Дәріс кешені 1-дәріс. Тақырып: Экономикалық талдаудың пәні мен міндеті, объектісі және мазмұны
жүктеу/скачать 317 Kb.
|
Эк талдау (1)
алтын куз.ортангы топ, Өндірістік шығындар, Өндірістік шығындар, Өндірістік шығындар, Эк талдау (1), Негізгі құралдардың келіп түсу есебінің шоттар корреспонденциясы, лекция -5 инновация, «Информатиканы теориялы негіздері», Презентация1
| Дәрістің негізгі мазмұны
Өнімдерді сату, өндіру бойынша жоспардың орындалуын және динамикасын талдау. Өнімдердің сапасын талдау. Өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін талдау. Кәсіпорын жұмысының ырғақтылығын талдау. Өнім өткізу көлемі мен өндіріс көлемі тығыз байланысты көрсеткіштер болып табылады. Шектеулі өндіріс мүмкіндігінде және шектеусіз сұраныс шартында өнім өндірісінің көлеміне басымдылық беріледі, ол өз кезегінде сату көлемін анықтайды. Алайда, нарықтың толыққанды болу мөлшерін және бәсекелестіктің күшеюін өндіріс өнім шығарылым көлемімен анықтамайды, керісінше мүмкін өнім шығарылымы өндіріс жоспарын қарастыруға негіз болады. Кәсіпорын тек өзі өткізе алатын тауарды және өнім көлемін өндіруі керек. Өнім өндірісінің көлемінің және өткізу көлемі, оның сапасының артуының өсу темпі тікелей ұстаным көлеміне, пайдаға және кәсіпорын рентабельдігіне әсер етеді. Сондықтан бұл көрсеткіштердің талдануы үлкен мағынаға ие болады. Талдаудың негізгі міндеттері:
жоспардың орындалуын, өндіріс динамикасын және өнім өткізілімін бағалау деңгейі; бұл көрсеткіштерге әсер ететін факторларды анықтау; шығарылымның өсу қорын ішкі шаруашылық жүргізуде анықтау және өнім өткізілімінде; қорлар бойынша бағдарламалар жүргізу. Өндіріс көлемі және өнім өткізілімін натуралды, шартты-натуралды, еңбек және құнды өлшеуіштерге байланысты өлшеуге болады. Кәсіпорын қызметінің көлемін жалпылама көрсеткіштерге байланысты құндық бағалау арқылы таба аламыз, ол үшін сәйкестендіруші және ағынды бағаларды қолданады. Өнім өткізілімінің көлемі сатып алушыларға жіберілген тауармен немесе төлемге (выручка) байланысты анықталуы мүмкін. Нарық экономикасында бұл көрсеткіш бірінші дәрежелі мағынаға ие болады. Өнімнің қалай сатылатындығына, нарықтағы оған деген сұранысқа тауар өндірісінің көлемі байланысты болады. Өндірістік бағдарламаны орындауды бағалау үшін өндіріс көлемінің және өнім өткізілімінің (тал, метр, тонна, т.б.) маңызды рөл атқарады. Оларды өндіріс көлемін талдауда және жеке түрлерге байланысты біртекті өнімнің өткізілімін талдау барысында қолданылады. Шартты натуралды көрсеткіштер құндық бағалау тәрізді өндіріс көлемін жалпылап мінездеу үшін қолданылады, мысалы, консерві зауыттарында осындай көрсеткіштер қолданылады, мыңдаған шартты банкалар, жөндеу өнеркәсіптерінде-шартты жөндеу көлемі; аяқ-киім өнеркәсібінде- шартты аяқ-киім парлары, коэфициенттер негізінде олардың еңбек көлеміне аударымдар т.б. Нормативті еңбек шығындары өнім шығарылымының көлемін жалпылама бағалау үшін көптүрлі тауар өндіру шартында жалпы көлемді натуралды және шартты натуралды өлшемдермен көрсетуге мүмкіндік болмаған жағдайда қолданылатын көрсеткіш. Талдау өнім динамикасын және өнім өндірісін зерттеуден, базистік, цептік өсім темптерін және өсімді есептеу арқылы анықтауға болады. Сондықтан өндіріс көлемі және тауарды өткізу көлемі сәйкестендіру бағасына негізгі базистік периодтағы бағалар қолданылады. Базистік өнім темпі әрбір келесі деңгейдің алғашқы жылдық динамикалық қатарына қатынасы арқылы есептеледі, цептік- өткен көрсеткішке байланысты анықталады. Орташа жылдық өсім темпін өнімнің және өнім өткізіліміне орташа геометриялық және орташа арифметикалық арқылы есептеуге болады. Тауардың өндірісінің және жөнелтілуінің оперативті талдауында факттық және жоспарлық тауар өндірісінің және жалдану көлемінің, 1 күндегі ассортименті (ай басынан өсетін), жоспардан ауытқуы да негізге алынады. Тауар өндірісінің талдануы өнімді жеткізу келісім міндеттерімен тығыз байланысты. Кәсіпорын үшін жоспарды орындамау пайданың азайып, штрафтарды төлеумен көрсетіледі. Сонымен қатар бәсекелестік шартында кәсіпорын өнім өткізу нарығын жоғалтып, өндіріс көлемін төмендетуі мүмкін. Тауарды уақытылы жеткізбеу тек кәсіпорын жұмысына, қорытындысына ғана емес, сонымен қатар сауда ұйымдарының, көлік ұйымдарына, алып старлардың да жұмысына кері әсерін тигізеді. Өнімнің өткізілімін талдау барысында айрықша көңілді мемлекеттік тапсырыс бойынша міндеттерді орындау, жеткізумен байланысты және өнім экспортындағы міндеттерді де ұмытпау керек. жүктеу/скачать 317 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|