Шығ. Эрос пен өркениет. Харьков. 1994; Бір өлшемді адам. – М., 1994.
МАРСЕЛЬ Габриель Оноре (1889–1973) – франц. философы, драма- тург, театр және музыка сыншысы. Франциядағы католиктік экзистен- циализмнің пайда болуы М. есімімен байланысты. Өзінің алғашқы
«Метафизикалық күнделік» (1927) шығармасында ол адам, жеке адамның статусы экзистенция деген байламға келеді. «Адамдар адамдыққа қарсы» (1951) және «Мәселеге айналған адам» (1955) жұмыстарында филосо- фиялық сын пәні «адамсыздану технологиясы» бар ХХ ғ-ға сынмен қа- райды. Оның пікірінше, философияның міндетін бүгінгі таңда өнер атқа- рады. Кьеркегордан бастап көптеген экзистенциалистерге тән театрға
366
қызығушылық осы қажеттіліктен туған, өйткені драма стихиясы – диа- лог, сөйлеу – интерсубъективтіктің құралы, ол объективацияны қажет ететін философияның әдістеріне көнбейді. «Ғылыми» философияда адам өмір кешуінің мәселелеріне байланысты даналықтың ұшқыны да жоқ. Адамдардың өзара қарым-қатынасы мәселесінде өнерге, музыкаға, кескін- деме өнері мен драматургияға басымдық берілуі тиіс. М. өркениет тарихын байланыстырушы буын ретінде рухани мұраға, өткеннің мәдениетіне үлкен назар аударады. М. мәдениет зерттеушінің басты міндеті – өркениеттің рухани мұрасы, мұраны, құндылықтарды анықтау деп біледі. Сондықтан да сол философияда алғашқы қатарға болмыстың пайдасын растайтын: ұғыну-қабылдау, сезіну, дүниенің «заттылығы» мен әмбебап қатынасқа қабілеттілігі мәселелері шығуы тиіс. М. болмыстың нағыз тыныс- тіршілігінде табиғаттың әсем көріністерінің рөлін ерекше атап көрсетті, ландшафдты өзіне қабылдай білудің сарқылмас қатыстылықтың формасы. Табиғат апаты – әлемдік қасірет. М. үшін табиғат пен гуманизм біртұтас, ал олардың синтезі – өнер.
Достарыңызбен бөлісу: |