Жинақтауышты қорапқа орнату

180 
Компьютердің графикалық жҥйесінің ӛнімділігіне кӛптеген 
кӛрсеткіштер әсер етеді. 

Бейнеақпарат 
берілетін 
мәліметтер 
шинасының 
жылдамдығы. 

Бейнекартада орнатылған бейнежадының жылдамдығы. 

Орнатылған бейнежадының кӛлемі. 

Графикалық процессор және сопроцессордың жылдамдығы. 

3D-графикамен жҧмыс кезіндегі ақпараттық технологиялар. 
Бейнекартаның жҧмыс жасау жылдамдығына ӛз ҥлесін, әрине, 
орталық процессор да қосады. Бірақ қазіргі заманғы графикалық 
адаптерлер оның қорын аз пайдаланады, себебі оларда ӛнімділігі 
жӛнінен одан еш қалыспайтын жеке графикалық процессор бар. 
Сонымен қатар, графикалық процессор электрондық бӛлшектің 
кҥрделілігі жағынан орталық процессордан бірнеше есе асып тҥседі. 
Графикалық сопроцессоры бар бейнекарта – бҧл негізін 
арифметикалық-логикалық 
жҥйе 
(микропроцессорлар, 
жеке 
бейнежадында микронҧсқаулармен жҧмыс жасайтын) қҧрайтын 
жоғары интеллектуалды қҧрылғы. 
3.14-сурет. 
 
nVidia GeForce 7800 GTX бейнеадаптері
 
Графикалық процессор мен жады жҧмыс жасау кезінде қызып 
кетуі мҥмкін, сондықтан оларды суыту ҥшін жылу қайтарғыш жҥйе 
қолданылады. Ол жоғарыда келтірілген жҥйелердің кез келген типінде 
болуы мҥмкін, бірақ, кӛбінесе ауамен салқындату жҥйесі мен жылу 
тҥтікшелерін қолданатын жҥйе кездеседі. 

181 
Мониторда кӛрсетілетін ақпараттың жылдамдығы оның 
ағымдағы мҥмкіндігіне, кӛрсетілетін тҥстердің мӛлшеріне, экранның 
жаңару жиілігіне, бейнежадының кӛлемі мен шығарылатын объект 
кҥрделігіне байланысты. 
Соңғы фактор 3D-графика ҥшін зор әсерін тигізеді, себебі 
бірнеше ондаған миллион полигондардан қҧрылған 3D-объектіні 
шығару оңай шаруа емес. Екі ӛлшемді графикамен жҧмыс жасау ҥшін 
процессордың аса кӛп қуаты қажет емес.
Сонымен қатар, бейнекартада графикалық процессор ақпаратты 
ӛндеу ҥшін қолданатын технологиялар мен нҧсқаулар жиынтығы 
бағынатын графикалық чипсет ӛте маңызды болып табылады. 
Ӛйткені, ол аппараттық деңгейде қаншалықты кӛп ақпаратты ӛндей 
алса, орталық процессорға бағдарламалық деңгейде оның орнына 
соншалық аз операцияларды орындауына тура келеді. Бҧл 
компьютердің бейне жҥйесінің жылдам жҧмыс жасауына міндетті 
тҥрде әсер етеді. 
Бейнекарта 
монитордың экранына шығаратын суретінің 
сапасына шешуі әсер етеді.
Монитордың ажырату қабілетінің кӛрсеткіші экранында бір 
мезгілде кӛрінетін нҥктелер (оларды бҧл сӛздің ағылшынша 
айтылуына байланысты пиксель деп те атайды) санымен анықталады. 
Мысалы, 15-дюймдік монитор ҥшін стандартты рҧқсат етілген ӛлшем 
1024х768, ал 17-дюймдік монитор ҥшін – 1280х1024, 19-дюймдік 
монитор ҥшін – 1600х1200 және т.б. 
Сонымен қатар, монитордың рҧқсат етілген кеңейтілуінен онда 
кӛрсетілген ақпараттың саны тікелей байланысты. Браузер 
терезелерінің қҧрамын экранда кӛру, бетте мәтіндік және графикалық 
объектілердің шынайы орналасуын кӛру ҥшін оны созу қажет 
болмаған әлдеқайда жағымды.
Ҥлкен кӛлемді кеңейтілудің жалғыз қолайсыз жері – ҧсақ 
символдар, әсіресе, кішкентай диагоналды мониторға стандартқа 
сәйкес емес ҥлкен кеңейтілу орнатылған болса. Сондықтан 
стандарттан ауытқымаған дҧрыс және 17 дюймнен асатын диагоналі 
бар мониторды қолдану керек. 
Бейнекартаның маңызды параметрі – суреттің кӛрсетілу жиілігі. 
Ол экранда ақпараттың қайта кӛрсету жылдамдығын анықтайды. 
Суреттің жаңартылуы монитордың аппараттық ерекшелігімен 
белгіленеді, себебі, сурет тек қана әрдайым жаңарту кезінде 
жарқырайтын нҥктелерден тҧрады. Негізінен бҧл жеке нҥктелердің 
қҧрылуы ҥшін электронды-сәулелік мониторларда қолданылатын 
люминоформен байланысты.
Танымал сҧйықкристалды мониторға келетін болсақ, оларда 
кӛрсетілу қағидасы басқаша және ақпаратты жиі жаңартуды қажет 
етпегендіктен бҧл параметр оларда әлдеқайда тӛменірек. Әдетте, ЭСТ-
мониторлар экранының жаңартылу жиілігі 85 Гц (секундына 85 рет)-

