Қазақстан республикасының Ғылым және білім министрлігі


Оқушылардың ДЭЕМ-мен жұмыс кезіндегі отыруына қойылатын талаптар



бет5/13
Дата15.09.2017
өлшемі2,04 Mb.
#32563
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13

Оқушылардың ДЭЕМ-мен жұмыс кезіндегі отыруына қойылатын талаптар.

ДЭЕМ-мен жұмыс істеу кезінде оқушы санитарлық гигиеналық талаптарға сай отыруы тиіс. Стол мен орындық оқушының бойының ұзындығына сай талдауы қажет. Орындық столдан 3-5 см ішке еніп тұруы, оқушының басы 5-7º бұрышқа иіліп тұруы тиіс.

Оқушы тік отырған жағдайдағы оқушының көзі экранның центрінің тұсында болуы қажет. Монитор экранындағы символдарды көру бұрышы 20 бұрыштық минуттан кем болмауы керек. ДЭЕМ – экранындағы символдарды көру қашықтығы – 0,6-0,7 м аралығында болуы тиіс.

Оқушылардың жұмыс орны дербес ЭЕМ-мен жабдықталған 1 үстелден және биіктігі өзгертілетін, айналмалы орындықтан тұрады. Дербес компьютер, оқулық орналасатын және оқулықпен жұмыс істеуге арналған үстел бетінің өлшемі 1300х700мм болуы керек. Оқушы үстелінде ДК барлық құрылғыларымен орнатылады. Пернетақтаның алдында 30см ендікте дәптер қоятын және жауырынның бұлшық еттеріне күш түспес үшін шынтақты тіреп отыратын орын болуы тиіс. Монитор қойылатын үстел беті жазық, ал пернетақта орналасатын үстел беті көлбеу (120-150 бұрышқа) болу керек. Үстел жиегінің және орындықтың биіктігі бейнемонитормен жұмыс істеп отырған оқушы бойына сәйкес қойылуы керек. Үстелдерге ток көзі мен жергілікті желі кабельдері жүргізіледі. Информатика кабинеті үшін ток көзінің жалпы электрлік кескіні есептеуіш техникасының құжаттарына сай қондырылады. Еден беті тегіс, ой-шұңқырсыз, сырғанамайтын және оңай тазаланатын антистатикалық қасиеттері болуы қажет.

Мұғалімнің жұмыс орны үстелмен және басу құрылғысы мен мультипроектор қоятын 2 тумбамен жабдықталады. Мұғалім үстелінің өлшемі 1300х700мм. Тумбаның магниттік тасымалдаушысы, күнделікті сабаққа қажетті транспаранттар салынатын 350х500х100мм өлшемдегі 1-2 жәшігі болуы керек. Компьютерлік үстелдің дәптер, сыныптық журнал және т.б. салынатын қалташасы болады. Сабақ барысында оқушылардың жұмыс орындарына электр желілерін қосу мен оны өшіруді мұғалім өзі жүргізуі қажет.

Информатика кабинетіндегі компьютерлердің орналасуы сабақ барысында мұғалім мен оқушылардың емін-еркін жүріп-тұруына ыңғайлы болуы қажет. Дербес компьютерлердің жұмыс орындарының орналасуы 3 вариантта болуы мүмкін:



    1. Жағалай (периметрлік);

    2. Қатарлық (1-3 қатар);

    3. Орталық.

Оқушылардың және мұғалімнің еңбек қауіпсіздігі, электрмен жұмыс жасау қауіпсіздігі және тұрақты жарықтандыру деңгейі тұрғысынан алғанда ДК-де жұмыс істеу орындарын жағалай орналастыру нұсқасы тиімді болып табылады.

Жұмыс орындарын жағалай орналастыру нұсқасы бойынша келесідей қашықтықтар белгіленген:



  • Информатика кабинетінің ені бойынша: терезе жақтаулары бар қабырғалардан үстелдер кем дегенде 0,8м қашықтықта орналасуы керек. Терезе жақтауларына қарсы қабырғалар мен оған жағалай орналасқан ДК үстелдері 10см қашықтықта орналасуы керек, ал кейбір жағдайларда бейнемониторларға байланысты үстелдер мен қабырғалардың қашықтықтары өзгеруі мүмкін.

  • Информатика кабинетінің ұзындығы бойынша: ДК-дің екі орындық үстелдері қатар қойылады. Бір орынды үстелдердің арасы ашылып қойылады, соған сәйкес үстелдердің арақашықтығы кабинет ауданы мен ондағы оқушылардың жұмыс орындарының санына байланысты болады.

ДК-мен жұмыс істеу үстелдері жағалай орналасқанда, сабақтарға, оқушылардың білімін тексеруге, жазба бақылау жұмыстарын орындауға, дәптерде программа құру және есептер шығаруға арналған қажетті орындар оқушылардың санына байланысты оқушы үстелдерімен және орындықтарымен жабдықталуы тиіс. Екі орынды оқушы үстелдері біріктіріліп қойылмайды (олардың ара қашықтығы кем дегенде 0,5м).

