АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
65
65
ШӨл далаға саЯХат
1. «Шөл» сөзін естігенде ойымызға не келеді?
2. тапсырмалар бойынша таныстырылым дайындаңдар.
ойлан
орында
3. «түртіп алу» әдісімен оқы.
Шөл
Шөл – Жер шарының ыстық әрі құрғақ өңірі. Дү-
ниежүзіндегі ең үлкен шөлдер – Африкадағы сахара,
Аустралиядағы
Виктория, Оңтүстік Америкадағы Атака-
ма шөлі. Азияда орналасқан ең үлкен құмды шөлдер –
Қарақұм мен Қызылқұм.
Шөл даланың ысты ғынан сақтану
үшін не істейсіңдер?
сызба, сурет арқылы көрсетіңдер.
Шөлді жерде жүретін
көліктердің
суретін не логотипін табыңдар.
Шөл далаға лайық киім-кешек,
алатын заттарды дайын даңдар.
сыз ба
немесе топ тас тыру арқылы
көрсе тіңдер.
Шығармашылық жұмыс жасаймын.
сөйлемдегі қатені табамын.
оқы
55
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
66
Шөл өсімдіктері мен жан-жануарлары ылғал тапшылы-
ғына, шақырайған аптап күнге, сусыған құмға бейімделіп
алған. Қарақұм шөлінде жаз кезінде көлеңкедегі ыстық елу
градусқа дейін барады. Құмның ыстықтығы соншалық,
оған жұмыртқа пісіруге болады.
мұндай аптапқа өсімдік қалай шыдайды екен?
Шөлде өсетін сексеуіл
жалпақжапырақты орман
ағаштарына мүлде ұқсамайды. Онда жапырақ орнына
сөлге толы қошқыл-жасыл шашақты бұтақтар өседі. себе
-
бі жапырақ кіші болған сайын ылғалдың булануы азаяды.
Өсімдіктер осылайша сая таптырмас аптапқа да қалыпта
-
сады. Шөл өсімдіктерінің дені ылғалдың мол кезінде, ерте
көктемде немесе күз түскенде тіршілік етуге бейімделген.
Ерте көктемде құмның
арасы бірнеше апта кілемше
құлпырып, ғажайып түрге енеді. көп ұзамай аптап күн
осынау жасыл кілемді сарғайтып, тез күйдіріп жібереді.
Алайда өсімдіктер гүлдеп, тұқым шашып үлгереді.
Шөл жәндіктері де аптап ыстықтан пана табудың жол
-
дарын біліп алған. Олардың көпшілігі күндіз ін түбінде жа
-
тып, күнкөріс қамына түнге қарай кіріседі.
міне, сусыған қызыл құмның жалында тас мүсіндей
қатып кесіртке тұр. Ол құйрығын
әредік қайқаң еткізіп
