бұл жеңіл және қысқа мерзімді операцияларда (панаритиум және т.б.) жергілікті анестезия үшін қолдануға мүмкіндік береді. Йодоформ антисептик ретінде сырттан қолданылады. Бұл әрекет молекуладағы йодтың көміртегімен еркін байланысып, оңай бөлініп, антисептикалық әсер беретіндігіне байланысты. Хлороформ ұзақ уақыт бойы анестетик ретінде қолданылған.Ұзақ уақыт бойы хлороформ алудың ең кең тараған өнеркәсіптік әдісі спиртті ағартқышпен сірке альдегидіне (I) дейін тотықтыру болды, ол ағартқыштың одан әрі әсерінен трихлорацетальдегидке немесе хлоралға (II) айналады. Соңғысы сілтінің әсерінен хлороформды бөледі, Йодоформа йодоформиясы Трииодометан CH1a йодоформ медицинада антисептик ретінде қолданылады. Хлороформға қарағанда галоген бұл жерде берік байланыспайды және күміс нитратының ерітіндісімен оңай анықталады. Галоген мен молекула арасындағы байланыстың мұндай нәзіктігі препараттың антисептикалық әсерін анықтайды.Йодоформды синтездеу үшін дайындау әдістері мен бастапқы өнімдері хлороформмен бірдей. Жалғыз айырмашылық тотықтырғыш ретінде әдетте ағартқыш емес, калий немесе натрий гипоиодиді (KOI немесе NaOI) қолданылады. Хлорэтил - күшті есірткі. Ингаляциялық қоспадағы хлорэтил концентрациясында 3-4 т. % анестезияның хирургиялық кезеңі келеді. Анестезия тез дамиды, 2-3 минут ішінде қозу кезеңі қысқа. Ояну тез келеді.Хлорэтилдің негізгі кемшілігі - төмен емдік ені және, демек, артық дозалану қаупі.
Қазіргі уақытта хлорэтил анестезия үшін сирек қолданылады (тек өте қысқа мерзімді хирургиялық араласулар үшін), ол негізінен терінің қысқа мерзімді беткейлік анестезиясы үшін жергілікті агент ретінде қолданылады.
1) биоэтикалық зерттеулер жүргізетін Орталық (бұдан әрі – Орталық комиссия) және Жергілікті (бұдан әрі – Жергілікті комиссия) комиссиялардың оң қорытындысы;
2) зерттеу орталығында (бұдан әрі – Кеңес) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет мәселелерін қарайтын уәкілетті консультациялық - кеңесші орган тарапынан медициналық зерттеу жүргізуге рұқсат болған жағдайда жүргізіледі.