1 Қадашева Қ., Омарова С. К., Карипжанова Г. Т

256 
 
№12 Тақырып. Сахнаның саф алтыны. 
    
Бибігүл  Ахметқызы  Төлегенова  -  Қазақ  КСР  -  інің  (  1958  )  және 
КСРО - ның ( 1967) халық әртісі, Социалистік Еңбек Ері ( 1991). Қазақтың 
күміс  көмей  әншісі  1957  -  1958  жылдары  -  Мәскеуде  өткен  әншілер 
байқауының,  Қазақ  КСР  Мемлекеттік  сыйлығының  (  1960  )  ,  Қазақ  КСР 
Мемлекеттік  сыйлығының  (  1966)  ,  КСРО  Мемлекеттік  сыйлығының  ( 
1970)  лауреаты.    VII  -  IX  сайланған  Қазақ  КСР  Жоғарғы  Кеңесінің 
депутаты.  Ленин  ордені  және  Еңбек  Қызыл  Ту  ордені  медальдармен 
марапатталған.  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  Жеке  Алтын 
белгісінің (1999) иегері. КСРО және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік 
сыйлықтарының,  "  Тарлан"    тәуелсіз  сыйлығының  (  2001)  лауреаты.  2001 
жылы "Жыл адамы" 2002 жылдан Қазақстан Жұлдыздар аллеясында Жеке 
жұлдызға  ие.  Астана  қаласының  және  Шығыс  Қазақстан  облысының 
құрметті азаматы. 
 Журнал  мақаласының  тақырыбын  ақын  және  суретті  аса  ұқыптылықпен 
қараңыз.  Мақаланың  жалпы  тақырыбын  анықтаныз.  Сіздің  сөйлемдерініз 
қандай тірек сөздерге құрылған. 
-
 
Сізге  "  саф  "  сөзі  ұнай  ма?  Бұл  сөзді  бұрын  естідініз  бе?  Мен  бұл 
сөзді  естідім:  саф  алтын,  саф  ауа.  Ол  -  салыстыру,  ұлғайту 
мағынасындағы сөз. 
-
 
Саф  алтын,  саф  ауа  тіркестерінің  бір  -  бірінен  мағыналық 
ерекшелігін анықтаныз.   
-
 
Күміс  көмей  әнші,  алтын  дауыс  иесі,  бұлбұл  үнді  деген  тіркестерді 
естідіңіз  бе?  Бұл  тіркестер  кімдерге,  қандай  мамандық  иелеріне 
айтылады? Ой бөлісіңіз.  
-
 
Қара  жазумен  берілген  түсініктемені  оқыныз.  Ол  қалай  берілген? 
Осыған  байланысты  оның  мазмұнын  толықтыру  үшін  өзіңіз  қандай 
ой қосар едіңіз?  
 
Бибігүл Ахметқызы Төлегенова - қазақ халқының бұлбұл үнді опера 
әншісі  (  лирикалық  -  колоротуралық  сапрано  ),  актриса,  педагог.  1929 
жылдың  желтоқсан  айының  16  күні  қазіргі  Шығыс  Қазақстан  облысы, 
Семей қаласында дүниеге келген қазақ халқының мақтанышы. 
–
 
Күміс  көмей  әнші,  алтын  дауыс  иесі,  бұлбұл  үнді  тіркестерін 
аударыңыз,  салыстырыңыз.  Осы  тіркестер  Бибігүл  Төлегеновадан 
басқа тағы да кімдерге байланысты айтуға болады? 
–
 
Аты - жөні жазылған сөздің алдына оның атақ - дәрежесін жазыңыз. 
................................ Ермек Серкебаев 
................................ Нұрғиса Тілендиев 
................................ Майра Мұхаммедиярқызы 
................................  Роза Рымбаева 
................................  Қайрат Нұртас 
...............................   Жанар Дұғалова 
 

257 
 
–
 
Мәтіндегі  барлық  санмен  берілген  жылдарды  оқыңыз.  Осы  сан 
есімдерге  тиісті  жалғауларды  жалғап,  дұрыстап  оқыңыз.  Мәтіндегі 
марапаттар мен жер, ел атауларын да толық оқыңыз. 
–
 
Мәтінді  мағынасына  қарай  бірнеше  бөлікке  бөліңіз.  Оны  дауыстап 
оқыңыз.  Өзіңізді  тексеріңіз,  сан  есімдерді  жылдам  және  дұрыс  оқи 
білесіз  бе?  Мәтін  мазмұнына  сәйкес  берілген  сұрауларға  жауап 
беріңіз:  
–
 