182 
тен тӛмен емес. Оның кішіреюі кӛру деңгейінің нашарлауы мен кӛздің 
шаршауына әкеліп соғады. Сондықтан қолайлы жҧмыс жасау ҥшін 
жаңартылу жиілігі 85 Гц-тен тӛмен болмағаны дҧрыс. Қазіргі таңда 
жақсы ЭСТ- монитор 100 Гц және одан да жоғары орналастыруға 
мҥмкіндік береді. 
ТFТ мониторлар ҥшін әдеттегі жаңарту жиілігі – 60-75 Гц. 
Бейнекартаның тағы бір маңызды параметрі – тҥстің қоюлығы. 
Бҧл бір мезгілде шығарылатын суреттің қҧрамына кіретін тҥстердің 
мӛлшері. Ол қаншалық кӛп болса, сурет соншалық шынайырақ 
болады. Тҥстің кез келген мӛлшерін орнатуға болады, бірақ 
тәжірибеде 
дәл 
анық 
формуламен 
қҧрылған 
кӛрсеткіштер 
қолданылады. Осылай бір бит кӛмегімен екі тҥс – қара және ақ, екі 
бит кӛмегімен – тӛрт тҥс және т.б. кӛрсетіледі. Қорыта келгенде 2n 
арифметикалық тәуелділік пайда болады, ондағы n – бит саны. 
Қазіргі кезде бейнекарталар 32 биттен тҧратын тҥстің тереңдігін 
кӛрсетуге мҥмкіндігі бар, ол 16 млн. реңдерден тҧрады, бҧл 
фотошынайы суреттердің шығарылуына толығымен жеткілікті. 
Графикалық процессордың бейнеақпаратты дҧрыс ӛңдей алуы 
ҥшін, оған бейнежадының қандай да бір кӛлемі қажет. Әсіресе, бҧл 
кҥрделі 3D-объектілердің қҧрылуы мен ӛндеуіне байланысты 
болғанда маңызды болады. 
Тек 2D-ақпараттың экранда бейнеленуіне кететін жадының 
шығынын есептеу ӛте оңай. Ағымдағы кеңейтілуді тҥстің тереңдігіне 
кӛбейту қажет, мысалы: 1280*1024*32=41943040 бит, немесе 5120 
Кбайт, немесе 5 Мбайт. 
Бейнеадаптерларда динамикалық жады қолданылады. Жадының 
бҧл типі тиімдірек болып табылады, себебі мәліметтерді 
процессордың бір реттік тактінде екі жаққа жібереді. Қазіргі заманғы 
бейнеадаптерлер оған қатынау уақыты 1,2 – 4 нс қҧрайтын жадымен 
толығады.
Жоғарыда айтылғандай, бейнежадтың кӛлемі мен графикалық 
процессордың жылдамдығына суреттің сапасы мен бейнелену 
жылдамдығы бағынады. Қазіргі уақытта 128 – 256 Мбайт кӛлемді 
жадысы бар бейнекарталар кеңінен қолданылады.
Қазіргі кҥні чипсеттердің негізгі ӛндірушілері болып ATI және 
nVidia табылады. Орталық процессор жағдайындағыдай бейнекарта 
ӛндірушілердің әр тҥрінің ӛз артықшылықтары мен кемшіліктері бар, 
сондықтан біреуі жақсырақ, біреуі нашар деп бӛліп жарудың қажеті 
жоқ.
Егер әңгіме ойынға арналған компьютердің бейнекартасы туралы 
болса, міндетті тҥрде қарсылас тҥрлермен, олардың шынайы жылдам 
жҧмыс жасауын кӛрсететін тестілерімен танысу керек. 

жүктеу/скачать 5,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: