2.1 Болашақ логопедтердің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру үдерісін ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету Бакалаврдың кәсіби құзыреттілігін қалыптастырудың функционалды және ұйымдастырушылық моделі құзыреттілік, жүйелік және проблемалық тәсілдер негізінде жасалды. Модельдің барлық блоктары өзара байланысты және өзара тәуелді. Бірыңғай оқу міндеті жүйе құраушы байланыс ретінде әрекет етеді.
Болашақ логопедтің кәсіби-педагогикалық құзыреттілігі – бұл сөйлеу бұзылыстарын жүйелі түрде диагностикалауға, оларды ұқсас көріністерден ажыратуға, әртүрлі сөйлеу терапиясын қолдану негізінде түзету-педагогикалық жұмыстың тиімділігін болжауға, сөйлеу дамуындағы кемшіліктерді түзетуге, ата-аналармен және педагогикалық қызметкерлермен кеңес беру және алдын-алу жұмыстарын жүргізуге қабілетті тұлғаның интегративті сапасы.балалардағы, жасөспірімдер мен ересектердегі сөйлеу бұзылыстарының шиеленісуіне жол бермеуге бағытталған.
Жоғары оқу орнында логопед-мұғалімінің кәсіби-педагогикалық құзіреттілігінің құрылымы төмендегідей компоненттерден тұрады:
- мотивациялық – болашақ логопедтің кәсіби оқуға деген мотивтері, мақсаттары, қажеттіліктері, кәсіби-педагогикалық қызметке деген қызығушылығын қалыптастыру. Тиісті білімді, дағдыларды және кәсіби маңызды қасиеттерді, педагогикалық құндылықтарды қалыптастырудың маңыздылығын түсіну, кәсіби қызметті қабылдау және түсіну;
- когнитивті – болашақ логопед-мұғалімінде түзету-педагогикалық іс-әрекет туралы ғылыми білімдердің жиынтығын, логопедия технологиясын, оның мәні мен құрылымдық компоненттерін, түзету-педагогикалық мәселелерді шешу технологиясын сипаттайды;
- белсенділік – жоғары кәсіби деңгейде іс-әрекетті меңгеруді көрсетеді және арнайы білімнің болуын ғана емес, сонымен қатар оларды практикада қолдана білуді, болашақ логопедтің түзету-педагогикалық процестің дамуын болжау және болжау қабілетін, осы процестің баланың сөйлеу дамуына әсерін және оның кәсіби қызметінің нәтижелерін қамтиды;
- рефлексивті – түзету-педагогикалық іс-әрекеттің нәтижелерін және өзінің даму деңгейін, жеке жетістіктерін саналы түрде бақылау және бағалау, талдау мен рефлексияны жүзеге асыру, өзін-өзі бағалаудың даму деңгейін және сөйлеу терапиясының даму дәрежесін, оған дайындықты және жеке түзету-педагогикалық іс-әрекеттерін анықтау қабілетінде ашылады;
- коммуникативті – тұлғааралық байланыстарды орнату, ұжымда тиісті қатынастарды ұйымдастыру, өз іс-әрекеттерін әріптестердің іс-әрекеттерімен үйлестіру, әртүрлі жағдайларда қарым-қатынастың оңтайлы стилін таңдау, ойларды нақты және нақты айту, сендіру, дәлелдеу, ұтымды және эмоционалды ақпаратты беру, диалогты ұйымдастыру және қолдау, ақпаратты берудің ауызша және вербальды емес құралдарын пайдалану.
Студентті кәсіби даярлау проблемасының қазіргі жағдайын талдау осы көп өлшемді мәселені зерттеуге біртұтас, жүйелі және белсенді көзқарас студент-болашақ логопедті педагогикалық қызметке дайындау моделін құруды талап етеді деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Мазмұндық модель тұтас педагогикалық процесс ретінде әдіснамалық тәсілдемелерге (жүйелі, әрекеттік, практикалық-бағдарланған, құзыреттілік) және принциптерге (сабақтастық, үздіксіздік, интегративтілік, кәсіби бағыттылық) негізделеді, өзара байланысты блоктарды – мақсатты, мазмұндық, процестік және нәтижелі–бағалау блоктарын қамтиды.
Зерттеу тақырыбы бойынша біз оқу іс-әрекетінің мақсаты мен оған қол жеткізілетін жағдайлардың бірлігін түсінеміз. Оқытуға деген міндетті тәсіл тек оқу мақсаттарын ғана емес, сонымен қатар оларға қол жеткізу шарттарын да сипаттайды. Сондықтан, әзірленген модель мақсатты блокты және педагогикалық жағдайлар блогын қамтиды (бұл ұйымдастырушылық-мазмұндық блоктың ішкі жүйесі).
Модельдің барлық блоктарына толық сипаттама береміз.
1. Мақсатты блок мемлекеттік стандартпен анықталады; ол қажетті дағдылардың көлемімен ғана емес, сонымен қатар түлектің жеке қасиеттерінің жиынтығымен де көрінеді. Болашақ логопедтің негізгі сипаттамасы – бұл ата-аналармен және педагогикалық қызметкерлермен түзету-педагогикалық, диагностикалық және кеңес беру жұмыстарын жоғары деңгейде жүзеге асыруға мүмкіндік беретін кәсіби және педагогикалық құзіреттілік.
Қоғамның әлеуметтік тапсырысына, нормативтік құжаттарға (МЖС, оқу жоспары, оқу бағдарламалары және т.б.) сәйкес жүзеге асырылады. Білім беру мазмұны білім алушылардың әлеуметтік, педагогикалық талаптары мен жағдайларын, жеке-жеке даму талаптарын ескере отырып жинақталады. Құзыреттілік тәсілі құзыреттілік жиынтығы түрінде оқыту нәтижелерін сипаттауды қамтиды. Осылайша, біз «Арнайы педагогика» (Логопед) бейіні бойынша бакалаврдың арнайы құзыреттерінің жиынтығын әзірледік, оны стандарт талабымен іске асыру шарттарында жұмыс істей білуі тиіс. Бұл жинақ мұғалім-логопедтің арнайы кәсіби құзыреттіліктерінің жиынтығын нақтылайды, олар өз кезегінде «Педагогикалық білім» бағыты бойынша анықтаған кәсіби педагогикалық құзіреттіліктер жиынтығына кіреді.
Біз модельді білім беру процесіне енгізуден күтілетін нәтижелерді тізімдейміз.
АҚ1 қалыптастырылатын операциялық құрамына сәйкес оқу материалын іріктеуге дайындық