Б.А.  Төлегенова  Кеңестер  Одағының  халық  әртісі  атағын  қай  жылы 
алды? 
–
 
Ол қандай мемлекеттік сыйлықтарды алған? 
–
 
Қандай медальдармен марапатталды? 
–
 
Сөздер  мен  сөз  тәркестерін  аударыңыз.  Оны  оқу  сөздігіңізге 
жазыңыз. 
–
 
Халық әртісі,  күміс  көмей  әнші,  бұлбұл  үнді,  жұлдыз,  опеар  әншісі, 
тұлға, атақты тұлға. 
–
 
Мәтін тақырыбын оқыңыз. Сіз мақала авторының "саф алтын" деген 
бейнелі сөзді қалай түсінесіз? 
–
 
Жаңа  сөздермен  танысыңыз,  өзіңізді  тексеріңіз.  Бұл  сөздердің 
кейбіреуі сізге таныс сөздер болуы керек. 

 
алтын - золото 

 
күміс - серебро 

 
үн - голос 

 
әнші - певец/певица 

 
бұлбұл үнді -  

 
дүниеге келу -  

 
халыұ мақтанышы -  

 
байқау -  

 
марапат -  

 
тұлға -  
–
 
Мәтіндегі  әрбір  сөйлем  жай  сөйлем  түрінде  берілген.  Осы 
сөйлемдерді  эмоция,  пафос  түрін  беру  үшін,  оның  эмоционалдық 
бояуын  өзгертіп айтып  көріңіз.  Ол  үшін сұраулы  және  лепті  сөйлем 
түрінде баяндауға әрекет жасаңыз.  
–
 
Мақал  -  мәтелді  оқыңыз.  Онда  атақты  тұлғалар,  өнер  адамдары 
туралы жақсы ойлар берілген. 

 
Сырлы аяқтың сыры кетсе де, сыны кетпейді. 

 
Білгенге - маржан. 
 
Әйел затын табиғи әдемілігінен де сұлу ету - менің басты мақсатым 
–
 
Сізге макияж жасатуға қыз - келіншектер көп келеді ме? 
–
 
Иә.  Бір  байқағаным,  макияж  жасатқаннан  кейін  қыздардың  көбі 
өздеріне  сенімді  бола  бастайды.  Әрі  өмірге  деген  көзқарастары  да 
өзгереді.  Әйел  адамдардың  көпшілігі  өзіне  күтім  жасауға  ерінеді. 
Тіпті қастарын да жұлмайды, боянбайды. Мәселе бояуда емес, әрбір 

258 
 
әйел  өзінің  табиғи  сұлулығын  сақтай  отырып,  бояна  білулері қажет. 
Сондықтан әр әйел затын өздерінің табиғи әдемілігінен де сұлу ету - 
бұл менің басты мақсатым. 
 
–
 
Қызметіңіздің құны қанша? 
–
 
Менің  еңбегімнің  құны  20  000  теңгеге  дейін  барады.  Ал  тойға 
арналған макияж түрі - 15 000 теңге. Негізгі баға - 3-5 мың теңгеден 
басталады,  халықтың  қалтасына  шақ.  Ал  1  000  теңгеге  студент 
қыздардың  бетін  әрлейміз.  Бұдан  түскен  ақшаны  балалар  үйіне, 
қайырымдылық қорына береміз. Жылына бірнеше рет балалар үйіне 
барып,  қайырымдылық  шараларын  жасап  тұрамыз.  Жаңадан 
үйренген мамандар макияжды 3 000 теңгеге жасайды. 
–
 
Табиғи сұлулықты сақтау үшін не істеу керек? 
–
 
Қыз балаға 18 жасқа дейін боянбау керек деп жатады. Ол дұрыс емес. 
Әр қыз 18 жастан бастап қасын жұлып, бетіне дұрыс тоналдық крем 
таңдай  білуі  керек.  Қатты  боянбай,  өзінің  табиғи  сұлулығын  сақтай 
отырып,  боянса,  соның  өзі  жеткілікті.  18  жастан  бастап  бетке 
безеулер  шыға  бастайды.  Сондықтан  косметологқа  жиі  бару  керек. 
Кешкісін  макияжды  жуып,  бетке  крем  жағып  ұйықтаған 
дұрыс.Өйткені біздің бет - әлпетіміз түнде демалу керек. Макияжбен 
ұйықтауға мүлдем болмайды.  
–
 
"Жұлдыздар отбасы" журналындағы мақаланы оқыңыздар. Мәтіннің 
жалпы  мазмұнын  айқындаңыздар.  Сіздердің    бұл  мақала  туралы 
қандай пікірге негізделген? 
–
 
Екі  қатарда  берілген  сөздерді  оқыңыздар.  Асты  сызылған  сөздерге 
берілген сөздер қатары синоним бе? 
–
 
Осы екі сөздің біреуін тақырып атауынан іздеп, оның грамматикалық 
нысанын анықтаңыз. 

