1-бөлім. Адам құқықтары саласындағы білім беру Құқықтық білім берудің маңызды шарттарының бірі – мектеп қабырғасында, қазіргі заманғы қоғамға біріктірілген және осы қоғамды жетілдіруді көздеген адам-азамат қалыптастыруға бағытталған оқушылардың сабақтан тыс, сыныптан тыс және мектептен тыс қызметін ұйымдастыру барысында құқықтық білім беруді ұйымдастыру әдістемесін меңгерген құзырлы мамандарды, әдіскерлер мен педагогтарды дайындау қажеттілігі.
Адам құқықтары саласындағы білім беруді анықтау кезіндегі басты элемент оның мақсаты болып табылады, өйткені әдіснамасы мен мән-мағынасына қарамастан ол адам құқықтары мәдениетін дамытуды көздейді. Мұндай мәдениеттің аса маңызды элементтері адам құқықтары саласындағы білім берудің жалпы міндеттерін анықтайды, олар:
адам құқықтарын және негізгі бостандығын құрметтеуді нығайту;
басқа адамдардың құқықтарын құрметтеуге апаратын қарым-қатынас пен мінез-құлықты дамыту;
өмірдің қай саласы болмасын әйелдер мен еркектер үшін шынайы гендерлік теңсіздік пен тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету;
түрлі бағыттарды, әсіресе, түрлі ұлттық, этникалық, діни, тілдік және басқа да аз топтар мен бірлестіктерге қатысты түрліліктерді құрметтеуге, түсінуге, дұрыс қабылдауға ықпал ету;
азаматтылықты аса белсенділікпен көрсету үшін адамдардың мүмкіндіктерін арттыру;
демократияны, дамуды, әлеуметтік әділдікті, ұжымдық біртұтастықты, адамдар мен халықтар арасындағы ынтымақтастық пен достастықты қолдау;
адам құқықтарының жалпыға ортақ құндылықтарына, халықаралық түсіністікке, төзімділік пен зорлық-зомбылықты қолданбауға негізделген әлем мәдениетін құруға бағытталған халықаралық органдардың қызметін қолдау.
Балалық шақ – бала құқықтарын оқытуды бастау үшін ең ыңғайлы уақыт, осы шақта алған білім өмір бойы ұштала бермек. Мұның өзінде, адам құқықтары саласындағы білім берудің үштала түсетін жалпы міндеттерін баланың қоғамдағы және отбасыдағы өмірлік тәжірибесін, сондай-ақ оның басқа балалармен және ересектермен жеке қатынасының қалай қалыптасуын ескере отырып, кішкентай баланың өмірін нақты көріністірмен толтыратындай ыңғайластыруға болады.
Бала құқықтарын оқыту өз-өзіне деген сенімділік пен әлеуметтік төзімділік қасиеттеріне тәрбиелеуге, адам құқықтарының бүкіл мәдениетінің басты құрамдас бөліктеріне бағытталған:
Бала құқықтарын қалай зерделеу қажет? Балаларға өздерінің құқықтарын күнделікті өмірде түсінуі үшін қандай білім қажет? Бала құқықтарын шынайы өмірде дамыту және қолдау үшін оларға қандай дағдылар мен ұстанымдар қажет? Осы құралдың Бала құқықтары туралы конвенцияны және еліміздегі балалардың құқықтары туралы Заңды зерделеуге негізделген материалдары осы сұрақтарға жауап береді. Құралды дайындаған авторлар құқықтық білім беру және Бала құқықтары туралы конвенция мен Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы Заң баптарымен жұмыс барысында бала құқықтары туралы оқытуды, бала құқықтары үшін оқытуды және бала құқықтарын оқытуды қосатын жан-жақты тәсіл ретінде балаларға арналған кітаптар, анимациялық фильмдер, мақалдарды қолдануды ұсынады.
Сабақ жүргізу барысында ең алдымен оқытушы мен оқушының қарым-қатынасына, оқушылардың интеллектуалдық, эмоционалдық, творчествалық әлеуетін көтеруге негізделген оқытудың интерактивті әдістері қолданылады. Мұндай бірлескен жұмыстың нәтижесі қабылдауға (ақпаратты жай есте сақтау) негізделген дәстүрлі әдістемеге қарағанда анағұрлым жоғары. Балалардың өз бетінше қызмет ету, эмоционалдық толғаныстары арқылы оқытудың интерактивті әдістері сабақты түсіну, білімді меңгеру, қабілеттер мен дағдыларды, құндылықтар мен қарым-қатынастарды қалыптастыруға зор ықпал етеді.