Кабинетте оқыту құралдары мен жабдықтары бағдарлама бөлімдері бойынша орналастырылады. Демонстрациялық көрнекіліктер және өздік жұмыстарға арналған құралдар бөлек сақталады. Информатика кабинетіндегі оқыту көрнекілік құралдары мен жабдықтары шкафтарда сақталады, ол лаборант бөлмесінде сақталуы да мүмкін.

Информатика кабинетінде құрал-жабдықтар мен мұғалімнің жұмысын жеңілдететін әдістемелік картотека және сабақ өткізуге дайындық құралдарының тізімі болады.

Информатика кабинетіндегі жұмыстарды ұйымдастыру

Информатика кабинетіндегі ұйымдастыру жұмыстарын кабинеттегі құрал-жабдықтарға жауап беретін, информатика курсында компьтерлік технологияны оқу үрдісінде және жалпы білім беру пәндерінде оқушылардың қолдануын, ондағы мұғалімдер жұмысын ұйымдастыратын информатика мұғалімдерінің арасынан сайланған кабинет меңгерушісі басқарады.



Кабинет меңгерушісі:

  • Кабинеттегі жабдықтардың сақталуына;

  • Инвентаризациялық тіркеу журналын жүргізуге;

  • Құрылғылардың әрдайым дайын болуына, есептеуіш техниканың техникалық қызмет көрсетілуінің өз уақытында тыңғылықты орындалуына, машиналардың істен шығуын тіркеп отыру, оларды жөндеу және қалпына келтіру жұмыстарын реттеуге;

  • Апатты жағдайларда өрттен сақтану және алғашқы дәрігерлік көмек көрсету құралдарының дайын болуына;

  • Оқушыларға техника қауіпсіздігі бойынша кіріспе және деңгейлі нұсқаулардың өтілуін қадағалауға;

  • Оқытушылар мен оқушылардың техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтауына;

  • Сабақ басталғанда және аяқталғанда журналдың дұрыс тіркелуін қадағалау, электр көзіне қосуға және ажыратуға жауапты.

Оқушылар информатика кабинетіне алғаш кірген күні мұғалім оларды бойына, есту және көру жағдайына байланысты жұмыс орынын бекітіп беру керек, сонымен қатар техника қауіпсіздігі мен онда жұмыс істеу ережесімен таныстыру керек. Оқушылар жұмыс орнының реттілігіне және ондағы орналасқан құрылғыларға жауап береді.

Оқушылар техника қауіпсіздігі және жұмыс жасау ережесі бойынша сынақтан өтіп, «Техника қауіпсіздігі ережесі бойынша нұсқаудан өткізу мен оны тіркеу журналы» атаулы журналға белгілену керек. Онда нұсқаудан өткен күні және сынақтан өткені туралы белгі, нұсқауды өткізген мұғалімнің аты-жөні, сынақтан өткен оқушының аты-жөні, сынақтан өткен оқушының аты-жөні және нұсқаудың мазмұны берілген. Бұл мәліметтерді мұғалім бекітіп қол қояды.



Бақылау сұрақтары

  1. ЕТК-де жүргiзiлетiн сабақтар;

  2. ЕТК - дегi дербес компъютердiң (ДК) орналасуына және жабдықталуьна қандай талаптар қойылады?

  3. ЕТК-н ұйымдастыруға гигиеналық нұсқаулар қандай?

Негізгі әдебиеттер: [3, 4, 5, 6, 14, 17]

Қосымша әдебиеттер: [22, 28, 29]
12 –ДӘРІС.

Тақырыбы: Информатика курсы бойынша оқу үрдісін жоспарлау. Оқу үрдісінін тақырыптық жоспары және сабақ жоспары.

Сабақтың конспектісі және оның құрамы. Сабақтың дидактикалық мақсаты және оның қорытынды нәтижесі. Информатика сабағының құрылымы, оған қойылатын талаптар.

Мақсаты: Информатикадан оқыту жұмысын ұйымдастыру, оқу сабағының

түрлерін талдау, информатика сабағын ұйымдастырудың түрлері



Сабақ –информатикадан оқыту жұмысына ұйымдастырудың негізгі түрі.

Мектептегі барлық пәндер бойынша оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастырудың негізгі түрі сабақ болып қалыптасады. Мектептегі сабақ класс-сабақ жүйесінің негізін қалайды. Оның мынадай негізгі сипаттары бар:

1) оқу топтарының құрамы;

2) әр кластағы оқыту мазмұнын қатаң анықтау;

3) оқу сабақтарының нақты белгіленген кестесі;

4) оқушылар жұмыстарының жекелей және бірлескен түрлерін ұштастыру;

5) мұғалімнің жетекші ролі;

6) оқушылар білімін жүйелі тексеру және бағалау.