 
Өз жұмысымнан ләззат аламын. 

 
Өз қызметімнен ләззат аламын 
–
 
Мына  сөзді  бірнеше  рет  оқыңыз.  Сіз  бұл  сөздің  мағынасын  қалай 
түсінесіз? Осындай әдемі сөздер қатарын өзіңіздің сөзіңізде белсенді 
пайдаланыңыз. 
–
 
Әдемі  сөзінің  бірнеше  синонимдік  қатары  бар:  сұлу,  нұрлы,  көрікті, 
ажарлы және т.б. 
–
 
Осы  сөздің  мағынасын  сөз  тіркесі  құрамында  айқындаңыз.  Табиғи 
әдемілік, сұлу ету, нұрлы келбет, көрікті әйел, ажарлы қыз 
–
 
Мәтін  тақырыбын  аудармасымен  беріңіз.  Аудару  кезеңінде  синоним 
сөздерді ұтымды пайдалануды ұмытпаңыз. 
–
 
Мәтін тақырыбындағы сиякөк түспен берілген сөз тіркесін неге басқа 
түспен безендірілген? Осы сөз тіркесін бейнелі, айшықты сөйлеммен 
қоданып көріңіз. 

 
Әйелді сұлу ету не үшін керек? Сіздің жауабыңыз қандай? 
–
 
Тақырыптың  атауында  "менің  басты  мақсатым"  деген  сөйлем  бар. 

259 
 
Сіздің басты мақсатыңыз қандай? Түсіндіріңіз. 
–
 
Мақала мәтінін оқыңыз. 
–
 
Сұрақ: Сізге макияж жасатуға қыз - келіншектер көп келе ме? 
–
 
Иә,  бір  байқағаным  макияж  жасатқаннан  кейін  қыздардың  көбі 
өздеріне  сенімді  бола  бастайды.  Әрі  өмірге  деген  көзқарастары  да 
өзгереді.  Әйел  адамдардың  көпшілігі  өзіне  күтім  жасауға  ерінеді, 
боянбайды. Мәселе бояуда емес, әрбір әйел өзінің табиғи сұлулығын 
сақтай  отырып  бояна  білулері  қажет.  Сондықтан  әр  әйел  затын 
өздерінің  табиғи  әдемілігінен  де  сұлу  ету  -  бұл  менің  басты 
мақсатым. 
–
 
Сұрақ: Табиғи сұлулықты сақтау үшін не істеу керек? 
–
 
Қыз балаға 18 жасқа дейін боянбау керек деп жатады. Ол дұрыс емес. 
Әр қыз 18 жастан бастап қасын жұлып, бетіне дұрыс тоналдық крем 
таңдай  білуі  керек.  Қатты  боянбай,  өзінің  табиғи  сұлулығын  сақтай 
отырып, боянса, соның өзі жеткілікті.   
–
 
Сұхбаттағы  сұрақ  пен  жауап  бөліктерге  бөлінген.  Өзіңізді  тілші 
рөлінде санап, әдемі екпінмен оқып шығыңыз. 
–
 
Сізге / макияж жасатуға / қыз - келіншектер / көп келе ме? 
–
 
Иә  / бір  байқағаным  / макияж жасатқаннан  кейін  / қыздардың  көбі  / 
өздеріне сенімді бола бастайды. 
–
 
Мақаладағы  суретке  қараңыз.  Сіздің  сөйлеміңіздің  негізін  құрайтын 
тірек сөздер тізбегін беріңіз. Мақалада қандай мәселе көтерілген? 
–
 
Келесі  сөздер  сөз  тіркестерін  есіңізде  сақтаңыз.  Олардың  барлығы 
мәтіндерде кездеседі: 
–
 
әйел заты, әдемілік, сұлу, басты мақсат, бояну, сенімділік, қыздардың 
көбі, көзқарастары, табиғи әдемілік. 
–
 
Екі интервю мәтінін оқыңыз. Оның мазмұнына сай жауап беріңіз. 
–
 
Мәтін  мазмұнына  жақын  келетіндей  мәтін  беріңіз.Әсіресе  "табиғи 
әдемілік" тіркесіне ерекше тоқталыңыз. 
 

жүктеу/скачать 5,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: