СӨЖ: Қастауыш саңырауқұлақтарының аурулары. Өзіне тән белгілері. Қорғау әдістері.
17 кредит сағат
№12 дәріс
Тақырып: Вирустар, вироидтар және микоплазмалар
Дәріс мазмұны:. Вириондарды құрастыру үрдісі (репликация) барысында генетикалық тұрғыдан өзгеріске түскен формалар – вирус штаммалары түзілуі мүмкін. Өзгерген штаммалар ілкіде төзімді сорттарды да зақымдауы мүмкін. Вирус нуклеин қышқылы плазмодесма арқылы көршілес клетка өтіп, оның бойында да вирус бөлшектерінің синтезін бастауы мүмкін. Вирус нуклеотидтері флоэма бойымен жүретін қоректік заттар ағынымен бүкіл өсімдік организмінің бойына тарайды.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Сүйекті жемістілердің бактериалды дағы, бактериалды рак, ауру белгілері. Вирустық оспа немесе слива шары, ауру белгілері. Инфекциялық емес аурулар: гоммоз (камедетечение), жұқтыру белгілері.
СӨЖ: Қастауыш саңырауқұлағының туғызатын аурулары: тата саңырауқұлаңы. Өзіне тән белгілері. Қорғау шаралары.
18 кредит сағат
Практикалық жұмыс №6:
Дейтеромицеттердың (жалған саңырауқұлақтар) а/ш дақылдарына тигізетін зияны. Гифомицеттер және меланкония қатарының морфологиялық ерекшеліктері. Гельминтоспориоздар, бидайдың қара-қоңыр дағы. Фузариоздар. Шиенің коккомикоз, зығырдың антракноз, қиярдың антракнозы.
Бақылау сұрақтары:
Дейтеромицеттердің негізгі ерекшеліктері.
Гифомицеттер және меланкония тигізетін зияны қандай?
ОЖСӨЖ: Смородина және крыжовниктың: ұнтақ шығы (мучнистая роса), сферотека, антракноз, септориз немесе жапырақтарының ақ дағы, бокал тәрізді тат саңырауқұлағы, бағанды тат саңырауқұлағы, смородинаның вертициллезі, аурудың белгілері және олармен күрес. Ауру қоздырғыштар, оларға сипаттама.
СӨЖ:Қастауыш саңырауқұлағының туғызатын аурулары: тата саңырауқұлаңы. Өзіне тән белгілері. Қорғау шаралары.
7 апта
19 кредит сағат
№13 дәріс
Тақырып: Бактериялар,паразит және жартылай паразит гүлді өсімдіктер
Дәріс мазмұны: Бактериялар – прокариоттар қатарына жататын бір клеткалы организмдер. Өсімдіктерде төрт жүзге тарта гетеротрофты организмдер паразиттік тіршілік етеді, олардың тек бірнеше ондаған түрлері ғана аул шаруашылық дақылдарын залалдайды. Фитопатогенді бактериялардың ішінде облигатты паразиттер жоқ.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Вирусты және микоплазмалық аурулар: смородинаның реверсиясы (махровость), смородинаның сақиналы дағы, смородинаның европалық мозаикасы. Ауру қоздырғыштар, оларға сипаттама.
СӨЖ: Картоптың аурулары: фитофтороз, макроспориоз, картоптың рак ауруы, қара парша, кәдімгі және күміс тәріздес парша, ооспороз.
20 кредит сағат
№14 дәріс
Тақырып: Бактериялар,паразит және жартылай паразит гүлді өсімдіктер
Дәріс мазмұны: Ауыл шаруашылық дақылдарының ауруын қоздыратын бактериялардың барлығының дерлік пішіні таяқша тәрізді болады. Көбіне полярлы орналасқан бойындағы талшықтарының арқасында олардың көбі қозғалғыш. Дегенмен де қозғалмайтын да түрлері кездеседі. Клетканың ұзындығы 1-3 мкм, ені – 0,3-0,6 мкм. Бактерия клеткасы – сыртынан көп қабатты қатты қабықшамен жабылған цитоплазмадан тұрады. Бір қатар бактериялардың қабықшасының сыртында жұқа шырышты қабаты болады. Бұл қабат ісініп, сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларынан қорғайтын желе тәрізді капсула түзеді. Басқа прокариоттар сияқты бактериялардың оқшауланған ядросы болмайды, тек ДНК-дан тұратын ядролық заты (нуклеотид) болады.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Таңқурайдың аурулары – антракноз, септориоз, таңқурай таты. Таңқурай мозаикасы. Инфекциялық емес аурулар: хлороз. Құлпынай аурулары: жапырағының дағы,сұр шірік. Ауру қоздырғыштары, оларға сипаттама.
СӨЖ: Жем тамырлардың және көкөніс аурулары. Рапса шығы, картоптың тамыр жегіші, шірігі, рак, туберкулез, қызыл шірігі, фузариоз шірігі, құйрықты шірігі, қоңыр шірігі.
гниль.