Чех халқының аса үздік педагогы Я.А.Коменскийден бастау алған класс-сабақ жүйесі бүгінгі күнге дейін мектепті құрылымдық ұйымдастырудың негізі болып келеді. Өзінің тарихында оқыту үрдісін ұйымдастыру түрлері әлемдік тәжірибеде өзгеріссіз қалған жоқ ХІХ ғасырдың басынан бастап бүгінгі дәуірге дейін шетелдік тәсiлдер жинақталды. Солардың ішінде белльланкастерлiк түpi, мангейм жүйесi, дальтон жоспары, Трамп жоспары сияқты түрлерi бар. Ал, информатика негiздерiн оқыту дидактиканың қалыптаскан бай тәжiрибелерiн пайдаланады, әрі мазмұнын өзінің ерекшелiктерiмен толықтыра түседi.

Дидактикада сабақ типтерiн жүйелеуде әртүрлi айырым белгiлерi пайдаланылады. Сабақтың ең басты белrici – оның дидактикалық мақсаты. Ал, дидактикалық мақсат-оқытушының алға қойған жоспарын көрсетеді. Cоған сәйкес дидактикада сабақтың мынадай түрлерi бар:

l) жаңа сабақ (тың хабарлар айту, түciндipy сабағы);

2) оқушылардың шеберлiктерiн және дағдыларын дамыту, бекiту сабағы (жаттығу сабағы);

3) оқушылардың бiлiмiн шеберлiriн және дағдыларын тексеру сабағы. Көптеген жағдайларда мұғалiм осы аталған дидактикалық мақсаттардың бiреуiн ғана басшылыққа алып қоймайды, олардың бiрнешеуiне немесе барлығына тұтастай сүйенедi. Сол себептi тәжiрибе жүзiнде аралас сабақ түpi кеңiнен қолданылады. Аралас сабақтың құрамы әртүрлi болып келедi және оның бiрқатар артықшылықтары бар. Сабақтың түрлерiн араластыра қолдану жаңа бiлімді сапалы, әрi жылдам қабылдауды, кері байланысты және пeдагогикалық үрдістi басқаруды, бағаларды көбейтудi, (шығаруды жекеше ұйымдастыруды қамтамасыз етедi. Дегeнмен, информатикадан өтілетін сабaқтардың өздік дидактикалық ерекшелiктерi бар. Егер информатика курсы орта мектепке міндеттi пән ретiнде енгiзiлгеннен бәрi қалыптасқан тәжiрибелерге тоқталатын болса М.П.Лапчик информатика курсы бойынша өтiлетiн сабақтарды ЭЕМ-дi қолдану мөлшерiне қарай үш түрге бөледi демонстрация, фронтальды лабораториялық жұмыс және практикум: Осы уақытқа дейiнгi қалыптасқан тәжiрибелер информатикадан оқу сабақтарын дидактикалық функциясы бойынша топтауға мүмкіндiк бередi.

Информатиканы оқытуды ұйымдастыру.

Информатика сабағын ұйымдастырудың түрлері.

Компьютердегi оқу үрдісi төмендегiдей үш аспектiнi қамтиды:

1)оқушының оқу танымдық iс-әрекетiн басқару;

2)оқушының информациялық үрдістердi басқаруы;



  1. оқушының жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру және дамыту.

Аталған аспектілерге сәйкес:

  1. оқу танымдық үрдістi ұйымдастырудың түрлерi: класс-сабақ жүйесi және т.б.

  2. оқытуды ұйымдастыру түрі: дербес, фронтальды, коллективтiк топтық;

  3. тәрбие жұмысын ұйымдастыру түрі болып бөлiнедi.

Сабақ және оның құрылымы.

Сабақ жоспарын құрған кезде төмендегі элементтерді қамту керек:



  • Жаңа тақырыпты оқып білуге дайындық жатығуларының жүйесі;

  • Жаңа материалды, тарихи мәліметтерді немесе проблемалық жағдайларды қолдану арқылы түсіндіру;

  • Сабақтың кез-келген сатысындағы рөлдік оқу ойыны;

  • Үйге тапсырма және оған нұсқау беру;

  • Сабаққа дайындалғанда қолдануға болатын әдебиеттердің тізімін құру.

Сабақ жоспарын құруға негізгі нұсқаулар.

  1. Сабақ тақырыбы.

  2. Сабақтың мақсаты (білімдік, тәрбиелік, дамытушылық, практикалық).

  3. Сабақты өтүге қолданылатын құрал жабдықтар (ОТҚ, көрнекі құралдар, ПЖ, ПҚ, гипертекст, мультимедия, оқу киносы).

  4. Сабақты жүргізу жоспары, сабақты жүргізуде қолданылатын формалар мен әдістердің қолданылу реті және сабақтың әр кезеңіне қажетті уақыт мөлшері.

