Кеңқұлақты жарқанат
Азияның жалпаққұлақты жарқанаты
Бобринский жарқанаты
Иконников жарқанаты
Ақбауыр жарқанат
Көптісті жертесер
Жұпар
Түрікмен құланы
Сары алақоржын
Роборовский атжалманы
Бессаусақты ергежейлі қосаяқ
Үшсаусақты ергежейлі қосаяқ
Гептнер ергежейлі қосаяғы
Бозтүсті ергежейлі қосаяқ
Үнді жайрасы
Көк суыр
Орман сусары
Жалман
Алып көртышқан
Если что еще больше инфо: https://stan.kz/kazakstannyn-kyzyl-kitaby-kanday-zhan/
19 ғасырдың екінші жартысындағы биогеография ғылымы.
Биогеография ғылымындағы тұжырымдалған алғашкы енбектер XVIII г. аяғымен XIX г. басында жарияланды. Бұл кезендегi iрi галым биогеография ғылымынын негiзiн калаушы - А. Гумбольд. Ол ботаникалық географиялық бiлiмдi жүйеге келтiрiп, алғаш рет осiмдiктер жамылғысынын Жер шарына таралуынын климатка байланысты екенiн далелдейді.
Жер шарынын эртүрлі аудандарының флораларын салыстырмалы зерттеу және өсімдіктердін таралу тасiлдерi жайында өсімдіктердін жеке түрлері мен бүкіл осімдіктер жабындысына казіргі географиялык орта факторларынын эсерi зерттеліп, әртүрлі енбектер жарыкка шыга бастады.
Жер шарынын әртүрлі аудандарынын флорасы бойынша біркагар енбектер, онын iшiнде К. Ф. Ледебурдын (1841-1853) Ресей флорасына арналган алгашкы торт том снбегi шыкты. Осы кезендегі ірі боганик-географтардын шшінен О. Декандоль мен А. Декандольді (Франция) жане Д. Гукердi (Англия) атауга болады.
Жануарлар географиясынан алғаш 1777 жылы В. Циммерман енбек жазған. Ол тiршiлiк еткен жерiне байланысты суткоректiлердi жіктелі, әрбір түрлiн шыккан орталығы туралы айтты. А. Уоллестін енбегiнiн жануарлар географиясынын дамуында улкен манызы болды. «Жануарлардын географиялык таралуы» (1876) леген енбегiнде, ол казбалык формалар, осы кездегi жануарлардын таралуы туралы мәліметтер жинады. Жер шарынын зоогеографиялык бөліктерге бөлінуіне көп көніл бөлді.
Мәскеу университетiнiн профессоры К. Ф. Рулье және онын шәкірті Н. А. Северцев эртүрлі ландшафттарда жануарлар дүниесін және жануарларга экологиялык факторлардын эсерiн зерттеумен айналысты. Олардын зерттеулерi жануарлар экологиясы гылымынын негізін салды.
XIX гасырдын ортасында ботаникалык географиядан жиналған білімдердің мөлшері, к бiлiмдерге караганда, элдекайда бай болды. Сондыктан сол кезенде биогеографиянын айкын тармакталған екi бөлiмi: ботаникалык география (өсімдіктер географиясы) және зоологиялык география (жануарлар географиясы) қалыптасты.
1859 жылы Ч. Дарвиннің табиғи сұрыптау жолымен турдiн пайда болу теориясы шыкты. Онын осы енбегiнiн жарыкка шыгуына байланысты биогеография ғылымы дамуынын жана кезені басталды.
Ботаникалык географиядан А. Гризебахтын «Жер шарындағы осімдіктер» (1872), Е. Вармингтің «Өсімдіктердін географиялык экологиясы>> (1896). И. Г. Борщовтін «Арал-Каспий өлкелерінің ботаникалык географияга арналган материалдары>> (1865), бо таникалык географиядан А. Н. Бекетовтін алгашкы (1896) окулык тары мен енбектерi шыға бастады.
Достарыңызбен бөлісу: |
