Кəсіби ниет, (ой) оның пайдаболуы мен қалыптасуы; Кəсіби білім беру жəне кəсіби іс-əрекетке дайындық; Мамандыққа кірісу, оны белсенді меңгеру жəне өндірістік ұжымнан өз орнын табу; Кəсіби еңбекте тұлғаның толық жүзеге асуы Кəсіби бағдарлану кезеңдері (Е.А. Климов бойынша) Оптация кезеңі (12-17 жас) – кəсіби өмірлік жолын саналы түрде таңдауға дайындық Кəсіби дайындық кезеңі (15-23 жас) – болашақ кəсіби іс-əрекет икемділігіне үйрену, қажетті білім алу Кəсіпқойдың даму кезеңі (16-23 жастан бастап зейнеткерлікке дейін) – кəсіби қауымдастықтардағы тұлғааралық қарым-қатынас жүйесіне кіру жəне іс- əрекет субьектісінің əрі қарай дамуы
Кәсіби сәйкестілік дағдарысы және эмоциялық қажу синдромыКәсіби сәйкестілік дағдарысы. Бұны кәсіби таңдау дағдарысы деп те атайды. Алғашқы кәсіби дағдарыс тіпті кәсіптік білім беру сатысында (университетте, колледжде оқыған кезде) де болуы мүмкін, бұл кәсіби білім мен оқытуға қанағаттанбау, сондай-ақ мектеп пен студенттік өмірге бейімделудегі қиындықтармен байланысты. Жеке академиялық пәндерден қанағаттанбау бар, кәсіби таңдаудың дұрыстығына күмән туады, оқуға деген қызығушылық төмендейді. Студент өз таңдауының дұрыстығын ойластыра бастайды. Жастарда таңдап алынған мамандықты алуды тоқтату (көбінесе таза, сырттай, кейде кездейсоқ) мамандығының күшін жоюды талап етеді. Н.П. Фетискин (1987 ж.) Н. П. Фетискин (1987 ж.) Өз мамандығына қанағаттанбауына байланысты мектепті өз еркімен тастап кеткен (немесе босатылғандардың 50% -ы) немесе мектепке және студенттік өмірге бейімделу қиындықтарына байланысты (20%), Институтта оқуын жалғастырған студенттерге қарағанда, шешуші шешімділіктің (жүйке жүйесінің күшеюі, қозғалыстың мобильділігі, сыртқы теңгерімдегі басымдық) басымырақ типологиялық кешені бар.
- өз мәртебесі мен жағдайына қанағаттанбаушылық салдары ретіндегі ең нормативтік белсенділік; -адамның тіршілік әрекетінің әлеуметтік – экономикалық шарттары: -жұмыс орындарының қысқаруы; -кәсіпорындардың таратылуы; -басқа жаққа көшу; -психофизиологиялық жас өзгерістері: -денсаулықтың нашарлауы; -жұмыс қабілеттілігінің төмендеуі; -жаңа қызметке кірісу; -кәсіптік әрекетке толық берілу; -тіршілік әрекетіндегі өзгерістер: -мекен-жайының өзгеруі; -жұмыстағы үзіліс; -қызметтік роман.