  5. Сабақты жүргізудің толық жазбасы, оның мазмұнында мыналар қамтылу керек:

  1. Үй жұмысын тексеру ісі қалай жүргізіледі;

б) Кімге қандай сұрақ қойылады;

в) Сыныппен қандай жалпылама жұмыс өткізіледі;

г) Жаңа материал қандай әдіспен жеткізіледі:


  • қандай енгізу жасалынады;

  • оқытушының өзімен не мазмұндалады, оқушылар не орындау керек;

  • оқытушымен қойылатын сұрақтар және оған берілетін жауаптар;

  • қандай көрнекі оқу құралдары қолданылады, олар қашан және қалай көрсетіледі;

  • қандай қорытындылар шығарылады, жұмыстың нәтижесінде оқушыларға не білу керек.

д) Сабақтағы өткен материалды бекіту қалай өткізіледі, оқушылардың жаңа материялдарды түсіну қалай көрсетіледі және оның бұрын өткен материалмен байланысы;

ж) Егер өздік жұмыс өткізілсе, онда оның мазмұны қандай, оны өткізуге қандай талаптар қойылады, тексеру қалай өткізіледі;

з) Үй жұмысы қандай және ол қашан беріледі, оған қандай анықтамалар беріледі;

е) Сабақтың қорытындысын шығару.



  1. Егер курс машинасыз болса, онда конспектіге “тақта түрі” қосылады, яғни дәптерге тақтадағы барлық жазулардың мазмұны мен тұрған жері, қашан және қалай жазылу керек деген нұсқаумен сабақты өткізеді.

  2. Егер курс машиналық болса, онда тақтада не берілетінің және дисплей экранында не қарастырылатының көрсету.

Мұғалім басқа оқытушылардың тәрбие жұмыстарымен танысып, олардың оқыту мен тәрбие әдістерін өзінің қолданып жүрген әдістерімен салыстырып, өзіне тиімді қортынды жасау үшін озат тәжірибелі мұғалімдердің сабағына қатысады.

Информатика сабағына қатысудың өз алдына қойған мақсаты бар:

Білімділік: мұғалімнің іс-әрекеті зерттеу арқылы сабақ өткізудің педагогикалық технологиясының әмбебап элементтерін меңгеру. Оқушылармен, сыныптық дайындық деңгейімен танысу. Таратпа материалдарды, оқулықты, оқулықтың құрал-жабдықтары мен курстың бағдарламасын қолдана отырып, әрбір оқушыға информатика негіздерінің алғашқы фундаментальды білімін беру, оқушылар осы білімді, мектепте оқылатын басқа ғылымдардың негіздерін түпкілікті және сапалы түрде меңгеруге, информатиканы оқытудың ерекшеліктерін игерудегі сыныптың негізгі ерекшеліктерімен танысу.

Дамытушылық: мұғалімнің педагогикалық іскерлік пен дағдыны талдау жасай білуін қалыптастыру. Информатиканы оқытуда дидактикалық принциптерді қолдануды меңгеру. Басқа пәндердің оқыту әдістемелерін салыстыру және оны өз сабағында пайдалана білуге үйрету. Өз біліміңді бір пәнді оқыту әдістемесінен екіншісіне ауыстыра білу. Нақты бір мұғалімнің педагогикалық әдістері мен тәсілдерін шығармашылықпен қабылдай отырып, оны жете түсініп, бағалауға үйрену.



Тәрбиелік: информатиканы оқытуға және мұғалімнің жеке тұлғасының даралығына қызығу.

Информатикадан сынақ сабақтарын ұйымдастыру және өткізудің әдіс-тәсілдері.

Оқушылардың білімін бағалау – оқу үрдісінің негізгі элементі болып табылады. Информатика пәнінің мұғалімі сынақ сабағын жүргізу кезінде қандай проблемаларға кездеседі, мысалы Word текстік редакторын өту кезінде.

Біріншіден, теориялық білімді тексеру керек: терминдерді, анықтама беру және т.б., мысалы: абзац, редакциялау, форматтау. Сол уақытта текстік редакторда кейбір іс-әрекеттерді орындата отырып практикалық тұрғыдағы біліктілік деңгейін тексеру қажет. Қарап отырғанымыздай жазба жұмысын және практикалық жұмысты косарласа өткізуіміз керек. Бұлардың барлығын бір сабақтың ішінде қалай үлгеруге болады? Бұл проблемены шешу мақсатында бір теория немесе практика түрінде дейтін болсақ онда қателескеніміз.

Екіншіден білімді бағалаудың проблемасы: кеңес беру және көшірту. Сондықтан білім-біліктіліктің дәстүрлі жазбаша және практикалық түрлерін тексеруде ойлануға тура келеді.

Үшіншіден, практикалық жұмысты ұйымдастырудың проблемасы. Жасыратыны жоқ, оқушылардың компьютерде жұмыс жасау жылдамдықтары әртүрлі, онымен қоса компьютерде үздіксіз жұмыс істеу санитарлық нормалармен шектеулі.

