Патогенезі.
1. Жұқтыру сатысы
Инфекцияның кіру қақпалары – тері, шырышты қабықшалар.
Кіру қақпасының локализациясы аурудың клиникалық түріне әсер өтеді. Осы жерде
біріншілік аффект пайда болуы мүмкін – бір бірін ауыстырып дамитын дақ,
папула,көпіршік, пустула, жара.
2. Лимфогенді таралу сатысы
Қоздырғыш лимфогенді жолдарымен регионарлы лимфа түйіндеріне жетіп, көбейіп,
қабыну процесс тудырады (лимфаденит). Бактериялар ыдырағанда эндотоксин бөлініп,
жергілікті патологиялық процестер дамиды. Біріншілік бубон пайда болады.
3. Бактериемия сатысы
– лимфа түйінінің қорғаныс қасиеті төмендегенде,
қоздырғыш қанға түсіп, жайылмалы турлері дамып, токсико-аллергиялық өзгерістер
айқын көрінеді.
4. Гематогенді диссеминация
бойынша қоздырғыштар паренхиматозды ағзаларда –
бауырда, көкбауырда, өкпеде ошақтанады. Гранулемалар пайда болады. Олар ақшыл-сары
түсті, көлемі 1-4 мм. Гранулема ортасында некроз ошағы эпителиалді клеткалармен,
лейкоциттермен лимфоциттермен қоршалған. Туберкулездік гранулемаларға ұқсайды.
Соңынан олар некрозданып, дәнекер тіндермен алмасады. Гранулематозды процесс лимфа
түйіндерінде айқын көрініп, іріңдеп, өзі тесілуі мүмкін.
Барлық сатыларының дамуы міндетті түрде емес. Инфекциялық процесс кез келген
сатысында тоқтап қалу мүмкін.
Клиникасы.
1.Жасырын кезеңі - 3-5 күн (2-3 аптаға созылуы мүмкін).
2.Бастапқы кезең
3. Өршу кезеңі
4. Айығу кезеңі
Ауырлығы бойынша – жеңіл, орташа ауыр, ауыр түрлері
Ағымы бойынша – жедел, баяу, рецидивті түрлері.
Жалпы симптомдары:
Қызба 38-40° ремиттерлеуші, интермиттерлеуші, дұрыс емес, тұрақты, толқын
тәрізді сипатта болуы мүмкін. Жиі кездесетін түрі – ремиттерлеуші қызба, ол 2-3 толқын
болуы мүмкін. Ұзақтығы – 2-3 аптаға, сирек 5-7 немесе одан да көп уақытқа созылуы
мүмкін. Қалтырау, бас ауру, бұлшық еттерінің ауруы, жалпы әлсіздік, анорексия.
Науқастың беті ісінкі, қызарып тұрады, конъюнктивит, склерит. Экзантема болуы мүмкін
– эритематозды, дақты- папулезді, розеолезді, петехиалді. Салыстырмалы брадикардия,
АҚ төмендейді. Бауыр, көкбауыр ұлғаяды.
Туляремияның клиникалық түрлері жұғу жолдарына байланысты. Г.П.Руднев
бойынша келесі түрлерін ажыратады
(№4 кесте).
№4 кесте
Достарыңызбен бөлісу: |