21 кредит сағат
Практикалық жұмыс №7:
Бактерия, вирус, актиномицетер және микоплазмалардың морфологиялық ерекшеліктері және олардан пайда болатын ауру түрлері. А/ш өсімдіктерінде байқалатын басты бактериалық аурулардың негізгі белгілері: картоптың кәдімгі паршасы, картоптың сақиналы шірігі.
ОЖСӨЖ: Цитрус өсімдіктерінің ауруларыр. Саңырауқұлақ және бактериалық аурулары: гоммоз (камедетечение) – Цитрус өсімдіктерінің ағаш және ағаш қабығының аурулары, меланоз (тамырын, сабағын, бүршігін, жапырағын және жемісін зақымдауы), мальсекко (инфекциялық құрғауы), антракноз, парша, сүйелденуі, бактериалық күйік. Оларға тән белгілері, қорғау шаралары.
СӨЖ: Жем тамырлардың және көкөніс аурулары. Сақиналы шірігі, қара шірік. Оларға тән белгілері, қорғау шаралары.
8 апта
22 кредит сағат
№ 15 дәріс
Тақырып: Өсімдіктердің ауруларға иммунитеті
Дәріс мазмұны: Ауру қатты таралған кездің өзінде де (эпифитотий) өсімдіктердің ауру шалдығу дәрежелері бірдей болмайды. Бұл өсімдіктің ауруға төзімділігімен және иммунитетімен байланысты. Иммунитет дегеніміз инфекцияның таралып, жетілуіне қолайлы жағдай болғанның өзінде де өсімдіктің ауруға шалдықпау қабілеті. Ал организмнің инфекцияға бой бермей қарсы тұру қабілеті – төзімділік деп аталады. Өсімдіктердің бұл екі қасиетінің көбіне бірінен бірін айырмай қарастырады.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ. Цитрустың вирустық және микоплазмалық аурулары (тристеца, экзокортис, импетратура). Оларға тән белгілері, қорғау шаралары.
СӨЖ: Жем тамырлы өсімдіктердің вирустық и микоплазмалық аурулары: жапырағының мозаикалы оралып өсуі, қатпарлы мозаика, жолақты мозаика, жапырақтарының оралып өсуі.
23 кредит сағат
№16 дәріс
Тақырып: Өсімдіктердің ауруларға иммунитеті
Дәріс мазмұны: Төзімділік пен иммунитет – организмнің күрделі динамикалық күйі. Ол өсімдіктің, ауру қоздырғышының және сыртқы орта жағдайларының ерекшеліктеріне байланысты. Ауруларға төзімді дақыл сорттарын шығару үшін төзімділік себептері мен заңдылықтарын зертеудің маңызы ерекше.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылы ,қ фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Жүзімнің саңырауқұлақ және бактериалық аурулары: милдью, оидиум немесе шығы, қара шірік, қара дағы немесе экскориоз, ақ шірікь, антракноз, сұр шірік, церкоспороз, қызылша, дақты некроз, бактериалық рак. Оларға тән белгілері, қорғау шаралары.
СӨЖ: Өсімдіктердің қорғаныш реакцияларының негізгі типтері.
24 кредит сағат
Практикалық жұмыс №8:
Тұқымның саңырауқұлақпен және бактериямен зақымдануын анықтау әдістері: сыртқы пішіні бойынша анықтау әдісі (визуальді), центрифугалық әдіс, биологиялық әдіс, анатомиялық әдіс, іріткі әдісі, люминисценция.
ОЖСӨЖ: Жүзімнің саңырауқұлақ және бактериалық аурулары: милдью, оидиум немесе шығы, қара шірік, қара дағы немесе экскориоз, ақ шірік, антракноз, сұр шірік, церкоспороз, қызылша, дақты некроз, бактериалық рак. Оларға тән белгілері, қорғау шаралары.
СӨЖ: Ағзалардың түрлерінің өзара қатынасы. Паразиттердің айырмашылықтары.
9 апта
25 кредит сағат
№17 дәріс
Тақырып: Дәнді дақылдар аурулары
Дәріс мазмұны: Қастауыш дәнді дақылдарды зақымдайтын бірден-бір ауру. Өсімдікті зақымдау түріне қарай қастауыш з түрге бөлінеді: а-1, б-2, в-3.
Әдебиеттер
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Жүзімнің вирустық аурулары: инфекциялық хлороз, короткоузлия, мозаика. Аурудың белгілері. Инфекциялық емес аурулар: хлороз, оларға тән белгілері.
СӨЖ: Паразиттік белгілері. Паразиттердің пайда болуы және эволюциясы.
26 кредит сағат
№18 дәріс
Тақырып: Дәнді дақылдар аурулары
Дәріс мазмұны: Дәнді дақылдардың ақ ұнтақ ауруының қоздырғышы – Eryziphe grfminis D.C., қызылшаның ақ ұнтағының қоздырғышы – E. communis F. betae Jacz., алманың ақ ұнтағының қоздырғышы – Podosphaera leucottricha Salm., асқабақ тұқымдасының ақ ұнтағының қоздырғышы – Sphaerotheca fuliginea Poll.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Ауру өсімдіктердің биохимиясы және физиологиясы. Зақымдануы: Өсімдіктің бойында спораның өсуі, гифалардың енуі. Аурулары: физико-химиялық құрылымының өзгеруі, протоплазмасының құрамы, су режимі.
