Сынауыққа барий хлоридінің ерітіндісін құйып, оған натрий сульфатының ерітіндісін коссақ, ақ түсті тұнба пайда болады, ол мына реакцияның жүргендігінен

Сынауыққа барий хлоридінің ерітіндісін құйып, оған натрий сульфатының ерітіндісін коссақ, ақ түсті тұнба пайда болады, ол мына реакцияның жүргендігінен:

NaCl+AgN0₃=AgCl↓+NaN0₃

Реакция типі - алмасу, мұндай реакциялардың жүру шарттары мынадай:

Реакцияға қатысатын тұздардың екеуі де ерімтал болуы керек.

Түзілген тұздардың біреуі тұнбаға ( ↓ ) түсуі керек.

Сұлбасы мынадай:

тұз + тұз = тұз (жаңа) + тұз ↓(жаңа)

Тұздардың металдармен әрекеттесуі

Тәжірибені қарастыратын болсақ . Мыс хлоридінің көгілдір ерітіндісіне темір шегені батырса , біраз уақыт өткенде ерітіндінің түсі жасылданып, шегенің бетіне қызыл сары мыс қонғаны байқалады.Белсендірек темір мысты тұзынан ығыстырып шығарады:

Әрбір металлдың басқа металдарды оның тұздарынан ығыстырып шығаруы, металдардың кернеу қатарына тікелей байланысты. Бұл былай өрнектеледі

Метал+тұз+жаңа тұз+бос металл

Мысалы: Zn+Cu(NO3)2=Zn(NO3)2+Cu

Тұздар гидролизі

Тұздардың гидролизі – тұздың құрамындағы иондары мен су молекулаларының арасында жүретін, нәтижесінде әлсіз электролит молекуласы не иондары түзілетін реакциялар.^[3]

Тұздар түзілу табиғатына қарай мынадай топқа бөлінеді:
I. Күшті негіз бен күшті қышқылдан KCl, K₂S0₄, NaN0₃, NaCl;
ІІ. Күшті негіз бен әлсіз қышқылдан Na₂S, Na₂C0₃, K₂S0₃, Na₃P0₄;
ІІІ. Әлсіз негіз бен күшті қышқылдан Al₂(S0₄)3, FeS0₄, ZnCl₂.

I.Натрий хлориді (NaCl) — NaOH күшті негіз (к.н.) және HCl күштіқышқыл (к.қ.) әрекеттескенде түзілетін тұз.

Сондықтан күшті негіз бен күшті қышқылдан түзілген тұздар гидролизге ұшырамайды, оның ортасы бейтарап болады.

IІ.Натрий карбонаты Na₂CO₃ - NaOH күшті негіз (к.н.) бен әлсіз көмір (Н₂СО₃) қышқылы (ө. к.) әрекеттескенде түзілген тұз.

Натрий карбонаты суда ерігенде түзілген С0₃^2- ионының сумен әрекеттесуі әлсіз электролит

ионы НСО₃^- және ОН ионын береді. Олай болса орта негіздік, себебі түзілген натрий гидроксиді (NaOH) толық диссоциацияланады.

Күшті негіз бен әлсіз қышқылдың тұзы гидролизденгенде тұз құрамындағы қышқыл қалдық

анионы су құрамынан сутек катионын қосып алып, ерітіндіге гидроксид ионы босап шығады,

сондықтан орта негіздік (сілтілік) болады.

Гидролиздену реакциясының молекулалық теңдеуі: Na₂C0₃ + НОН = NaHC0₃ + NaOH

IІI.Алюминий хлориді АlСl₃ - Аl(ОН)₃ әлсіз негіз (ө.н.) бен HCl күшті кышқыл (к.қ.)

әрекеттескенде түзілген тұз.

АlСl ->₃ Аl³⁺ + 3Cl^-
НОН -> Н⁺ + ОН^-

сутек ионы ерітіндіде қалады, ал түзілген қышқыл иондалады.

Тұздардың гидролизге ұшырауы және олардың судағы ерітіндісіндегі ортасы тұздың

құрамындағы иондардың қасиеттеріне тәуелді. Гидролизге тек ерімтал тұздар ғана түседі,

гидролиз қайтымды үдеріс.

Бейтараптану реакциясы тек күшті қышқыл мен күшті негіздің әрекеттесу реакциясы, яғни

осы жағдайда ғана С(Н⁺) = С(ОН^-) орындалып, орта бейтарап болады.^[4]