Барлығы – 135 сағат

Барлығы – 135 сағат

Пәннің оқу-әдістемелік кешені Радиациялық генетика (Алматы 1994), Цитология (Алматы 1998), 050113 (Алматы – 2005) Биология бакалавриат типтік бағдарламасы негізінде құрастырылған.

(аты-жөні) (қолы )

Педагогикалық институтының оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді.

оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы: ___________ Е.К. Жанғалиев

«Бекітемін»

Институт директоры

Ботағариев Т.А.

«__»__________ 200_ж.

мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын

студенттерге арналған

Радиациялық генетика

КУРС БАҒДАРЛАМАСЫ (SILLABUS)

Курс – IV

Кредит саны - 3

Дәріс – 30 сағат

Лабораториялық сабақ – 15 сағат

Оқытушының жетекшілігімен

студенттің өзіндік жұмысы (ОЖСӨЖ) – 45 сағат

СӨЖ – 45 сағат

Емтихан – 6 семестрде

Барлығы – 135 сағат

Орал-2008 ж.

(аты-жөні) (қолы )

Педагогикалық институтының оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді.

Педагогикалық институттың

оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы: ___________ Е.К. Жанғалиев

(қолы ) (аты-жөні)

2. ПӘН БОЙЫНША ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

«Радиациялық генетика»

2008- 2009 оқу жылының 7 семестрінде 3 кредит.

2.1 Оқытушы туралы мәлімет

Оқу тоқсаны 15 оқу аптасынан және 2 сынақ аптасынан тұрады.

Аптасына 3 кредит-сағат жоспарланады, оның әрбір кредит-сағат бір байланыс сағатынан ( дәріс, практика) және оқытушының басқарумен жүретін студенттердің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ) және студенттің өзіндік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.

Сабақтар	Өткізілу уақыты	Сабақтар	Өткізілу уақыты	Сабақтар	Өткізілу уақыты	Сабақтар	Өткізілу уақыты
Байланыс сағаты 1,2 (дәріс 1, 2)	50+50 мин.	Лабораториялық сабақ 1 сағат	100 мин.	ОЖЖӨЖ 3 сағат	50+50+50 мин.	СӨЖ 3 сағат	50+50+50 мин.

2.3 Кіріспе

Курстың қысқаша сипаттамасы:

«Радиациялық генетика» оқу пәні – міндетті түрде оқылатын жаратылыстану – ғылыми пәндерінің бірі. Ғылымның дамуының ұлы дәуірі кезеңінде физика атом энергиясының құпиясын ашумен қатар, Жер бетінде жасанды көздерден туындайтын ионданған сәулеленудің пайда болуына алып келді.

Радиациялық генетика ғылымының алдында ағзаға радиацияның әсер етуінің механизмін түсіну тұр. Осы ізденістердің ішінде радиацияның зақымдаушы әсерінің адамның тұқым қуалаушылығына әсерін зерттеу белді орын алады.

Курстың жалпы құрылысы мен оның жеке тарауларының арақатынасын факультеттің оқу жоспарына, сол сияқты оқыту әдістеріне байланысты оқытушы өз қалауы бойынша өзгерте алады.

Бағдарламаның әр тарауы теориялық білім берумен қатар, студенттердің сол алған білімдерін практикада қолдану мүмкіндігін де қарастырады.

Практикалық сабақтардың бағдарламасы студенттердің теориялық материалды өздері генетикалық эксперимент жасап оны талдау барысында, сол сияқты генетикалық есептер шығару жолымен бекітуіне бағытталған. Ұсынылып отырған бағдарлама орта мектепте жалпы биология курсын оқыту ерекшеліктері мен студенттерге кәсіптік бағдар мәселесі ескеріле отырып құрастырылған.

Радиацияның биологиялық әсерінің физикалық табиғатын, ионданған радиацияның, ультра күлгін сәуленің жануар, өсімдік, микроағза және вирустарға әсерін түсіндіру; сүтқоректілер, өсімдіктер және микроағзалардың радиациялық генетикасын, адамның тұқым қуалаушылығына иондық сәулелендірудің тигізетін зиянды әсерін ашып көрсету.

Радиациялық генетиканың қазіргі таңдағы жаңа міндеттері мен мақсаттарын ашу, тірі ағзаларға иондық сәулеленудің генетикалық қауіптілігін тұжырымдау.

Курстың міндеттері:

Радиациялық генетиканың маңызды салаларына шолу жасау, радиоактивтіліктің, сәулелену мөлшерінің қауіптілігіне сандық және сапалық пайымдама беру, радиацияның адам, жануар, өсімдік, микроағза, вирустарға әсер етуінің, оның салдарының және болашағының көкейтесті мәселелерін ашып көрсету.

Дәрістердің тақырыптары:

1. 
   Кіріспе. Генетика пәні және міндеттері.
   
2. 
   Генетика ғылымының дамуының қысқаша тарихы.
   
3. 
   Тұқым қуалаушылықтың материалдық негіздері.
   
4. 
   Жыныссыз көбею механизмі. Митоз. Митоздың фазалары.
   
5. 
   Жынысты көбеюдің цитологиялық негіздері. Мейоз. Гаметогенез.
   
6. 
   Моногибридті будандастыру.
   
7. 
   Дигибридті будандастыру.
   
8. 
   Полигибридті будандастыру.
   
9. 
   Гендердің өзара әсерлесу типтері. Комплементарлық, доминантты эпистаз.
   
10. 
    Рецессивті эпистаз, полимерия. Гендердің модификациялық әсер етуі.
    
11. 
    Жыныс генетикасы. Жыныспен тіркескен белгілердің тұқым қуалауы.
    
12. 
    Жынысты анықтаудың хромосомалық және баланстық теориясы.
    
13. 
    Гендердің тіркесуі.
    
14. 
    Хромосомалардың айқасуы. Кроссинговер.
    
15. 
    Цитоплазмалық тұқым қуалау.
    
16. 
    Өзгергіштіктің жіктелуі.
    
17. 
    Мутациялық өзгергіштік.
    
18. 
    Модификациялық өзгергіштік.
    
19. 
    Ген табиғаты туралы түсінік.
    
20. 
    Гендердің экспрессиясын реттеу. Оперон моделі.
    
21. 
    Вирустардағы тұқым қуалаушылықтың молекулалық негіздері. Биохимиялық генетика принцептері.
    
22. 
    Популяцияның генетикалық негіздері.
    
23. 
    Гарди-Вайнберг заңы. Популяцияның генетикалық динамикасының факторлары.
    
24. 
    Адам генетикасының негіздері.
    
25. 
    Адамдағы мутациялар.
    
26. 
    Медециналық-генетикалық кеңес беру.
    
27. 
    Онтогенездің генетикалық негіздері.
    
28. 
    Эмбриогенездің кезеңдері. Ағзаның өсуі. Адамның конституциясы мен габитусы.
    
29. 
    Селекцияның генетикалық негіздері.
    
30. 
    Селекция-ғылым және технология ретінде.
    

Оқыту дәріс, лабораториялық сабақ, СМЖӨЖ, СӨЖ түрінде өтеді. Сабақты бақылау – коллоквиум түрінде, жаба жұмыстары, өзіндік жұмыстарды тексері түрінде өтеді.

Практикалық сабақтарда:

• 
  сұрау
  
• 
  пікірталас;
  
• 
  көрнекі құралдармен жұмыс жасау (кестелермен жұмыстану, микроскоппен жұмыс, дайын микропрепараттарды қарастыру, микропрепараттарды дайындау).
  

Қарастырылып отырған пәнді тиімді игеру жолында студенттердің мектеп бағдарламасы бойынша оқытылған алғашқы фундаментальді білімдері болу қажет. Бұл алдымен: өсімдік жасушасы, ұлпасы, оның түрлері, өсімдік мүшелері, олардың атқаратын қызметтері, ерекшеліктері, өсімдіктердің көбею жолдары, олардың биосферадағы маңызы туралы алғашқы түсініктер.

Аталып отырған пәнді оқу нәтижесінде студенттерде «Биология» пәніне арналған типтік бағдарламада көрсетілген білім, білік, дағды қалыптасады.

№ 1 дәріс