Бұл проблемаларды шешу үшін оқушыларды жеке-жеке теориялық та және практикалық та тапсырмаларды орындайтындай етіп ұйымдастыру керек. Оны қалай істеуге болады? Негізінен информатика кабинетінде компьютерлер кабинет периметріне қарай орналасады, ал ортаңғы бөлігінде парталар бар. Сондықтан негізгі жұмысты жүргізу кезінде оқушылар не партада, не компьютер алдында отырады. Әрине компьютерлер саны көп жағдайда жетіспейді. Оқушыларды екі топқа бөлеміз. Нәтижесінде әр топтан 6-7 оқушы аламыз, оларды бір-бірлеп партаға және компьютерге отырғыза бастаймыз. Сабақ уақытысын екі бөлікке, практикалық және теориялыққа бөлеміз. Осымен бірге түрлі типтегі тапсырмалармен қамтамасыз етеміз.

Нәтижесінде сабақтың бірінші бөлігінде бірінші топ теориялық тапсырманы орындайды, ал екінші топ практикалық тапсырманы орындайды. Сабақтың екінші бөлігінде топтар өзара орындарымен ауысады. Осы сияқты мұғалім оқушының жеке жұмыс істеуін ұйымдастырады, онымен қоса теорияны және практиканы тексереді.

Сабақтың құрылымына түсініктеме:


  • Ұйымдастыру кезеңі уақытысында нақты сұрақтарға ғана қысқа түрде жауап береміз.

  • Жұмысты бұрынырақ орындаған оқушылармен не істеуге болады? Біріншіден бұл оқушы компьютерде отырған оқушы болса жақсы, сондай-ақ оған екінші бөлімнің тапсырмасын беруге болады. Ол үшін бірінші топқа компьютерде жылдам жұмыс істеген оқушылар таңдалып алынады. Бұл жағдайда оқушылар іс-әрекеттерінің ауысуы тапсырмаларды орындауларына қарай болады. Сабақтың соңына дейін орындаған оқушыларға мүмкіндігінше қосымша тапсырмалар даярлау керек (тест, кроссворд және т.б.), жұмысты табысты аяқтағандарды көтермелеуге болады.

3. Жұмысты қалай тексеруге болады? Практикалық бөлім бір-бірлерімен байланысты бөлек тапсырмалардан тұруы мүмкін. Бірінші жағдайда оқушы бір тапсырманы орыдайды да бірден мұғалімге көрсетеді. Екінші жағдайда оқушы барлық практикалық тапсырмаларды орындап алып, онан соң нәтижені мұғалімге көрсетеді. Мұғалім тапсырманың дұрыс орындалуын тексеріп, нәтижені жазып қояды. Егер уақыт болып жатса оқушы жіберілген қатені түзетіп, өзінің жұмысын тағы да мұғалімге көрсетуіне болады. Теориялық бөлімді сабақта тексермейміз.

Сабаққа дайындық.

Расында да, тапсырмалардың дайындалу жүйесі сабақтың жетістіктеріне байланысты үлкен рөл атқарады. Тапсырманы қалай таңдауға және оларды нұсқаларға бөлуге болады? Нақты тақырып өтілген болғаннан кейінгі тексерілетін теориялық сұрақтар мен практикалық кезеңдерді ерекшелеп аламыз. Мысалы текстік редактормен жұмыс істеу принциптері меңгерілгеннен кейін оқушылар мына нәрселерді білулері тиіс:



  1. файлдармен жұмыс істеуді (ашуды, әр түрлі форматтарда сақтауды);

  2. мәтінді түзетуді, редакциялауды (теруді, болкпен жұмыс жасауды, қателерді іздеу және ауыстыруды);

  3. мәтінді форматтауды (қаріп, абзац, бет);

  4. кестемен жұмыс жасауды;

  5. әр түрлі объектілерді кірістіруді.

Бес тақырып алынды. Бірінші нұсқа үшін әр тақырыптан нақты ептілікті тексеретін тапсырма дайындаймыз. Мысалы:

  1. екі файлды ашу керек: C:\DOC\1.doc және C:\DOC\2.doc;

  2. екінші файлдағы мәліметтің жартысын біріншісіне көшіру керек;

  3. ортасына қарай түзету керек, қаріп KZ Times New Roman;

  4. 3*2 кестесін қосу керек;

  5. фигуралық мәтінді қолдана отырып тақырыпты құру қажет.

Тексерілетін мұндай тақырыптар тапсырмалардың көптеген нұсқаларын құрастыруды керек етеді. Әр нұсқада алынған тақырыптар сақталады, ал тапсырмалардың өздері ауысып отырады. Нақты жеке бір ептілікті тексеру компьютерде жұмыс істеу жылдамдықтарына қарамай барлық оқушыларға теңдей мүмкіншілікті береді. Ең жақсы нұсқа бес тапсырмадан тұрады, бұл жағдайда жұмысты өте қарапайым түрде бағалауға болады: баға дұрыс жауаптар саны. Тексеруді көп қажет ететіндердің нәтижелерін топтастыруға болады.

Теориялық тапсырмаларды дайындау принциптері де дәл осынай болып келеді. Жазу жылдамдықтары төмен орта буынды сыныптарға тапсырманы оқушылар бір немесе бірнеше сөздермен жауап бере отырып орындайтындай етіп ұйымдастыруға болады.

14 оқушыдан тұратын сыныпқа (сынып тобына) ең жақсы нұсқалар саны – 7, ең төменгісі 4. Бұл жағдайда көршілес отырған оқушыларда әрдайым әртүрлі тапсырмалар болады. Бұл жағдайда практикалық және теориялық тапсырмаларды сынақ сабағына бөлінген сағаттың жартысында орындалатындай етіп құрастырамыз: 1 сабақ үшін 15-20 мин (бір тапсырмаға 3-4 мин), қосарласып өткізілетін 2 сабақ үшін 35-40 мин.

Педагогикалық оқу ic-әрекетiнде сабақты ұйымдастыру мен өткiзудің кандай түрі пайдаланылса да, ол оқушылардың дайындық деңгейіне өтiлетiн материaлдың күрделiлiгi мен жаңалығына, сондай-ақ, оқушылардың жас ерекшелiгiне байланысты. Ал, оқыту түрін талдау аса маңызды мәселе болып табылады, дегенмен сабактың мақсаты оқытушының таңдаған әдiсіне байланысты өз деңгейіне жетеді. Осындай әдicтiң бес түрін атап көрсетуге болады:



  • түсiндiрмелi-иллюстрациялы;

  • программаланған;

  • модельдiқ;

  • эвристикалық;

  • проблемалық.

Информатика кypсында аталған әдiстердi қалай пайдаланyға болады?

Енді аталған әдiстердi пайдалануды мысалмен түсiндiрейiк.

Түсiндiрмелi - иллюстрациялы әдiстi оқушыларға талқыланатын тақырып белгiлi болған жағдайда, сабақты өтiлген материалды бекiту сабағы ретiнде жоспарлағанда пайдалануға болады. "Графикалық операторлар" тақьrрыбын: бекітyге төмендегiдей сабақ түpiн ұсынуға болады: сабактың алғашқы үштен бip бөлігінде тақьrpып бойынша барлық операторларды қайталау, қалған уақытта графикалық операторларды пайдаланып, компьютерде қарaпайым программа жазу.

Оқушыларға аралық нәтиже белгiciз болған жағдайда пpограммалaп оқыту әдiciн пайдалану ұсынылады. Мысалы, оқушылар графикалық операторлармен таныс, программаның орындалу нәтижесiнде қандай сурет алынатынын бiледi, бipақ суреттi салу - әр оқушыға жеке тапсырма.

Eгep аралық нәтиже белгiлi болса, бiрақ оны алу жолы белгiciз болса, ол оқытудың эвристикалық әдici болып табылады.

Бастапқы шарттан бастап, соңғы нәтижеге дейiн белгiciз болса, ол дидактиканың проблемалық әдici болып табылады. Мысалы үйретуді программа құру пpоблемалық оқыту болып табылады.

Модельдiк оқыту бойынша алғашқы шарттар белгiciз, бiрақ қалғандары белгiлi. Бұл жағдайда оқытушы сабақты oкyшылapмeн бiрiге отырып, шартты таңдап, модель құруға болатындай етіп ұйымдастырады. Одан кейiн соңғы нәтижеге дейiн қажеттi шартпен салыстырылып отырады. Егер алынған нәтижедегi айырмашылық үлкен болатын болса, онда алғашқы шартқа өзгерic енгiзiлiп, модель нақтыланып, алгоритм қайталaнады.

Аталған оқыту әдicтерi әртүрлi формада қолданылуы мүмкін. Сабақты ұйымдастыру және өткiзу түрін төмендегiдей құрылымда беруге болады:



  • ұйымдастыру;

  • қайталау;

  • жаңа материалды өту;

  • бекiту;

  • бақылау;

  • оқушылардың алған бiлiмiндегi олқылықтарын толтыру.

Информатикадан өтiлетiн сабақтың қарапайым құрылымын былай сипаттаyға болады:

Сыныптағы жұмыс мазмұны

Ұйымдастыру бөлiгi: сабақ тақырыбын хабарлау, дәптepгe алғашқы жазуларды түcipy - 1-3 минут

Өтiлген материалды ауызша" сұрақ түpiндe қайталау және тақтаға жазу -4 – 9 минут.

Жаңа материалды өту (лекция немесе әңгіме) - 10-25 минут

Компьютерде өтiлген материалды бекiту.

Мұғалiм әр оқушыға жеке көмек көрсетедi. - 26-42 минут

Үйге тапсырма және оған түсініктеме беру - 43-44 минут

Сабақты қорытындылау - 45 минут
Бақылау сұрақтары

1. Оқу сабағының түрлеріне талдау жаса.

2. Информатика сабағын ұйымдастырудың түрлерін айт.

3. Информатика сабағын талдау туралы не білесің?



Негізгі әдебиеттер: [1,2, 3, 4, 5, 6, 12, 14, 16]

Қосымша әдебиеттер: [22, 26, 28, 30, 32]
13- ДӘРІС.

Тақырыбы: Орта мектептегi информатика курсының мазмұны.

