Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
FEATURES OF THE PREPARATION OF STUDENTS OF PEDAGOGICAL SPECIALTIES
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
|
FEATURES OF THE PREPARATION OF STUDENTS OF PEDAGOGICAL SPECIALTIES TO PROFESSIONAL SELF DEVELOPMENT Abstract The article deals with the problem of preparing students of pedagogical universities for professional self-development. The essence and structure of professional self-development is specified. The content of the training of future teachers for professional self-development in the university is given. The skills and abilities of the professional self-development of the teacher are determined in the conditions of modernization of school education, continuous updating of the teacher‘s work content and requirements to his professional and personal qualities. On the basis of the analysis of the content of educational and methodological complexes for pedagogical specialties of higher educational institutions it is noted that the content of pedagogical education is still not sufficiently fully reflected in the goals of forming the readiness of future teachers for professional self-development. The preparation future teachers for sustainable self-development is often limited to the formation of general ideas and elementary skills of professional-personal self-development. Attention is drawn to the purposeful and systematic nature of the process of preparing the future teacher for professional self-development. The factor of professional development and formation of the developing spiritual and moral environment in the university are singled out and characterized. The content characteristics of the professional self-development in the educational process of the university are determined. The criteria of the future teacher‘s readiness for professional self-development are specified. Key words: pedagogical specialties student, future teacher, professional self-development, readiness professional self- development, professional self-awareness, professional skills. Абай атындағы ҚазҰПУ-ң ХАБАРШЫСЫ «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(57), 2018 31 Қазақстан Республикасында білім мен ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемле- кеттік бағдарламасында жаңартылған білім беру мазмҧнына кҿшу міндеттері алға қойылып, олар педагог мамандарды кҽсіби дайындау мҽселесінің ерекше маңыздылығын арттырады [1]. Мектепте білім беруді жаңғырту міндеттерін іс-жҥзіне асырудың маңызды факторы – мҧғалім- дердің ҧдайы ҿзіндік кҽсіби дамуға деген бағытталғандығы. Мҧғалімнің кҽсіби дамуының ҥздіксіз, тҧрақты ҥдеріс болуы – заман талабы. Педагог маман ҽр кҥні, ҽр сағатта дамуы зҽру. Ҿзіндік кҽсіби- тҧлғалық даму заманауи мҧғалімнің ҿмірлік кредосына айналуы қажет. Кҽсіби дамуға даярлықтің іргетасы жоғары оқу орнында, болашақ педагог тҧлғасын қалыптас- тырудың барлық сатысында жҥзеге асырылуы – педагогикалық заңдылық. Студент кҽсіби білім алу мен бірге, кҽсіби ҿзін-ҿзі жетілдіруге даярлық туралы білімдер, оған қажетті дағдылар мен икемді- ліктерді меңгереді. Педагогикалық мамандықтардың студенттері нарық заманында еңбек рыногында бҽсеке қабілетті маман бірінші кезекте кҽсіби дайындық деңгейі жоғары болуы, сонымен бірге ҿзін-ҿзі кҽсіби жҽне тҧлғалық дамытуға дағдыланған болуы керектігін жақсы пайымдаған болуы тиіс. Білім берудің жаңалықтарға толы, икемді даму жағдайларында болашақ мҧғалім ҿзін-ҿзі дамыту- дың мынандай дағдылары мен икемділіктерін меңгерген болуы керек: - кҽсіби білімдері мен икемділіктер жҥйесін; - педагогикалық қарым-қатынас дағдыларын; - инновациялық білім беру жағдайларына тез бейімделетін, жаңалықтарды жылдам қабылдайтын жҽне қолданатын болу; - кҽсіби ҧтқыр маман болуы. Дегенмен, бҽсекеге қабілеттілік, оны сақтап тҧру жҽне дамыту ҿзіндік білім алу мен ҿзіндік даму икемділіктерісіз қалыптасуы да, дамуы да мҥмкін емес. Сол себепті, жоғары оқу орындарында бола- шақ педагог мамандарды даярлауда студенттерді кҽсіби ҿзін-ҿзі дамытуға даярлығын қалыптастыру арнаулы назар аударылатын мҽселе болуы қажет. Педагогтардың кҽсіби ҿзін-ҿзі дамытуы олардың педагогтық қызметті жҥзеге асырудағы қалып- тасқан кҽсіби бағыттылығын, кҽсіби ҿзін-ҿзі дамытуға қабілеттілігін, рефлексивті ептіліктерін дамы- ғандығын қажеттейді [2]. Жоғары оқу орындары педагогикалық мамандықтары оқу жҧмыс жоспарлары мен оқу-ҽдістеме- лік кешендерін жҥйелі талдау нҽтижесінде, қазіргі таңда оқу-жоспарлау қҧжаттарда болашақ мҧға- лімдердің кҽсіби ҿзін-ҿзі дамытуы мҽселесі ҽлі де жеткілікті кҿрініс таппай отырғандығын анық- тауымызға мҥмкіндік береді. Педагогикалық мамандықтардың оқу-ҽдістемелік кешендерінде бола- шақ маманды кҽсіби ҿзін-ҿзі дамытуға бағыттаудың айқын кҿрініс таппай отырғандығы байқалады. Дер кезінде студенттің бҥкіл жоғары оқу орнында білім алу кезінде кҽсіби ҿзіндік дамуының жеке- дара ерекшеліктері ескерілмеген. Болашақ мҧғалімдердің кҽсіби ҿзіндік дамуы отандық педагогика- лық зерттеулерде жан-жақты зерттелмеген. Ресейлік ғалымдардың осы бағыттағы бірнеше диссерта- циялық жҧмыстары мен мақалалары жарық кҿрген [2;3;4]. Атап айтқанда, тҧлғаның ҿзіндік даму мҽселелері философиялық, ҽсіресе психологиялық еңбек- терде кҿбірек қарастырылған [5;6;7]. Педагогикалық тҧрғыдан болашақ мҧғалімнің кҽсіби ҿзіндік даму мҽселелерінің зерттелінмеген аспектілері кҿп. Олардың бірі – болашақ мҧғалімнің кҽсіби ҿзін- дік дамуға даярлығын қалыптастыру мҽселесі. Жоғары оқу орындарында педагогтардың басым кҿпшілігі студенттерді ҿзіндік дамуға дайын- дауға қазіргі жаңа білім беру тҧғырларының ҿзі жеткілікті деп есептейді. Кредиттік оқу жҥйесі сту- дентті кҽсіби білімдерді ҿзіндік игеруге, ал ҿзіндік білім алу тҽсілдерін ҿзіндік оқу жҧмыстарын орындау жолымен меңгеруге мҥмкіндік береді. Бірақ, ҿзіндік білім алу – ҿзіндік дамудың бір бҿлігі, қҧрамасы, сатысы. Осымен ҿзіндік даму мҽселесі толық ҿз шешімін таппайтындығын тҽжірибе айқын кҿрсетеді. Соңғы жылдардағы ресейлік ғалымдардың зерттеулері осыған анық дҽлел бола алады. Ҿзіндік кҽсіби-тҧлғалық даму – кҥрделі ҥдеріс. Оның қҧрамына ҿзіндік білім алумен бірге кҽсіби маман дамуы мен табысты еңбегінің негізгі шарттары – тиіді жоспар қҧру, ҿзін табысты еңбек етуге мотивациялау, кҽсіби қызығушылығын ҿзіндік дамыту, ҿзін ҧйымдастыру, рефлексия дағдылары мен икемділіктері жатады. |