СӨЖ: Фитосанация, анықтамалары, маңызы.
27 кредит сағат
Практикалық жұмыс №9:
Тұқымның саңырауқұлақпен және бактериямен зақымдануын анықтау әдістері: сыртқы пішіні бойынша анықтау әдісі (визуальді), центрифугалық әдіс, биологиялық әдіс, анатомиялық әдіс, іріткі әдісі, люминисценция.
ОЖСӨЖ: Ауру өсімдіктердің фотосинтез белсенділігіне әсері. Зат алмасу және тыныс алудың бұзылуы.
СӨЖ: Фитопатологиялық терминдер сөздігін дайындау.
10 апта
28 кредит сағат
№ 19 дәріс
Тақырып: Бұршақ дақылдар аурулары.
Дәріс мазмұны: Бұрашық дақылдарының аурулары. Тамыр шірігі, фузариоздар, аскохитоздар, антракноздар, тат саңырауқұлағы, ботритиоздар, пероноспороздар, бактериоздар.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Ауру өсімдіктің фотосинтез процесінің белсенділігінің өзгеруі, көміртегі алмасуының бұзылуы, тынысалу процесі.
СӨЖ: Ауру өсімдіктің фотосинтез процесінің белсенділігінің өзгеруі.
29 кредит сағат
№20 дәріс
Тақырып: Бұршақ дақылдар аурулары.
Дәріс мазмұны: Бұршақты көбіне аскохитоз, фузариоз, дақтар, жалған шық зақымдайды. Үрмебұршақты антракноз, вирусты мозаика, бактериалды дақтар,сұр және ақ шірік зақымдайды.
Әдебиеттер: М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002
ОЖСӨЖ: Бұршақ дақылдарының вирустық аурулары. Өздеріне тән белгілері және оларға қарсы күресу шаралары.
СӨЖ: Аскохитоз, фузариоз, дақтар, жалған шық ауруларының негізгі белгілері.
30 кредит сағат
Практикалық жұмыс №10:
Тұқымның вируспен зақымдануын анықтау әдістері. Ішкі контаминация инфекциясы. Тамышылық орташа диагностика. индикаторлық өсімдіктің инокуляциясы, имунду-ферменттік талдау, электронды микроскопия.
ОЖСӨЖ: Өсімдіктің ауруға қарсы тұруы.
СӨЖ: Өсімдіктерді аурудан қорғау шаралары.
11апта
31 кредит сағат
№21 дәріс
Тақырып: Техникалық дақылдар аурулары.
Дәріс мазмұны: Темекі, күнбағыс, майбұршақ дақылдарының түтікті бактериоз ауруын қоздырады.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Жоңышқа антракнозы – Colletotrichum trifolii, зығыр антракнозы – C. lini Manns. Бұл ауруға шалдыққанда өсімдік жапырақтарында пішіні, көлемі әр түрлі дақтар пайда болады.
СӨЖ: Сүттіген тұқымдастарының аурулары және олардың алдын алу шаралары.
32 кредит сағат
№22 дәріс
Тақырып: Техникалық дақылдар аурулары.
Дәріс мазмұны: Спора түзу мицелийдің арнайы түзілімдерінде (жастықша, немесе мицелиалды жатын) жетіледі. Кондиеносцылары қысқа, топталып, шоғырланып орналасқан. Конидийлері бір клеткалы, түссіз. Ең кең тараған ортақ атауы антракноз деп аталатын аурудың қоздырғыштары туыстар – Colletotrichum және Gloeosporium: жоңышқа антракнозы – Colletotrichum trifolii, зығыр антракнозы – C. lini Manns. Бұл ауруға шалдыққанда өсімдік жапырақтарында пішіні, көлемі әр түрлі дақтар пайда болады. Бұндай дақтар өсімдік жемістеріне, тұқымына, сабағына түссе жараға айналады.
Әдебиеттер:
М.В. Горленко «Сельскохозяйственная фитопатология» Изд. «Высшая школа» М., 1968 г.
Дементьева М.И. «Фитопатология» - М: Агропромиздат, 1985.
Карбозова Р.Д. «Фитопатология»2-бөлім. - Алматы, 2002.
Осмоловский Г.Е., Бондаренко. Н.В. «Энтомология» - Л.:Колос, 1980.
Сагитов А.О., Назарбекова.М.Х., Карбозова Р.Д. «Фитопатология» - Алматы, 1992.
Сагитов А.О., Джаймурзина А.А., Туленгутова К.Н., Карбозова Р.Д. «Ауыл шаруашылық фитопатологиясы» - Алматы, 2000.
Туленгутова К.Н. «Фитопатология» 1-бөлім. - Алматы, 2002.
ОЖСӨЖ: Бөлме өсімдіктерінің өздеріне тән аурулары, мысалы, фатсхедерылер фатсия, диффенбахии и драцена. Ауру қоздырғыштар, ерекше белгілері және олармен күресу шаралары.
Достарыңызбен бөлісу: |