Мақсаты: Мектептегі информатика курсының мазмұны мен оқу жоспарындағы информатика курсының алатын орнын қарастыру.
Жалпы оқытудың негізгі мақсаты - оқyшыны дамыту. Осы мақсатқа сәйкес жас және педагогикалық психологиясында, сондай-ақ оқыту теориясында негiзгi орын aлған мәселе - дамыта отырып оқытуды зерттейтiн бағыт.

Баланы дaмыту сөзiн кең мағынадa алғанда оның, организмiндегi психикалық және физиологиялық өзгерісі кез-келген қасиетiндегi қарапайымнан күрделiге, төменгі сатыдан жоғарғы сатыға, кету деп түciнeдi. Егер бұл мәселені оқыту мен дамытудың өзара қатынасы тұрғысынан қapaстыратын болса, онда дамыту деп, әдетте, ақыл-ойды дaмытуды түсiнемiз.

Мұндағы маңызды мәселе, баланың ақыл-ойын дамыту қай деңгейде оқытуға, ол қандай дережеде оның организмінің табиғи дамуына тәуелдiлiгiмен қорытындыланады. Бұдан оқытудың потенециалды мүмкiндiгiнiң шекарасын тағайындауға, сондай-ақ, нақты дидактикалық өзгерicтiң мақсаты мен мiндетiн aнықтау шығады. Сондықтан оқыту мен дамытудың өзара қатынасы дидактиканың аса маңызды әдiснамалық мәселесі болып табылады. Сонымен оқытудың жалпы мақсатына дидактикалық тұрғыдан осылай түсінік беруге болады.

Ал, енді информатиканы оқытып, үйретудiң мақсаттары жалпы білім беретiн орта және кәciптік бағдар беретiн мектептерде тәрбиелеу мен бiлiм берудiң жaлпы мақсаттарымен сонымен бipге ғылыми өзгешелiгi, қазiргi қоғамдағы және ғылымдар жүйесіндегі алатын орнымен анықталады.

Алғашқы кезеңде (1985-86 оқу жылы) информатика пәнін мектепте оқытудың негiзгi мақсаты оқушыларда компьютерлiк сауаттылыкты қалыптастыру болып табылды. Алайда шетелдiк және oтaндық тәжiрибелер оқу мақсатын бұлайша анықтаудың жеткiлiксiз eкeнiн көpceтті. Өйткенi, компьютерлiк сауаттылық, арнаулы ЭЕМ көмегімен сурет салу, жазу, есеп шығару басқа пәндердi оқу барысында қалыптасатын жалпы сауатты­лықтың құрамды бөлiктерiнiң бiрi болып табылады.

Әрине, компьютерлiк сауаттылық курсы оқытудың жалпы мақсаттары қатарынан шығарылып тасталмайды. Дегенмен де, курсты оқытудың басты мақсаты орта бiлiм беру мақсатынан туындайды.

Орта бiлiм берудің басты мақсаты-жеке тұлғаның өзіне қоғамға қажет қабiлеттерiн қалыптастырып, дамыту және өз бетiмен бiлiм алу, өзiн-өзі дaмытyғa жағдай жасау.

Сонымен мектептің алдына төмендегiдей үш негiзгi мaқcaт қойылады:



  1. бiлiм беру;

  2. тәрбиелiлiк

  3. практикалық.

Енді мектепке тән осы негiзгі мақсаттардың информатиканы оқытудың жалпы мақсаттарына қатысты болатынын көрсетейiк.

Мектепте информатиканы оқытудың бiлiм беру мақсаты-әрбiр оқушыға информатика ғылымы негіздерінің алғашқы фундаментальды бiлiмiн беру, оқушыларға осы бiлiмдi мектепте оқытылатын басқа ғылымдардың негiздерiн түпкiлiктi және "сапалы түрде меңгеруге қажеттi' icкерлiктер мен дағдыларды қалыптастыру болып табылады .

Информатика ғылымының жалпы бiлім берудегi қызметі өте жоғары. Информатикадан бiлiм негiздерiн меңгеру оқушылардың жалпы, ақыл – ойын дамытуға, олардың ойлау және шығармашылық қабiлеттерiн нығайтуға елеулі әсер етедi.

Сонымен информатиканы оқытудың бiлiм беру ­дамытушылық мақсаты – оқушының шығармашылық қабілетін жеке тұлғалық қасиетiн қалыпастыруға, ақыл - ­ойын ойлау өрісін ынтамен дамытyға, қалыптастырyға бағытталған.

Мектептегi информатика курсының практикалық мақсаты- оқушылардың еңбекке және политехникалық дайындығына үлес қосу, олардың мектеп бiтiргеннен кейiнгi еңбек eтyiнe дайындығын қамтамасыз eтетін бiлiмдермен дағдылармен және icкерлiктермен қаруландыру.

