Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
Түйін. Тегі: ада > ад `таза, адал` болуы мүмкін. Асадал
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кебеже
| Түйін. Тегі: ада > ад `таза, адал` болуы мүмкін. Асадал мен адалбақан байланысты сөздер сияқты. Кебеже де үй жабдығына жатады. Сөз арасында адская жизнь дегендегі адская сөзінің түбірі ад көне түркі сөзі екендігінде күмән жоқ. Өйткені, Будагов адра қалғыр тіркесін осироттъ, опустть по смерти мужа и подоб. – Илм.: произносится также: адра – адра ғалғыр погиби! Провались! (Будагов, 20 ). Қараңыз: Ожегов., Шведова.: ад дәл осы мағынада айтылады. Демек, адалбақан мен адра, адрна сөздерінің арасында мифтік бір байланыс бар сияқты.
Кебеже. Бойы бір қарыс, кемпірдің кебежесіндей еді (М-Ж., 36). Бірі қарын кебежесінде, бірі қап, бірі күллі денеңді аралайтұғын қан (М-Ж., 97). Бір кебежесі бар екен иген талдан (М-Ж., 62) .Ол түйенің шөгінде бесік бар екен, кебеже бар екен (М-Ж., 1907: 4). А. Жартыбаева да құнды пікір келтіреді. Мысалы: Фиксируя его во время экспедиции по сбору и изучению географических и статистических метариалов, Красовский в 1863 г. предположил расшифровку этого названия. Одну из вещей домашнего обихода казахи называют кебеже, и она имеет не ровную, а несколько приподнятую по плоскости крышку. Во время кочевки кебеже располагается на самому верху груза и имеет вид вершины горы. При некотором воображении сходство между ними не трудно обнаружить (Матр. для. геог. и стат. Росси. 1968. С. 13) деп, бейнесі жағығынан қарқараға ұқсастырады (ПЭТЯ, 1990: 307). Бұл туралы қарқара бас киім деген бөлімді қараңыз. Кир. كبجه кебеже, кибеже (вм. п. كجاوه) ящикъ, въ которомъ возять дтей на верблюд; ящикъ, въ которомъ находятся състн. Припасы (Будагов, 1871: 112). Кебеже – ескі ағаштан сырлап істелген, ішіне түрлі заттар салатын ыдыс (ҚТТС, 1959, I том: 279; Шаңырақ, 1989: 95; С.Қасиманов, 1995: 201; ҚӨЭ, 2002, 256). Кәджауә а. Кебеже. Түйеге, атқа тағы да басқа текше тәрізді ағаштан жасалған сандық (Н.Оңдасынов, 1974: 212). Кебеже – (Түркімен, Красноводск ауданы, Ашхабат облысы, Ташауыз облысы, Мары облысы) түйемен көшіп-қону кезінде бала отырғызатын ағаш жәшік тәрізді бұйым. Кебеже шана (Ақтөбе, Жұрын ауданы, Ойыл) (Диал. Сөз. 1996). жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|