Курстың бұл мақсаты қолданбалы және теориялық аспектілердің байланысын жүйелi түрде ашып көрсетiп, алгоритмдеудің программалаудың ЭЕМ-нiң қазiргi кезеңдегi өндipicтегі ролі мен маңызын айқындау болып табылады. Информатика кypcындa кәсiптiк бағдарлау мақсатында информатикаға және ЭЕМ-ға байланысты мәлiметтер, ЭЕМ-ның пайдаланатын басқа ғылымдap жайында мәлiметтер берiлуi тиic. Мұнымен қатар, информатиканың практикалық мақсатының "тұрмыстық аспектісі" де бар. Ол күнделiктi өмipдe, тұрмыста жастарды компьютерлiк техниканы сауатты пайдалануға үйретедi.

Қорыта келгенде, информатиканы оқытудың практикалық мақсаты оқушыларды практикалық, қызметке, еңбекке; басқа пәндердi oқыту үрдісінде практикалық есептер шешуге және оны информациялық қоғамда өмip сүруге дайындyға бағыттaлған.

Мектептегi, информатика курсының тәрбиелiқ мақсаты өте зор. Информатиканы оқу барысында ой еңбегінің мәдениетi жаңа саналы деңгейде қалыптасады, оқушы өзінің жұмысын жоспарлай бiлу, оны ұтымды орындай білу, бастапқы жоспарды оның орындалуымен байланыстыра бiлу сияқты жалпы адамзаттық мәні бар қасиеттер де қалыптасады. Информатиканы оқытудағы алгоритмдер мен программалар құру, оларды ЭЕМ-да орындау оқушыдан ойлануды және шыдамдылықты арттыруды, көңіл қоя білуді, көз алдына елестете бiлудi талап етеді. Сонымен қатар, жеке адамның табандылық, алдына мақсат қоя білу, шығармашылық, белсендiлiк көрсете білу, жұмысына жауапкершілікпен қарау, ceнiмдi, тәртіпті болып, бар мүмкіншiлiктi қолдана бiлy сияқты қасиеттерін дамытады. Алгоритмдi жазyға дағдылану жауапкершілікпен қарауды, жаңа, талап қоюды керек етеді.

Сонымен информатиканы оқытудағы тәрбиелілік мақсаты - оқушыны азаматтыққа, адамгершілік қасиетке және жоғары саналылыққa баулyға бағытталған.

Информатиканы оқып үйренудiң жоғарыда атaлған мақсаттары бiр-бiрмен өте тығыз байланысты, оларды бiр-бiрiнен ажыратyға болмайды. Оқушыларға негiзгi жалпы бiлiмдi беріп болмай, информатиканың тәрбиелiлiк эффектiсiн aлyға болмайды. Мектепте информатиканы оқытудың жалпы мақсаттары нақты оқу үрдісiне байланысты нақты мақсаттарға айналады, яғни нақты тақырыптардың оқытудың мақсатына айналады. Пәндi оқытудың нақты мақсаттарын анықтау жалпы дидактикадан басталады. Қазiргi қоғамның дамуына байланысты дидактиканың есептеген қағидалары өзгеріске ұшырап отыр. Информатика жас ғылым болғандықтан ол даму үстiнде, оны мектепте оқыту мазмұны да әлi қалыптасу үстiндe. Осындай жағдайда ғылыми тұрғыдан негiзделген мақсат қана оқыту мазмұнын дәл анықтаyға мүмкiндiк бередi.

Информатиканы мектепте оқытудың aлғашқы кезеңiнде компьютерлiк сауатылығы ғана қалыптастыру мәселесi қойылды, ал мұның мaғынасы тар екенін тәжiрибе көрсетiп, дәлелдеп отыр. Ал қазiргi кезенде информациялық мәдениетті қалыптастыру қажет eкені көрінеді.

Олай болса, информациялық мәдениет дегенiмiз не? Дәл қазiргi уақытта педaгогиканың алдына тұрған мiндет-оқушыға әлемнiң информациялық бейнесiне түciндipy. Информациялық бейне дегенiмiз не? "Ол оқушыға өзiн қоршаған информациялық сферада бағдар алуға мүмкіндік беретiн информациялық байланыстар мен сигналдар, белгiлер жүйесiнiң жиынтығы; информациялық ағымды пайдаланып, оны мүмкiндiгiне қарай басқарып, оның мазмұнын сапалы түрде талдай бiлу, қоршаған opтaғa бейiмделу мақсатында тура және кеpi байланысты жүзеге асыру және оның саяси - әлеуметтiк экономикалық "экологиялық құрылымын жетiлдiру," - деп түciндipeді И.Ф.Талызина.

Әрине, бұл мiндeтті жүзеге асыру оқыту технологиясын өзгерту арқылы шешiлетiнi белгiлi. Олай болса, информатиканы оқытудың мақсаты компьютерлiк сауаттылықты қалыптастыру ғaнa емес, оқушыны информациялық қоғамда өмір сүруге дайындау, яғни информациялық мәдениетті қалыптастыру болып табылады. Ал, бұл мақсатты жүзеге асыру үшiн бүкiл педагог, оқушылар қауымы информациялық мәдениетпен қарулануы тиic.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет